Gliese 581 c
 Wizja artystyczna planety Gliese 581 c | |
| Odkrywca | zespół Stéphane’a Udry’ego |
|---|---|
| Data odkrycia | 24 kwietnia 2007 |
| Charakterystyka orbity (J2000) | |
| Ciało centralne | |
| Półoś wielka | 0,073 au |
| Mimośród | 0,07 ± 0,06 |
| Okres orbitalny | 12,9182 ± 0,0022 |
| Argument perycentrum | 235 ± 44° |
| Czas przejścia przez perycentrum | 54 763,0 ± 1,6 JD |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Masa minimalna (M·sin i) | 0,0176 MJ |
| Temperatura powierzchni | 270-313 K |
Gliese 581 c – planeta pozasłoneczna typu superziemia orbitująca wokół czerwonego karła Gliese 581. Uważa się, że planeta znajduje się w takiej odległości od gwiazdy, że temperatura powierzchni planety pozwala na istnienie wody w stanie ciekłym, a co za tym idzie istnieją na niej warunki dogodne do powstania życia tlenowego. Planeta znajduje się w gwiazdozbiorze Wagi około 20,5 lat świetlnych (~194 biliony km) od Ziemi, co astronomicznie jest odległością bardzo małą. Gliese 581 zajmuje 89. miejsce na liście najbliższych układów gwiezdnych względem Ziemi[1].
Temperatura powierzchni Gliese 581 c może być podobna do ziemskiej.
Odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Gliese 581 c wraz z inną planetą tego układu – Gliese 581 d została odkryta przez zespół Stéphane’a Udry’ego z Genewskiego Obserwatorium w Szwajcarii. Odkrycie zostało ogłoszone 24 kwietnia 2007, publikacja dotycząca odkrycia ukazała się w numerze 3/2007 czasopisma „Astronomy and Astrophysics”[2]. Odkrycia dokonano za pomocą urządzenia do pomiarów radialnych prędkości gwiazd HARPS zainstalowanego na 3,6 metrowym teleskopie w Obserwatorium La Silla (Chile) – należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego. Następnie układ był przez półtora miesiąca obserwowany przez kanadyjski teleskop kosmiczny MOST[3].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Masa[edytuj | edytuj kod]
Znając masy wcześniej odkrytej planety Gliese 581 b i uwzględniając obecność Gliese 581 d, obliczono, że Gliese 581 c ma masę ok. 5,03 mas ziemskich, co było najmniejszą wartością ze wszystkich znanych wówczas planet pozasłonecznych[2], nie licząc tych orbitujących wokół pulsarów. Według późniejszych obliczeń, w których uwzględniono obecność kolejnych odkrytych planet w tym układzie, określono, że masa Gliese 581 c wynosi 5,6 ± 0,3 mas Ziemi[4].
Promień[edytuj | edytuj kod]
Zakładając, że Gliese 581 c jest planetą skalistą z dużym, żelaznym jądrem, jej promień jest większy o około 50% od promienia ziemskiego. Średnica oceniana jest na 19 310 km[5]. Grawitacja na powierzchni takiej planety jest około 2,2 raza większa niż ziemska. W przypadku, kiedy okazałoby się, że jest to planeta zbudowana z wody i lodu, promień byłby podobnych rozmiarów, natomiast przyciąganie grawitacyjne byłoby około 1,25 razy większe od ziemskiego.
Wiek[edytuj | edytuj kod]
Szacuje się, że układ Gliese 581 ma około 4,3 miliarda lat, dla porównania Układ Słoneczny ma około 4,6 miliarda lat.
Orbita[edytuj | edytuj kod]
Czas obiegu Gliese 581 c wokół gwiazdy wynosi 13 ziemskich dni, jej promień orbity (11 milionów km) to tylko około 7% promienia orbity ziemskiej (150 milionów km). Ponieważ gwiazda wokół której orbituje Gliese 581 c jest mniejsza i chłodniejsza od Słońca – a więc produkująca mniej światła – promień orbity plasuje planetę na gorącym krańcu ekosfery. Jednak chociaż całkowita ilość wydzielanego przez gwiazdę światła wynosi około 1,3% ilości tego wydzielanego przez Słońce, planeta otrzymuje więcej ciepła niż Wenus[6].
