Wysoka (gmina w województwie katowickim)
| gmina wiejska | |||
| 1915–1919[1], 1973–1974 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | 1915–19: Generalne Gubernatorstwo Warszawskie | ||
| Powiat | 1915–19: będziński | ||
| Data powstania | 27 lutego 1915 | ||
| Data likwidacji | 1919 | ||
| Siedziba | |||
| Powierzchnia (1974) | 55,61[2] km² | ||
| Populacja (1974) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1973) | |||
| |||
Wysoka – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1915–1919 i 1973–1974 w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim i woj. katowickim (dzisiejsze woj. śląskie). Siedzibą władz gminy była Wysoka.
Pierwsza odsłona[edytuj | edytuj kod]
Wysoka i jej okolice wchodziły od reformy gminnej 1 stycznia?/13 stycznia 1867 w Królestwie Polskim w skład gminy Rokitno Szlacheckie, która należała do powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej[4]. Gmina ta była przedzielona na pół Koleją Warszawsko-Wiedeńską.
Gmina o nazwie Wysoka pojawia się po raz pierwszy podczas I wojny światowej (1915–19), kiedy to niemieckie władze okupacyjne wyodrębnili ją 27 lutego 1915 z położonej na zachód od Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej części gminy Rokitno Szlacheckie i włączyli do nowego powiatu będzińskiego. W jej skład weszły miejscowości Bugaj[5], Chruszczobród, Ciągowice, Kuźnica, Turza, Wiesiółka i Wysoka oraz mniejsza, zachodnia część Łaz[6], która utworzyła odrębną miejscowość, a której sołtysem został urzędnik kolejowy Euzebiusz Gołębiowski. Pierwszym wójtem gminy Wysoka został Jakub Eiger[7]. Część wschodnia gminy Rokitno Szlacheckie (na wschód od Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej) weszła w skład powiatu dąbrowskiego w strefie austriackiej. Gmina Wysoka liczyła w 1916 roku 5561 mieszkańców[8].
Po wojnie zlikwidowana przez władze polskie i włączona z powrotem do gminy Rokitno Szlacheckie[9].
Druga odsłona[edytuj | edytuj kod]
Gmina Wysoka została ponownie utworzona w dniu 1 stycznia 1973 roku w powiecie zawierciańskim w woj. katowickim. W jej skład weszły sołectwa Chruszczobród, Chruszczobród Piaski, Ciągowice, Kuźnica Masłońska, Trzebyczka, Turza, Wiesiółka i Wysoka[10][11].
1 stycznia 1975 roku gmina została zniesiona, a jej obszar włączony do gminy Łazy[12]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Poza administracją polską
- ↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych, stan w dniu 1 I 1974. GUS, 1974
- ↑ Ludność miast i gmin w powiatach województwa katowickiego w 1974 roku. Stan w dniu 31 XIII, Oddział Statystyki Społecznej WUS, Katowice, 1975
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Bugaja błędnie nie wymieniono w cytowanym źrodle, natomiast wymieniony jest jako miejscowość w gminie Wysoka w wykazie gmin według stanu z 17 września 1915 (Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 32), co zgodne jest z jego położeniem po zachodniej części Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej):
- ↑ Współczesne Podlesie, Cegielnia, Kąty i Bory
- ↑ Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 2 (str. 8)
- ↑ Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933.
- ↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr VII/28/74 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 23 grudnia 1974 r. w sprawie zniesienia gminy Wysoka w powiecie zawierciańskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 31 grudnia 1974 r., Nr. 8, Poz. 53)