Halszka Wasilewska (oficer)
 | |
 major | |
| Data i miejsce urodzenia | 21 marca 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1916–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki | I Brygada Legionów Polskich, Ochotnicza Legia Kobiet, 2 Batalion Pomocniczej Służby Kobiet |
| Stanowiska | komendantka PWK, komendantka 2 Batalion Pomocniczej Służby Wojskowej Kobiet przy I Dywizji Pancernej w Meppen |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | Grafika w Anglii |
| Odznaczenia | |
    | |
.png){kind=small}
Halszka Wasilewska (ur. 21 marca 1899 w Londynie, zm. 8 lutego 1961 w Stafford, Wielka Brytania), czasem "Halina", ps. Krystyna – żołnierz, a potem major Polskich Sił Zbrojnych, przeszła trzy wojny, Pawiak i Ravensbrück (KL). Była najstarszą z trzech córek Wandy (z Zieleniewskich) i Leona Wasilewskich[1]. Dwukrotnie odznaczona była Krzyżem Walecznych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze lata 1899-1903 przeżyła w londyńskim przedmieściu, Leytonstone w mieszkaniu gdzie gościli członkowie PPS-u, m.in. Józef Piłsudski. Ojciec jej był wówczas redaktorem przeglądu, Przedświt. Po tułaniu się z rodzicami po Europie, późniejsze dzieciństwo i naukę odbyła w Krakowie. Otrzymała absolutorium z filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Następnie zrobiła specjalizację z biologii i pracowała jako nauczycielka w gimnazjum dla dziewcząt we Lwowie.
Po wybuchu I wojny światowej uczestniczyła w służbie sanitarnej I Brygady Legionów w Jabłonkowie, Kętach i w Wiedniu. W 1918 r. została kurierką Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie. W przebraniu mężczyzny brała udział w obronie Lwowa jako telefonista w Legionach a w dalszych walkach z Ukraińcami jako dowódca patrolu telefonicznego. Skończyła szkołę podoficerską w Komorowie[2]. Służyła w Wojsku Polskim. W 1920 dalej brała udział w obronie Lwowa. Po zakończeniu działań była jedną z organizatorek ruchu Przysposobienia Wojskowego Kobiet, PWK. W latach 1928–1934 była komendantką Przysposobienia Wojskowego Kobiet na terenie Lwowa i równocześnie kierowniczką kobiecego referatu WF i PW w Urzędzie Dowództwa Okręgowego Korpusu, DOK VI Lwów. Od 1939 była komendantką Centrum Wyszkolenia Instruktorek PWK w Warszawie. Po agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 otrzymała komendę Batalionu Pomocniczej Służby Kobiet przy Dowództwie Lwowskiej Brygady Obrony Narodowej w obronie Lwowa. Dowodziła nim do kapitulacji miasta 22 września przed Armią Czerwoną po agresji ZSRR na Polskę[3].
W październiku 1939 dołączyła do Służby Zwycięstwa Polski, SZP w okręgu lwowskim pod okupacją sowiecką. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej była od 1941 referentką wyszkolenia w dowództwie Wojskowej Służby Kobiet – (służba Armii Krajowej), przy Kwaterze Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie. Gestapo aresztowało ją na początku 1943 i uwięziło na Pawiaku, po czym dnia 3 IV 1943 r. została wywieziona do obozu w Ravensbrück. Po wyzwoleniu przeszła kurację w Szwecji. Następnie w stopniu majora przejęła komendę 2 Batalionu Pomocniczej Służby Kobiet przy 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka w Meppen w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec.
W 1947 z personelem Polskich Sił Zbrojnych z terenu Niemiec została przeniesiona do Wielkiej Brytanii, gdzie zdecydowała się pozostać. Przeszła kurs kreślarstwa i osiedliła się w Stafford, gdzie zajmowała się projektowaniem reklam dla przedsiębiorstw. Miała oprócz tego w planie wydanie atlasu z mapami historycznymi Polski - kwestia, która niegdyś zajmowała jej ojca, Leona, oraz młodszą siostrę, Wandę[4]. Zmarła w Stafford i została pochowana na staffordzkim cmentarzu[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przemysław M. Żukowski, Władysław Pobóg-Malinowski. „Z mojego okienka. W Polsce przed wojną” (część druga), „Prace Historyczne”, 136, 2009, s. 155-179. [zob. s. 165]
- ↑ Nieoniła (Nela) Boratyn, Fragmenty wspomnień, Monika Wiench, Zdzisław A. Derwiński (red.), „Rocznik Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej”, 2, 2007, s. 143-170, ISSN 1325-894X [dostęp 2019-01-02]. [zob. s. 148]
- ↑ a b Anna Eliza Markert, Kobiety w Kampanii Polskiej: Halina Wasilewska [online], 1wrzesnia39.pl [dostęp 2019-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-22].
- ↑ Agnieszka Mrozik, Komuniści (nie) maja ojczyzny: Wanda Wasilewska jako polska (anty) bohaterka narodowa, „Studia Litteraria Historica”, 2, 2013, s. 528-554, DOI: 10.11649/slh.2013.021. [zob. s. 537]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nieoniła (Nela) Boratyn, Fragmenty wspomnień, Monika Wiench, Zdzisław A. Derwiński (red.), „Rocznik Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej”, 2, 2007, s. 143-170, ISSN 1325-894X [dostęp 2019-01-02]. [zob. s. 147–148]
- Michał Zarychta, Maria Wittek, nasz człowiek w Kijowie [online], www.historiaposzukaj.pl [dostęp 2019-01-02].
- Eleonora Salwa-Syzdek, Trzy Siostry, „Tu i Teraz”, 41, 1984, s. 8.