Gwiaździca

Gwiaździca
Ilustracja
Nidularium fulgens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

bromeliowate

Rodzaj

gwiaździca

Nazwa systematyczna
Nidularium Lemaire
Jard. Fleur. 4: t. 411, misc. 60. 1854[3]
Typ nomenklatoryczny

N. fulgens Lemaire[3]

Synonimy
  • Aregelia O. Kuntze[3]
  • Canistropsis (Mez) Leme
  • Gemellaria C.Pinel ex Lem.[4]
Multimedia w Wikimedia Commons
Nidularium billbergioides
Nidularium burchellii - owoce

Gwiaździca[5], nidularium[6] (Nidularium) – rodzaj roślin z rodziny bromeliowatych (Bromeliaceae). Obejmuje 50[7]–54[4] gatunki. Wszystkie występują w Ameryce Południowej, we wschodniej i południowej części Brazylii[4]. Są to rośliny epifityczne, ale też naziemne, rosnące w lasach deszczowych[8] do 2000 m n.p.m.[9] Rośliny te ze względu na oryginalny, atrakcyjny wygląd uprawiane są jako ozdobne, w szczególności gatunki: N. fulgens, N. innnocenti, N. procerum[10] i N. billbergioides[9].

W klimacie umiarkowanym rośliny te uprawiane są w pomieszczeniach[9]. W gruncie uprawiane mogą być na obszarach, gdzie zimą temperatury spadają maksymalnie do -5°C (tyle toleruje najbardziej odporny N. fulgens)[11]. Rośliny najlepiej rosną w półcieniu i w dużej wilgotności – wymagają zraszania i podlewania wodą miękką[9][10], a wnętrza rozet od wiosny do jesieni powinny być wypełnione wodą[10].

Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z łacińskiego słowa nidulum znaczącego „małe gniazdko”[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Nidularium innocentii var. erubescens
Pokrój
Bezłodygowe[8], zimozielone byliny[10] tworzące szerokie (zwykle od 0,4 do 1,2 m średnicy) i dość niskie rozety (do 0,3 m)[9].
Liście
Skórzaste, tworzą lejkowate zbiorniczki u nasady[8]. Blaszka równowąska do lancetowatej, na brzegu z ostrymi ząbkami[12].
Kwiaty
Zebrane w spłaszczone pęczki wyrastające w kątach jaskrawo zabarwionych, okazałych podsadek[8]. Kwiaty siedzące lub rzadziej szypułkowe[8] wyrastają wsparte błoniastą przysadką[12]. Listki zewnętrznego okółka okwiatu podługowate, czasem bardzo wąskie[12], są mniej lub bardziej zrośnięte[8]. Listki wewnętrznego okółka zrośnięte w dolnej części w rurkę, nagie, rzadziej z pionowymi zmarszczkami[8]. Ostre końce płatków skierowane są prosto ku górze lub są w różnym stopniu odgięte[12]. Okwiat jest zwykle zielonkawy u nasady i biały w górnej części[12]. Pręciki nie wystają z okwiatu. Zalążnia dolna[8], trójkomorowa[12] z licznymi zalążkami[8].
Owoce
Jagody[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z rodziny bromeliowatych Bromeliaceae, a w jej obrębie z podrodziny Bromelioideae Burnett[13].

W różnych ujęciach wyłączane[7] lub włączane są tu gatunki z rodzaju Canistropsis[4].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Poales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-09] (ang.).
  3. ↑ a b c Nidularium. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-09].
  4. ↑ a b c d e Nidularium Lem.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-09].
  5. ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 108.
  6. ↑ Moritz Burki, Marianne Fuchs: Leksykon roślin doniczkowych i balkonowych. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 191. ISBN 978-83-247-1838-2.
  7. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 630, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b c d e f g h i j K.Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. IV. Flowering Plants. Monocotyledons. Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 97. ISBN 978-3-642-08378-5.
  9. ↑ a b c d e Patrick Mioulane (red.): Rośliny pokojowe. Praktyczna encyklopedia. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2009, s. 396. ISBN 978-83-7575-544-2.
  10. ↑ a b c d Christopher Brickell (red.): Encyclopedia of plants & flowers. London, New York, Munich, Melbourne, Delhi: Dorling Kindersley, American Horticultural Society, 2012, s. 642. ISBN 978-0-7566-6857-0.
  11. ↑ Will Giles: Encyclopedia of Exotic Plants for Temperate Climates. Portland, Or.: Timber Press, 2007, s. 111. ISBN 978-0-88192-785-6.
  12. ↑ a b c d e f g Wilhelm Lotschert, Gerhard Beese: Collins Photo Guide Tropical Plants. London, Glasgow, Sydney i in.: Harper Collins Publishers, 1994, s. 71. ISBN 0-00-219112-1.
  13. ↑ Genus: Nidularium Lem.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-09].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gwiaździca&oldid=70133311”