Giganci historii

Giganci historii
Nazwa formatu

Connoisseurs of History[1]

Rodzaj programu

teleturniej

Kraj produkcji

 Polska

Język

polski

Prowadzący

Przemysław Babiarz
Maciej Kurzajewski

Jury

prof. dr hab. Janusz Odziemkowski oraz inni profesorowie i doktorowie

Data premiery

15 sierpnia 2020

Lata emisji

od 2020

Pora emisji

sobota 19.05 (do czerwca 2023)
niedziela 16.00 (od września 2023)

Liczba odcinków

121[a] (15 serii)

Czas trwania odcinka

ok. 45 minut

Format nadawania

16:9 HDTV[b]

Produkcja
Produkcja

Telewizja Polska

Reżyseria

Tomasz Motyl

Stacja telewizyjna

TVP Historia

Giganci historii – polski teleturniej emitowany od 15 sierpnia 2020 r. na antenie TVP Historia[2][3], szczegółowo sprawdzający wiedzę uczestników z poszczególnych dziedzin historii. Jest to pierwszy teleturniej tej stacji[4]. Jego prowadzącymi zostali Przemysław Babiarz i Maciej Kurzajewski[4][5] (pojawiają się w nim na zmianę[6]).

Zasady gry

Do gry przestępuje pięciu uczestników, mierzą się oni ze sobą w czterech rundach[7].

W sytuacjach spornych lub niejasnych decyzję o uznaniu odpowiedzi podejmują eksperci – zaproszeni do studia profesorowie oraz doktorowie. Pieczę nad prawidłowym przebiegiem gry we wszystkich odcinkach sprawował prof. dr hab. Janusz Odziemkowski[8].

Runda 1. – Kto pierwszy, ten lepszy

Prowadzący zadaje wszystkim graczom osiem pytań (w drugiej serii osiem lub dziesięć, w pierwszej zaś siedem pytań[c]) z czterema wariantami odpowiedzi. Udzielać odpowiedzi – poprzez wciśnięcie odpowiedniego przycisku – można od chwili pojawienia się pytania z podpowiedziami do momentu, w którym upływa pięć sekund po zakończeniu czytania treści przez prowadzącego[9]. Poprawna odpowiedź nagradzana jest dziesięcioma punktami, błędna zaś nie przynosi zysku[7]. Wszyscy gracze przechodzą dalej[7].

Znaczenie ma nie tylko liczba poprawnych odpowiedzi, ale również szybkość ich udzielania – rozstrzyga ona bowiem kolejność w rankingu, która może okazać się istotna w następnej rundzie (stąd nazwa rundy)[7]. Jeśli kolejności nie da się ustalić ze względu na taki sam czas udzielania odpowiedzi, wówczas rzuca się monetą[7].

Runda 2. – Bitwa o punkty

Każdy gracz odpowiada na trzy pytania. Uczestnik może wybrać stawkę, o którą będzie walczyć: dziesięć punktów lub dwadzieścia punktów (wtedy pytanie jest nieco trudniejsze[10]) oraz numer pytania[7]. Po przeczytaniu przez prowadzącego pytania zawodnik ma pięć sekund na udzielenie odpowiedzi[7]. Za dobrą odpowiedź wzbogaci się o dziesięć lub dwadzieścia punktów (w zależności od wyboru), a za złą – nie otrzyma nic[7].

Po tym etapie odpada zawodnik z najmniejszą liczbą punktów, a w przypadku remisu decyduje rezultat rundy pierwszej[7].

Runda 3. – Szach-mat

Nietypową cechą trzeciej rundy jest fakt, że pytania do niej układają przed nagraniem zawodnicy[7]. Każdy z nich w porozumieniu z jury konkursu wybiera trzy pytania (jedno łatwe, jedno średnio trudne i jedno trudne – zasada stopniowania wprowadzona po kilku seriach) i umieszcza je w kopertach z numerami 1, 2 i 3[7].

