Franciszek Pawliszak

Franciszek Pawliszak
Jan Gruda
Data urodzenia

10 października 1906

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 1974
Nowy Jork

Zawód, zajęcie

dziennikarz

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor

Alma Mater

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie

Franciszek Pawliszak ps. „Jan Gruda” (ur. 10 października 1906, zm. 27 stycznia 1974 w Nowym Jorku) – polski dziennikarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 10 października 1906[1][2]. Pochodził z Monasterzysk[2]. Podjął studia filozofii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, które ukończył uzyskując tytuł doktora filozofii[2][3]. Podczas studiów rozpoczął pracę w jednym z lwowskich dzienników[2]. Po studiach pracował w referacie prasowym nowo otwartej rozgłośni lwowskiej Polskiego Radia[2]. Wkrótce potem został przeniesiony do Polskiego Radia w Warszawie, gdzie został kierownikiem Wydziału Prasowanego w Biurze Informacji i Propagandy[2]. Publikował artykuły publicystyczne oraz w zakresie krytyki teatralnej na łamach czasopism „Antena” i „Gazeta Polska[4]. Do 1939 figurował pod adresem ul. Ferdinanda Focha 5-7 w Warszawie[5].

Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 wraz z ekipą Polskiego Radia przedostał do Rumunii, później przez Jugosławię i Włochy dotarł do Paryża[2]. W stolicy Francji działał przy audycji nadawanej po polsku[2]. Wobec zbliżania się wojsk niemieckich atakujących Francję ewakuował się przez Hiszpanię do Portugalii, a następnie statkiem portugalskim wraz z żoną odpłynął do Stanów Zjednoczonych (inna część polskich radiowców udała się wówczas drogą morską do Wielkiej Brytanii)[2].

W Nowym Jorku został kierownikiem i redaktor oddziału Polskiej Agencji Telegraficznej[2][3]. Później podjął pracę jako współpracownik nowojorskiego dziennika „Nowy Świat[2][3]. Przez ponad dwadzieścia lat pracował w polskiej sekcji audycji „Głos Ameryki”, posługując się pseudonimem „Jan Gruda”[2][3][6].

Zmarł 27 stycznia 1974 w Nowym Jorku[2][3][6]. Był żonaty z Adelą Marią[6].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Radio w Polsce w latach 1935–1938 (1938)[7][8]
  • Radiofonia w Polsce w: 20-lecie komunikacji w Polsce odrodzonej (1939)[9]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. The Biographic register of the Department of State, wyd. 1956, s. 496
  2. a b c d e f g h i j k l m Dr Franciszek Pawliszak (1906-1974). „Wiadomości”. Nr 21 (1470), s. 6, 2 czerwca 1974. 
  3. a b c d e Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 27, s. 102, Grudzień 1974. Koło Lwowian w Londynie. 
  4. Elżbieta Pleszkun-Olejniczakowa. Wprowadzenie do rozważań o krytyce słuchowiskowej. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”. Nr 1, s. 170, 1998. 
  5. Książka telefoniczna. genealogyindexer.org, 1939. [dostęp 2018-10-12].
  6. a b c Franciszek Pawliszak. nytimes.com, 1974-01-31. [dostęp 2018-10-12]. (ang.).
  7. Radio w Polsce w latach 1935–1938. books.google.pl. [dostęp 2018-10-12].
  8. Radio w Polsce w latach 1935–1938. sp2put.pl. [dostęp 2018-10-12].
  9. Franciszek Pawliszak: Radiofonia w Polsce. W: 20-lecie komunikacji w Polsce odrodzonej. Kraków: Ilustrowany Kurier Codzienny, 1939, s. 373-386.