Funchal
 | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Burmistrz | Paulo Cafôfo | ||||
| Powierzchnia | 76,15 km² | ||||
| Wysokość | 0–1400 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy | 291 | ||||
| Kod pocztowy | 9000-xxx → 9060-xxx | ||||
Położenie na mapie Madery  | |||||
Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego  | |||||
 32°39′04″N 16°54′35″W/32,651111 -16,909722 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Funchal (wym. [fũˈʃaɫ], odm.: D. Funchalu, Mc. Funchalu[2]) – miasto w Portugalii, na południowym wybrzeżu wyspy Madera, jest ośrodkiem administracyjnym Regionu Autonomicznego Madery (Região Autónoma da Madeira).
Krótki opis[edytuj | edytuj kod]
W 2011 roku liczyło 111 892 mieszkańców[1]. Ważny port handlowy i rybacki. Międzynarodowy port lotniczy (lotnisko znajduje się jednak w niewielkiej miejscowości położonej obok Funchalu – Santa Cruz). Słynne uzdrowisko klimatyczne i kąpielisko. Przemysł spożywczy, głównie winiarski.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa pochodzi od kopru (po portugalsku funcho), który w znacznej ilości rośnie na wyspie.
Miasto zostało założone w 1421 roku przez odkrywcę Madery João Gonçalves Zarco, w 1508 roku król Manuel I Szczęśliwy nadał osadzie prawa miejskie. W kościele Najświętszej Maryi Panny w Monte na przedmieściach Funchalu (Nossa Senhora do Monte) został pochowany ostatni cesarz Austrii Karol I Habsburg, który ostatnie miesiące swego życia spędził na wygnaniu w Monte. W Funchalu znajduje się również willa Quinta Bettencourt, gdzie zimę z 1930 na 1931 r. spędził Józef Piłsudski.
Znane osoby[edytuj | edytuj kod]
Pochodzi stamtąd Cristiano Ronaldo, piłkarz, zawodnik reprezentacji Portugalii w piłce nożnej. W Funchalu urodziła się również Vânia Fernandes, reprezentantka Portugalii podczas 53. Konkursu Piosenki Eurowizji w Belgradzie.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
| Liczba mieszkańców Funchalu w latach 1849–2011 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1849 | 1900 | 1930 | 1960 | 1981 | 1991 | 2001 | 2004 | 2011 |
| 29 403 | 43 375 | 68 030 | 98 113 | 112 746 | 115 403 | 103 961 | 100 847 | 111 892[1] |
Klimat[edytuj | edytuj kod]
Funchal, jak i cała Madera znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[3][4] typu śródziemnomorskiego[5], z całorocznym okresem wiosenno–letnim. Średnia roczna temperatura wynosi 22,6 °C w dzień i 16,5 °C w nocy[6].
W najchłodniejszym okresie – od grudnia do kwietnia, średnia temperatura wynosi wokół 19–20 °C w dzień i 13–14 °C w nocy. Opady śniegu, jak i mróz nigdy nie wystąpiły. Najniższą zanotowaną temperaturą było 7,4 °C w nocy. W maju i listopadzie średnia temperatura wynosi wokół 22 °C w dzień i 16 °C w nocy, natomiast w lipcu i październiku średnia temperatura wynosi wokół 25 °C w dzień i 19 °C w nocy. Najcieplejszymi miesiącami są sierpień i wrzesień ze średnią temperaturą wokół 26 °C w dzień i 20 °C w nocy. Temperatury ≥30 °C występują rzadko, w okresie od czerwca do września mogą pojawić się około 2 takie dni miesięcznie. Najwyższa odnotowana temperatura to 38,4 °C[6].
Funchal ma około 80 dni deszczowych rocznie, od 1 dnia deszczowego w lipcu do 13 dni deszczowych w grudniu. Występuje tutaj około 2500 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 164 h (średnio 5,3 godziny dziennie, około 5 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do 260 h (średnio 8,4 godziny czystego słońca na dobę) w sierpniu[7]. Temperatura morza waha się od 17,8 °C w marcu do 23,7 °C we wrześniu[8].
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 19.7 | 19.7 | 20.4 | 20.6 | 21.6 | 23.4 | 25.1 | 26.4 | 26.4 | 24.9 | 22.6 | 20.7 | 22,6 |
| Średnie dobowe temperatury [°C] | 16.7 | 16.6 | 17.2 | 17.5 | 18.6 | 20.6 | 22.2 | 23.2 | 23.2 | 21.8 | 19.6 | 17.9 | 19,6 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 13.7 | 13.4 | 13.9 | 14.4 | 15.6 | 17.7 | 19.2 | 20.0 | 20.0 | 18.6 | 16.6 | 15.0 | 16,5 |
| Opady [mm] | 74.1 | 83.0 | 60.2 | 44.0 | 28.9 | 7.2 | 1.6 | 2.0 | 32.9 | 89.5 | 88.8 | 115 | 627 |
| Średnia liczba dni z opadami | 12 | 10 | 9 | 8 | 6 | 3 | 1 | 2 | 6 | 9 | 10 | 13 | 87 |
| Średnie usłonecznienie [h] | 167 | 171 | 205 | 225 | 214 | 198 | 245 | 260 | 225 | 205 | 168 | 164 | 2447 |
| Źródło: IPMA[6], climatemps.com[7] – nasłonecznienie (liczba dni z opadami dla wartości 0,1 mm, wysokość 58 m n.p.m., 100 m od oceanu, 1981–2010) | |||||||||||||
| Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 18,8 | 18,1 | 17,8 | 18,2 | 19,0 | 20,5 | 21,8 | 23,1 | 23,7 | 23,1 | 21,5 | 19,9 | 20,5 |
Sołectwa gminy Funchal[edytuj | edytuj kod]
Ludność wg stanu na 2011 r.[1]
- Imaculado Coração de Maria – 6207 osób
- Monte – 6701 osób
- Santa Maria Maior – 13 352 osoby
- Santa Luzia – 5866 osób
- Santo António – 27 383 osoby
- São Gonçalo – 6587 osób
- São Martinho – 26 482 osoby
- São Pedro – 7273 osoby
- São Roque – 9385 osób
- Sé – 2656 osób
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Fremantle
Gibraltar
Herclijja
Honolulu
Kapsztad
Leichlingen (Rheinland)
Livingstone- Marrickville
- New Bedford
- Oakland
Parla
Praia
Saint Helier
Santos- São Paulo
- Wyspa Maui
Poznań
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Statistics Portugal [online], www.ine.pt [dostęp 2018-02-11] (ang.).
- ↑ ksng.gugik.gov.pl/pliki/wykaz.pdf, s. 94 [dostęp 2016-06-14].
- ↑ Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
- ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
- ↑ World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
- ↑ a b c Instituto Português do Mar e da Atmosfera: Monthly Averages for Funchal, Portugal (1981-2010).
- ↑ a b „Funchal Climate & Temperature” – climatemps.com.
- ↑ Funchal average sea temperature – seatemperature.org.