W czasie gry autor pytań (uczestnik) ma prawo do rozdzielenia ich pomiędzy swoich rywali, tzn. wskazania, który uczestnik odpowie na pytanie z koperty nr 1, który odpowie na pytanie z koperty nr 2, i który z koperty nr 3[7]. Tym sposobem każdy zostanie wyznaczony do odpowiedzi trzykrotnie. Po przeczytaniu pytania wyznaczony uczestnik ma piętnaście sekund na podanie odpowiedzi[7]. Jeśli odpowiadający udzieli poprawnej odpowiedzi, to otrzyma dziesięć punktów, ale jeśli się pomyli lub nie odpowie w ogóle – dziesięć punktów trafi do autora pytania[7], chyba że ten nie będzie w stanie przywołać poprawnej odpowiedzi na ułożone przez siebie pytanie, wtedy dziesięć punktów przepada (tę zasadę wprowadzono w siódmej serii[11]).

Po tej rundzie ponownie odpada uczestnik, który ma najmniej punktów, a w przypadku remisu pod uwagę bierze się wynik rundy drugiej[7].

Runda 4. – Finał – walka o tron

W grze pozostają trzy osoby[7].

Zasady obowiązujące w seriach 1–10: Każdy finalista usłyszy pytanie ułożone przez eksperta[7]. Gracz wybiera, czy chce dostać pytanie za trzydzieści, za sześćdziesiąt, czy za sto punktów[9]. Na odpowiedź ma piętnaście sekund[9]. Błędna odpowiedź lub jej brak nie są karane (uczestnik pozostaje z tym, co miał)[9]. Osoba, która na koniec gry będzie miała najwięcej punktów, zdobywa tytuł Giganta Historii oraz nagrodę główną – 20 000 złotych[7].

Dogrywka

Rozgrywana wtedy, gdy remis uniemożliwia wyłonienie jednego zwycięzcy[7]. Może do niej trafić dwoje lub troje graczy[7]. Odbywa się metodą „nagłej śmierci”: prowadzący zadaje pytanie, a uczestnicy zgłaszają się do odpowiedzi, wciskając przycisk; poprawna odpowiedź oznacza zwycięstwo, a błędna – eliminację z gry i zwycięstwo rywala (w przypadku gry dwóch zawodników; jeśli jednak gra troje, to po błędzie pojawia się kolejne pytanie)[7].

Emisja w telewizji

Seria Liczba odcinków Pierwsza emisja telewizyjna (TVP Historia)
Sezon Data emisji pierwszego odcinka Data emisji ostatniego odcinka Pora emisji
1. 11 jesień 2020 15 sierpnia 2020[12] 24 października 2020[12] sobota 19.00/19.05[d][12]
| 2. 9 31 października 2020[12][13] 24 grudnia 2020[12][14]
3. 9[15] wiosna 2021 27 lutego 2021[12] 24 kwietnia 2021[12]
4. 9[16] 1 maja 2021[12] 26 czerwca 2021[12]
5. 9[17] jesień 2021 4 września 2021[12][18] 30 października 2021[12]
6. 9[19] 6 listopada 2021[12] 1 stycznia 2022[12]
7. 9[11] wiosna 2022 26 marca 2022[12] 21 maja 2022[12]
| 8. 9[20] 28 maja 2022[12] 25 czerwca 2022[12]
| jesień 2022 3 września 2022[12] 24 września 2022[12]
9. 7[21] 1 października 2022[12] 12 listopada 2022[12]
10. 7[22] 19 listopada 2022[12] 31 grudnia 2022[12]
11. i 12. 8[23] i 8[24] wiosna 2023 18 marca 2023[12] 3 czerwca 2023[12]
jesień 2023 3 września 2023[12] 24 września 2023[12] niedziela 16.00[12]
13. i 14. 8[25] i 8[26] 1 października 2023[12] 17 grudnia 2023[12]
wiosna 2024 3 marca 2024 24 marca 2024
15. 12[27] 7 kwietnia 2024 bd.

