HSK Thor
 | |
| Historia | |
| Położenie stępki | 16 marca 1938 |
|---|---|
 III Rzesza | |
| Nazwa | Santa Cruz |
| Wejście do służby | 1939 |
| Wycofanie ze służby | 1939 |
 Kriegsmarine | |
| Nazwa | Thor (Schiff 10) |
| Wejście do służby | 15 marca 1940 |
| Los okrętu | zniszczony przez ogień w Jokohamie 30 listopada 1942 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | 9 200 ton (3862 GRT) |
| Długość | 122 m |
| Szerokość | 16,7 m |
| Napęd | |
| turbiny parowe | |
| Prędkość | 17 węzłów |
| Zasięg | 40 000 mil morskich |
| Uzbrojenie | |
| (1940) 6 × 150 mm 2 × 37 mm 4 × 20 mm 4 × 533 mm wyrzutnie torped | |
| Wyposażenie lotnicze | |
| 1 Arado Ar 196 A-1 | |
| Załoga | 349 |
HSK Thor (HSK4, „Schiff 10”) – niemiecki krążownik pomocniczy (rajder) Kriegsmarine okresu II wojny światowej. Royal Navy nadała mu oznaczenie Raider E.
Podczas swojej służby aż trzykrotnie stykał się i walczył z brytyjskimi krążownikami pomocniczymi, z czego dwa pojedynki zostały zakończone uszkodzeniem okrętów brytyjskich, a trzeci zatopieniem brytyjskiego HMS "Voltaire"[1][2].
Krążownik pomocniczy „Thor” powstał z zaadaptowanego statku do przewozu bananów „Santa Cruz”, zarekwirowanego i przebudowanego wkrótce po wybuchu II wojny światowej[3].
W pierwszy rejs bojowy wyruszył z Kilonii 6 czerwca 1940 roku. 28 lipca 1940 roku „Thor” w okolicy Trindade napotkał patrolujący brytyjski krążownik pomocniczy „Alcantara”, przebudowany ze statku pasażerskiego. Początkowo usiłował go przechwycić, a po zidentyfikowaniu przeciwnika, uciec, lecz rozwijał niższą prędkość. Doszło do pojedynku artyleryjskiego, w którym „Thor” poważnie uszkodził ośmioma trafieniami „Alcantarę”, która zaczęła nabierać wody, lecz dopłynęła potem do portu. Sam został lekko uszkodzony dwoma pociskami, z których jeden nie wybuchł (zginęło trzech członków załogi), po czym przerwał starcie i oderwał się od przeciwnika[4]. Zużył przy tym 284 pociski głównego kalibru[4]. Zaletą niemieckiego rajdera był większy zasięg artylerii od starych armat brytyjskich podobnego kalibru – Niemcy byli w stanie rozpocząć pojedynek z odległości 14,5 km, a Brytyjczycy o dwa kilometry mniejszej[4].
5 grudnia 1940 roku „Thor” na południowym Atlantyku został przechwycony przez brytyjski krążownik pomocniczy „Carnarvon Castle”. Ponownie próba ucieczki się nie powiodła i doszło do pojedynku artyleryjskiego. „Carnarvon Castle” otrzymał co najmniej 27 trafień i został poważnie uszkodzony, wybuchły na nim pożary, zginęło 37 ludzi i 82 zostało rannych[5]. „Thor” nie został trafiony, lecz ponownie oderwał się od przeciwnika[5]. Jego przewaga ponownie wynikała z większego zasięgu armat, a także mniejszej sylwetki od okrętu brytyjskiego, przebudowanego z pasażerskiego liniowca[5].
9 października 1942 roku po drugim rejsie zawinął do Jokohamy w celu przygotowania do następnej misji, jednak 30 listopada spłonął w porcie wraz z 3 innymi jednostkami w wyniku eksplozji na niemieckim statku zaopatrzeniowym „Uckermark”. Jego naprawę uznano za nieopłacalną[6].
Kapitan krążownika, Günther Gumprich, przejął następnie dowództwo krążownika pomocniczego HSK „Michel”, na pokładzie którego zginął.
W czasie obu rajdów „Thor” zatopił 22 statki o łącznym tonażu 148 640 BRT.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lipiński 1976 ↓, s. 138.
- ↑ Forczyk 2010 ↓, s. 53.
- ↑ Holicki 2007 ↓, s. 48.
- ↑ a b c Holicki 2007 ↓, s. 49-50.
- ↑ a b c Holicki 2007 ↓, s. 51-52.
- ↑ Forczyk 2010 ↓, s. 75.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Forczyk: German Commerce Raider vs British Cruiser: The Atlantic & The Pacific 1941. Osprey Publishing, 2010. ISBN 978-1-84603-918-8.
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1976.
- Wojciech Holicki. Trzy pojedynki Thora. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2007. XII (67-68), lipiec–sierpień 2007. Warszawa: Magnum X.