Temperatura i warunki do życia[edytuj | edytuj kod]
Temperatura[edytuj | edytuj kod]
Używając zmierzonej wartości produkowanego przez Gliese 581 światła[2] możliwe jest obliczenie temperatury panującej na powierzchni Gliese 581 c. Wartość ta na podstawie modelowania komputerowego wynosi w przybliżeniu od −3 °C (przy założeniu, że albedo planety jest równe albedo Wenus) do 40 °C (przy założeniu, że albedo planety jest równe ziemskiemu). Szacunki te nie biorą pod uwagę wpływu atmosfery planety, dlatego rzeczywista wartość temperatury może się znacznie różnić (przypuszczalnie jest wyższa). Przykładowo z takich samych wyliczeń wynika, że temperatura na Ziemi powinna wynosić −17 °C, ze względu na efekt cieplarniany jest ona jednak o 32 stopnie wyższa niż ta wynikająca z modelu. Ostatnie symulacje komputerowe wskazują na to, że temperatura na powierzchni planety jest zbyt wysoka, aby woda istniała tam w stanie ciekłym. Te same symulacje wskazują, że efekt cieplarniany może powodować, że odpowiednie warunki panują na innej planecie tego układu – Gliese 581 d[7].
Woda w stanie ciekłym[edytuj | edytuj kod]
Gliese 581 c znajduje się w ekosferze, co daje możliwość występowania na jej powierzchni wody w stanie ciekłym, co jest jednym z niezbędnych elementów do istnienia życia tlenowego.
Siły pływowe[edytuj | edytuj kod]
Ze względu na niewielki promień orbity, planeta doświadcza znaczących sił pływowych wywołanych grawitacją gwiazdy. Jeśli orbita jest kołowa, a wnętrze planety rozprasza energię podobnie do planet typu ziemskiego, to Gliese 581 c powinna zsynchronizować okres obrotu z okresem orbitalnym w czasie około 25 tysięcy lat. Od tego czasu planeta byłaby stale zwrócona jedną stroną do gwiazdy, z jedną półkulą zawsze oświetloną i gorącą, a drugą zawsze zaciemnioną i zimną. Jeśli jednak orbita jest ekscentryczna, czas synchronizacji może być o rzędy wielkości dłuższy. Planeta może znaleźć się w rezonansie 2:3, jak Merkury i nie będzie odwrócona jedną stroną do gwiazdy. Efekt sił pływowych zależy także od składu planety – Gleise 581 c może nie być planetą podobną do Ziemi, ale planetą oceaniczną, pokrytą głębszym i masywniejszym oceanem niż Ziemia; wówczas będzie inaczej reagować na pływy[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ THE ONE HUNDRED NEAREST STAR SYSTEMS. RECONS, 2012-01-01. [dostęp 2016-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-20)]. (ang.).
- ↑ a b c S. Udry i inni. The HARPS search for southern extra-solar planets. „Astronomy and Astrophysics”. 469 (3), s. L43-L47, lipiec 2007. DOI: 10.1051/0004-6361:20077612. (ang.).
- ↑ Boring Star May Mean Livelier Planet. SpaceRef, 2007-06-10. [dostęp 2013-04-08]. (ang.).
- ↑ Steven S. Vogt i inni: The Lick-Carnegie Exoplanet Survey: A 3.1 M_Earth Planet in the Habitable Zone of the Nearby M3V Star Gliese 581. arXiv, 2010-09-29. [dostęp 2013-04-08]. (ang.).
- ↑ New ‘super-Earth’ found in space.
- ↑ a b F. Selsis i inni, Habitable planets around the star Gl 581?, „Astronomy and Astrophysics”, 3, 476, 2007, s. 1373–1387, DOI: 10.1051/0004-6361:20078091, Bibcode: 2007A&A...476.1373S, arXiv:0710.5294 (ang.).
- ↑ SPACE.com – Hopes Dashed for Life on Distant Planet.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Major Discovery: New Planet Could Harbor Water and Life
- Astronomers Find First Earth-like Planet in Habitable Zone. ESO, 2007-04-25. [dostęp 2016-01-19]. (ang.).
- Gliese 581 c w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
| Gwiazda | |
|---|---|
| Planety |
|
| Wiadomości |