Uwagi:

  • 25 czerwca 2022 przerwano emisję ósmej serii teleturnieju (nadawszy pięć odcinków tej serii) i dokończoną ją po przerwie wakacyjnej[12].
  • Wiosną 2023 roku odcinki dwunastej serii nie ukazały się dopiero po emisji wszystkich wydań jedenastej serii (w kwietniu i maju emisja nie po kolei), dlatego w daty tabeli przyporządkowano zbiorczo do obu serii.
Wybrane inne kanały dystrybucji

Kolejne odcinki teleturnieju nadawca udostępnia ponadto za pośrednictwem Internetu – w serwisie TVP VOD (w momencie rozpoczęcia, w trakcie lub po zakończeniu ich pierwszej emisji telewizyjnej bądź w momencie planowego rozpoczęcia ich pierwszej emisji telewizyjnej[e]) oraz na kanale TVP Historia 2.

Tematy odcinków

Na podstawie bieżącego programu dla prasy Telewizji Polskiej oraz informacji o eliminacjach.

Przyporządkowanie odcinków do serii oraz przypisy
Seria Nr odc. wg emisji Źródło
1. 1–11 [28]
2. 12–20 [29]
3. 21–29 [15]
4. 30–38 [16]
5. 39–47 [17]
6. 48–56 [19]
7. 57–65 [11]
8. 66–74 [20]
9. 75–81 [21]
10. 82–88 [22]
11. 89–93, 96–97, 99 [23]
12. 94–95, 98, 100–104 [24]
13. 105, 107–110, 112–113, 116 [25]
14. 106, 111, 114–115, 117–120 [26]
15. 121– [27]

Lista odcinków według kolejności emisji:

