Gustave Eiffel
.jpg) Gustave Eiffel (1888) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | francuska |
| Praca | |
| Budynki | |
| Projekty | |
| Odznaczenia | |
 | |
Gustave Eiffel, właśc. Alexandre Gustave Eiffel [efɛl] (ur. 15 grudnia 1832 w Dijon[1], zm. 27 grudnia 1923 w Paryżu) – francuski inżynier, architekt, konstruktor mostów, wiaduktów, śluz i innych konstrukcji stalowych oraz żeliwnych.
Życie i twórczość[edytuj | edytuj kod]
Urodził się jako Alexandre Gustave Bonickhausen dit Eiffel; jego ojciec był oficerem miejscowego garnizonu[2], a przodkowie pochodzili z okolic gór Eifel pomiędzy Akwizgranem, Kolonią i Trewirem. W roku 1850 przeniósł się do Paryża, lecz nie zdał egzaminu umożliwiającego studia na politechnice[2]. Od roku 1852 uczęszczał do École Centrale de Paris, gdzie studiował chemię do roku 1855. Po studiach zainteresował się metalurgią i podjął pracę w zakładzie Charles Nepveu, który produkował maszyny parowe i konstrukcje dla kolejnictwa. Rok później został szefem biura konstrukcyjnego w firmie Pauwels et Cie., żeby w wieku 25 lat być budowniczym mostu w Bordeaux (zwanego Passerelle Eiffel lub Pont ferroviaire Saint-Jean). W 1866 założył w Paryżu własną firmę. Wybudował wiele różnych obiektów, które rozsławiły jego nazwisko we Francji i na świecie. W latach 1870–1880 Eiffel znajdował się u szczytu popularności[3].
Był wolnomularzem.
Najbardziej znane jego projekty to:
- wieża Eiffla w Paryżu (Francja) – (pomysłodawcami konstrukcji wieży byli dwaj pracownicy w biurze Gustave’a Eiffela: Maurice Koechlin i Émile Nouguier. W dniu 18 września 1884 Eiffel, Koechlin i Nouguier zgłosili patent zarejestrowany pod numerem 164364. 12 grudnia Eiffel odkupił prawa autorskie od Koechlina i Nouguiera, wraz z prawami do własności intelektualnej projektu za 2% wartości wieży dla każdego z nich. Budową od 1887 kierował Koechlin)[4][5][6]
- most Maria Pia nad rzeką Duero w Porto (Portugalia)
- wiadukt Garabit nad rzeką Truyère w Masywie Centralnym (Francja)
- Statua Wolności (konstrukcja) w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone)
- hala Dworca Nyugati w Budapeszcie (Węgry)
- Casa de Fierro w Iquitos (Peru)
- żelazny pałac (El Palacio de Hierro) w Orizabie (Meksyk)
- struktura metalowa rotundy la Ruche w Paryżu, gdzie swoje pracownie mieli Modigliani, Soutine i Chagall[7]
- Żelazny Pałac w Luandzie (Angola)
- most kolejowy przez rzekę Prut (granica rumuńsko-mołdawska)
- Pont de les Peixateries Velles, nazywany mostem Eiffla, nad rzeką Onyar w Gironie (Hiszpania)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Eiffel Gustave Alexandre, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-15].
- ↑ a b Gustave Alexandre Eiffel. „Młody Technik”. 12 (305), s. 3, 1973. redaktor naczelny: Zbigniew Przyrowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”. (pol.).
- ↑ Gustave Eiffel: Biographie des Erbauers des Eiffelturm. www.pariscityvision.com. [dostęp 2021-12-05].
- ↑ Ludwik Konior, "Homo architectonicus" w rozdziale: Kto zaprojektował wieżę Eiffla?, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004, s. 91-99, ISBN 83-08-03630-9.
- ↑ WIEŻA EIFFLA – GŁÓWNA ATRAKCJA PARYŻA, JEJ HISTORIA INFORMACJE I CIEKAWOSTKI. www.naszeszlaki.pl. [dostęp 2021-12-05].
- ↑ Wieża Eiffla – architektoniczna perła Paryża [Historia i ciekawostki]. www.radiozet.pl. [dostęp 2021-12-05].
- ↑ Fiszka zabytku w bazie Mérimée. culture.gouv.fr. [dostęp 2010-10-25]. (fr.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Biography of Gustave Eiffel. toureiffel.paris. [dostęp 2017-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-06)]. (ang.).
- ISNI: 0000000110599000
- VIAF: 44407671
- ULAN: 500000800
- LCCN: n83210418
- GND: 118688340
- NDL: 00620617
- LIBRIS: ljx16db41bq3dzs
- BnF: 12522897m
- SUDOC: 027348520
- NLA: 48864430
- NKC: xx0013198
- BNE: XX1257156
- NTA: 071733493
- BIBSYS: 90267561
- CiNii: DA0396809X
- Open Library: OL155945A
- PLWABN: 9810568023305606
- NUKAT: n2003066602
- J9U: 987007429801505171
- PTBNP: 1176624
- CANTIC: a10752675
- LNB: 000239761
- CONOR: 62890595
- BNC: 000026145
- ΕΒΕ: 236938
- WorldCat: lccn-n83210418