Grisaille

Chrzest Chrystusa Andrea del Sarto
Rogier van der Weyden, Sąd Ostateczny (rewersy skrzydeł)
Miniatura z Modlitewnika niderlandzkiego (zbiory Biblioteki Narodowej)

Grisaille, en grisaille[1][2] (fr. gris – siwy, szary, popielaty; grisaille – szarość, szarzyzna; en grisaille – w szarościach) – monochromatyczna technika malarska oraz obrazy uzyskane tą techniką[3][4], dające złudzenie trójwymiarowości. Używana do kunsztownego naśladownictwa kamiennych rzeźb, reliefów lub sztukaterii[5]. Do malowania stosuje się tylko różne odcienie szarości (do białego włącznie).

Technika en grisaille stanowi najczystszą formę malarstwa camaïeu (en camaïeu), w którym używa się tylko jednego koloru zróżnicowanego wyłącznie walorowo.

Malarstwo en grisaille znane było już w starożytności. W średniowieczu malowano tą techniką zewnętrzne powierzchnie (rewersy) skrzydeł ołtarzy (Jan van Eyck, Hans Memling, Rogier van der Weyden). Stosowano je też w witrażach, zwłaszcza w kościołach cysterskich. W okresie renesansu tworzono je z myślą o efektach rzeźbiarskich skończonego dzieła (np. fresk Giotta Cnoty i Przywary w Kaplicy Scrovegnich w Padwie). Taki typ malarstwa rozpowszechnił się w sztuce holenderskiej i niemieckiej XVII w. oraz we Francji w XVIII w. Szczególnie dużą popularnością cieszył się w okresie klasycyzmu.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. en grisaille. Encyklopedia PWN. [dostęp 2013-12-20].
  2. en grisaille. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2013-12-20].
  3. grisaille. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2013-12-20].
  4. grisaille. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2013-12-20].
  5. Wilfried Koch: Style w Architekturze. Warszawa: Bertelsmann Publishing, 1996. ISBN 83-7129-288-0.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Oksfordzki leksykon sztuki, Ian Chilvers (oprac.) i inni, Warszawa: Arkady, 2002, ISBN 83-213-4157-8, OCLC 749307549.
  • Leksykon malarstwa i grafiki, red. nauk. Lothar Altmann, Warszawa: Arkady, 2012, ISBN 978-83-213-4729-5
  • Sztuka świata, t. 17, Słownik terminów A-K, Warszawa: Arkady, 2013, ISBN 978-83-213-4726-4
  • Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki, Mały słownik terminów plastycznych, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]