  1. Bitwa Warszawska;
  2. Bitwa o Anglię;
  3. Narodziny Solidarności;
  4. Kampania polska 1939;
  5. Giganci starożytności;
  6. Władysław Łokietek;
  7. Leopold Tyrmand i jego epoka;
  8. Bitwa pod Kłuszynem;
  9. Wojna Rosji bolszewickiej z Polską;
  10. Jan Paweł II – życie i pontyfikat;
  11. Sarmatyzm. Kultura polskiej szlachty XVI i XVII wieku;
  12. Polscy geniusze i wynalazcy XIX i XX wieku;
  13. Ignacy Jan Paderewski – ojciec Niepodległej;
  14. Generał Władysław Anders i 2 Korpus Polski;
  15. Tadeusz Kościuszko – bohater dwojga narodów;
  16. Powstanie listopadowe i Wielka Emigracja;
  17. Hetman Stanisław Żółkiewski;
  18. 13 grudnia 1981 – przyczyny i skutki stanu wojennego;
  19. Grudzień 70;
  20. Wawel królów polskich – od Bolesława Szczodrego do Zygmunta III[f];
  21. Bohaterowie polskiego podziemia okresu II wojny światowej i pierwszych lat po jej zakończeniu;
  22. Rewolucja kulturalna, obyczajowa i społeczno-polityczna końca lat 60.;
  23. Napoleon Bonaparte. Życie i wojny;
  24. Egzamin z Trylogii Henryka Sienkiewicza;
  25. Marian Hemar i jego epoka;
  26. Świat w czasach Chrystusa;
  27. Zbrodnia katyńska;
  28. Początki państwa Piastów. Mieszko I i Bolesław Chrobry;
  29. Powstania śląskie;
  30. Konstytucja 3 maja;
  31. Nowy ład w Europie – lata 19431948;
  32. Józef Piłsudski. Życie i działalność;
  33. Krzysztof Kamil Baczyński i jego pokolenie;
  34. Krzysztof Kolumbodkrycie Ameryki;
  35. Upadek komunizmu w Europie;
  36. Polscy olimpijczycy;
  37. Stosunki polsko-węgierskie na przestrzeni dziejów;
  38. Zakon krzyżacki;
  39. Generał Stanisław Maczek. Życie i działalność;
  40. Kardynał Stefan Wyszyński;
  41. Syberia w czasach carskich. Miejsce zsyłki, miejsce odkryć;
  42. Stanisław Lem. Życie i twórczość w czasach wyścigu na orbitę;
  43. Powstanie warszawskie;
  44. Jan III Sobieski. Panowanie w cieniu ekspansji tureckiej;
  45. Dynastia Windsorów;
  46. Dynastia Jagiellonów: Polska mocarstwem Europy;
  47. Janusz Korczak. Życie i działalność;
  48. Cichociemni. Elita polskiego podziemia;
  49. Wojny polsko-tureckie w XVII wieku, czyli od Chocimia do Chocimia;
  50. Wazowie. Szwedzka dynastia na polskim tronie;
  51. Aleksander Wielki: podboje i ich skutki;
  52. Historia polskiego himalaizmu;
  53. Karnawał Solidarności. Bohaterowie i wydarzenia 1981 roku;
  54. Powstanie wielkopolskie;
  55. Wieki XI–XII: epoka krucjat;
  56. Mikołaj Kopernik. Życie i dzieło;
  57. Dowódcy Armii Krajowej;
  58. Powstanie styczniowe;
  59. Juliusz Cezar – życie i podboje;
  60. Patroni Polski;
  61. Architekci i geneza Holocaustu;
  62. Stanisław August Poniatowski. Między polityką a kulturą;
  63. „Kultura”, czyli emigracyjna enklawa wolnej Polski;
  64. Polski wywiad w walce z Trzecią Rzeszą;
  65. Rewolucja francuska;
  66. Królowa Bona;
  67. Artyści XX-lecia międzywojennego[g];
  68. Unie polsko-litewskie;
  69. Major Henryk Dobrzański „Hubal”. Życie i działalność;
  70. Historia polskiej Marynarki Wojennej w latach 1918–1945;
  71. Historia Legionów Polskich;
  72. Kazimierz Górski. Trener wszech czasów i jego „Orły”;
  73. Generał Władysław Sikorski;
  74. Stefan Batory i jego czasy;
  75. Nie tylko Żwirko i Wigura. Osiągnięcia polskiego lotnictwa w dwudziestoleciu międzywojennym;
  76. Romantyzm, romantycy i Wielka Emigracja – polityka, wojna, literatura;
  77. Kleopatra VII. Życie i wizerunek w kulturze;
  78. Historia polskiej telewizji;
  79. Polska Sasów;
  80. Rewolucja bolszewicka i narodziny komunizmu;
  81. Ojcowie niepodległościRoman Dmowski;
  82. Jan Zamojskikanclerz, hetman, mecenas;
  83. Historia polskiej złotówki 1496–1996;
  84. Kultura ludowa Słowian;
  85. Józef Mackiewicz i jego Wilno;
  86. Gabriel Narutowicz. Życie i działalność;
  87. Kult maryjny i polscy święci;
  88. Polska Big Bitowa[g];
  89. Zamek Królewski w Warszawie;
  90. Kongres wiedeński;
  91. Potop szwedzki;
  92. Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki;
  93. Polscy medaliści olimpijscy;
  94. Najsłynniejsze bitwy morskie XX wieku;
  95. Polskie konstytucje;
  96. Wojciech Korfanty – bohater Niepodległej;
  97. Bitwa o Monte Cassino;
  98. Historia polskiej motoryzacji;
  99. Zimna wojna;
  100. Kazimierz Wielki;
  101. Kobiety w walce o niepodległość Polski;
  102. Powstanie styczniowe;
  103. Polskie formacje wojskowe podczas Wielkiej Wojny;
  104. Mitologia grecka;
  105. Kobiety polskiego sportu;
  106. Lądowanie w Normandii i walki w Europie Zachodniej 1944–1945;
  107. Państwo Franków;
  108. Jan Matejko;
  109. Zakony na ziemiach polskich w okresie średniowiecza;
  110. Walka o granice II Rzeczypospolitej 1918–1923;
  111. Żony królów Polski;
  112. Rozbicie dzielnicowe w Polsce;
  113. Wielkie odkrycia geograficzne w XV i XVI w.;
  114. Polska kawaleria w XX wieku;
  115. Pearl Harbor i II wojna światowa na Pacyfiku;
  116. Historia polskich skoków narciarskich;
  117. Młoda Polska;
  118. Państwo rzymskie od Juliusza Cezara do Nerona;
  119. Twierdze I Rzeczpospolitej;
  120. Chrześcijaństwo od Jezusa Chrystusa do Konstantyna Wielkiego;
  121. Błogosławiony ksiądz Jerzy Popiełuszko.

Tematy serii 15.:

Nagrody

Latem 2021 roku ogłoszono, że format znalazł się w finale konkursu EBU Creative Forum organizowanego przez Europejską Unię Nadawców[30][31]. Do konkursu kwalifikują się audycje uznane przez organizatorów za kreatywne i odnoszące się do spraw, których stacje komercyjne nie pokazują lub zajmują się nimi w niewielkim stopniu[32].

„Giganci nauki”

W oparciu o formułę „Gigantów historii” w 2022 roku powstał siostrzany teleturniej o nazwie „Giganci nauki”. Jego zasady są podobne do pierwowzoru (choć nie identyczne), a tematyka odcinków skupia się głównie wokół takich zagadnień, jak biologia, chemia, fizyka, geografia czy astronomia. Teleturniej trafił na antenę nowo powstałego kanału TVP Nauka, a jego prowadzącym został Łukasz Nowicki[33][34]. Jesienią 2022 roku wyemitowane zostały dwie serie liczące 6 i 7 odcinków, a wiosną 2023 roku dwie serie liczące po 8 odcinków.

Uwagi

  1. Podano liczbę wyemitowanych odcinków. Stan na 7 kwietnia 2024 roku.
  2. Program nagrywany jest w wysokiej rozdzielczości obrazu (HD), lecz na antenie TVP Historia przez pierwsze kilka lat nadawany był wyłącznie w tzw. standardowej jakości (SD), co wynikało z faktu, że stacja nie nadawała obrazu HD. Niektóre powtórki programu, o ile były emitowane przez stacje nadające w wysokiej rozdzielczości, można było oglądać w wersji HD. Dotyczyło to m.in. stacji TVP Polonia oraz powtórki wyemitowanej 11 listopada 2020 roku przez telewizyjną Jedynkę. Odcinki w wysokiej jakości obrazu zaczęto udostępniać w serwisie TVP VOD w kwietniu 2022 roku.
  3. Z jednym wyjątkiem, kiedy zadano pięć pytań.
  4. Wyjątki stanowią:
    • dwa ostatnie odcinki serii drugiej – nadane w czwartki: 17 grudnia 2020 o 21.05 oraz 24 grudnia 2020 o 22.05;
    • przedostatni odcinek serii dziesiątej – nadany w niedzielę, 25 grudnia 2022 o 16.35.
  5. W szczególnych przypadkach może to prowadzić do wcześniejszej dostępności odcinka w Internecie względem emisji telewizyjnej.
  6. W serwisie TVP VOD zastosowano zapis z kropką (Wawel królów polskich. Od Bolesława Szczodrego do Zygmunta III).
  7. a b Zachowano pisownię zastosowaną w źródle.

Przypisy

  1. Connoisseurs of History — Giganci historii. sales.tvp.pl. [dostęp 2023-05-25]. (ang.).
  2. Michał Kurdupski: „Giganci historii” pierwszym teleturniejem TVP Historia. Emisja od 15 sierpnia. Wirtualne Media, 13 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-15]. (pol.).
  3. Casting do teleturnieju „Giganci historii”. Centrum Informacji TVP, 5 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-15]. (pol.).
  4. a b „Giganci historii”: pierwszy teleturniej TVP Historia. Babiarz i Kurzajewski prowadzącymi. Onet Film, 24 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-26]. (pol.).
  5. Michał Kurdupski: Przemysław Babiarz i Maciej Kurzajewski poprowadzą nowy teleturniej „Giganci historii”. Wirtualne Media, 27 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-27]. (pol.).
  6. Marta Kawczyńska: Wiedza o historii daje nam intelektualną niepodległość. Tygodnik TVP (online), 14 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-29]. (pol.).
  7. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Regulamin teleturnieju „Giganci historii” (dla serii 11. i 12.), dostęp: 31 stycznia 2023 r.
  8. Wiosna 2021 w Telewizji Polskiej. Centrum Informacji TVP (online), 25 lutego 2021. [dostęp 2021-03-02]. (pol.).
  9. a b c d Regulamin teleturnieju „Giganci Historii”, dostęp: 15 czerwca 2020 r.
  10. Maciej Witkowski: „Giganci historii”. TVP Historia rusza z własnym teleturniejem. Premiera już w sierpniu. Telemagazyn.pl (online), 13 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-17]. (pol.).
  11. a b c Zgłoś się do 7. edycji teleturnieju „Giganci historii"!. poznan.tvp.pl (online), 21 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-02]. (pol.).
  12. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Na podstawie bieżącego programu dla prasy Telewizji Polskiej.
  13. [Post o nowym (dwunastym) odcinku teleturnieju] (Facebook, profil Giganci Historii TVP, 31 października 2020)
  14. [Post o nowym (dwudziestym) odcinku teleturnieju] (Facebook, profil Giganci Historii TVP, 23 grudnia 2020)
  15. a b To.M.: Nabór do 3. edycji „Gigantów historii”. historia.tvp.pl (online), 31 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-31]. (pol.).
  16. a b Casting do czwartej edycji „Gigantów historii”. impresariat.tvp.pl (online), 29 grudnia 2020. [dostęp 2021-01-08]. (pol.).
  17. a b Nabór do 5. edycji teleturnieju „Giganci historii”!. historia.tvp.pl (online), 7 maja 2021. [dostęp 2021-05-10]. (pol.).
  18. Bądźmy razem jesienią 2021!. Centrum Informacji TVP (online), 25 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-27]. (pol.).
  19. a b Nabór do 6. edycji „Gigantów Historii”. historia.tvp.pl (online), 11 czerwca 2021. [dostęp 2021-06-11]. (pol.).
  20. a b Zgłoś się do 8. edycji Gigantów historii!. impresariat.tvp.pl (online), luty/marzec 2022. [dostęp 2022-03-02]. (pol.).
  21. a b Zapraszamy do IX edycji Gigantów historii!. impresariat.tvp.pl (online), maj 2022. [dostęp 2022-05-13]. (pol.).
  22. a b Zapraszamy do X edycji Gigantów historii!. impresariat.tvp.pl (online), czerwiec 2022. [dostęp 2022-06-23]. (pol.).
  23. a b Casting do XI edycji teleturnieju „Giganci Historii”!. impresariat.tvp.pl (online), styczeń 2023. [dostęp 2022-01-31]. (pol.).
  24. a b Casting do XII edycji teleturnieju „Giganci Historii”!. impresariat.tvp.pl (online), styczeń 2023. [dostęp 2023-01-31]. (pol.).
  25. a b Casting do XIII edycji teleturnieju „Giganci Historii”!. impresariat.tvp.pl (online), 3 kwietnia 2023. [dostęp 2023-04-29]. (pol.).
  26. a b Casting do XIV edycji teleturnieju „Giganci Historii”!. impresariat.tvp.pl (online), 19 kwietnia 2023. [dostęp 2023-04-29]. (pol.).
  27. a b Telewizja Polska S.A, Casting do XV edycji teleturnieju „Giganci Historii” [online], impresariat.tvp.pl [dostęp 2023-12-05] (pol.).
  28. „Giganci Historii” – regulamin teleturnieju. historia.tvp.pl (online), 25 maja 2020. [dostęp 2021-04-18]. (pol.).
  29. „Giganci Historii” – casting do II edycji!. historia.tvp.pl (online), 12 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-29]. (pol.).
  30. „Giganci historii” w finale konkursu EBU Creative Forum. Centrum Informacji TVP (online), 7 lipca 2021. [dostęp 2021-07-11]. (pol.).
  31. Jacek Karolonek: „Giganci historii” w finale prestiżowego konkursu. sdp.pl (online), 8 lipca 2021. [dostęp 2021-07-12]. (pol.).
  32. Grzegorz Stapiński: „Giganci historii” w finale konkursu EBU Creative Forum (wideo). SATinfo24.pl (online), 7 lipca 2021. [dostęp 2021-07-11]. (pol.).
  33. Łukasz Nowicki prowadzącym teleturniej „Giganci Nauki” w TVP Nauka. Centrum Informacji TVP (online), 31 sierpnia 2022. [dostęp 2022-12-16]. (pol.).
  34. Łukasz Knapik: „Giganci nauki” na kanale TVP Nauka. SAT Kurier (online), 31 sierpnia 2022. [dostęp 2022-12-16]. (pol.).

Linki zewnętrzne