Franciszek Meraviglia-Crivelli
 generał brygady | |
| Pełne imię i nazwisko | Franciszek Antoni Zbigniew Meraviglia-Crivelli |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 23 lipca 1871 |
| Data i miejsce śmierci | 1 grudnia 1934 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1891–1927 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 6 Okręgowe Szefostwo Artylerii |
| Stanowiska | szef artylerii okręgu korpusu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
Franciszek Antoni Zbigniew Meraviglia-Crivelli, hrabia (ur. 23 lipca 1871 we Lwowie, zm. 1 grudnia 1934 tamże) – generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 23 lipca 1871 we Lwowie, w rodzinie Rudolfa i Leokadii z domu von Machotka[1]. Był narodowości polskiej i wyznania rzymskokatolickiego[1]. Ukończył sześć klas w c. k. Wyższej Szkole Realnej we Lwowie[a]. W 1891 złożył maturę. 1 października 1891 został powołany do odbycia obowiązkowej służby wojskowej w cesarskiej i królewskiej Armii, w charakterze jednorocznego ochotnika. Służył w 2. baterii 11. Galicyjsko-bukowińskim Pułku Artylerii Korpuśnej we Lwowie. Na stopień porucznika rezerwy (niem. Leutnant in der Reserve) został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1893 i pozostawiony w służbie czynnej, w macierzystym pułku na stanowisku młodszego oficera 1. baterii[3]. W 1894 w Szkole Artylerii w Wiedniu zdał egzamin na oficera zawodowego[4]. W okresie I wojny światowej walczył na frontach: serbskim, rumuńskim i włoskim. Dowodził pułkiem artylerii górskiej i grupą artylerii.
22 marca 1919 został przydzielony do Szkoły Artylerii w Rembertowie[5], a 3 kwietnia tego roku przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podpułkownika ze starszeństwem od dnia 1 lutego 1918[6]. 20 kwietnia objął dowództwo 1 pułku artylerii górskiej. 5 marca 1920 – Brygady Artylerii Górskiej. Na jej czele walczył na wojnie z bolszewikami. 29 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu pułkownika, w artylerii, w grupie oficerów oficerów byłej armii austro-węgierskiej[7]. 25 października 1921 został wyznaczony na stanowisko szefa Artylerii i Służby Uzbrojenia Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie.
1 grudnia 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek ministra spraw wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego, awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 9. lokatą w korpusie generałów[8]. Z dniem 1 marca 1927 został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku[9]. Zmarł 1 grudnia 1934 we Lwowie.
Franciszek Meraviglia-Crivelli został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Był żonaty z Heleną Sromenger, z którą miał syna Rudolfa Franciszka Józefa (ur. 30 sierpnia 1905), rotmistrza Wojska Polskiego i córkę Elżbietę (ur. 27 listopada 1915)[10][11]. Syn Rudolf 4 lipca 1931 we Lwowie ożenił się z Janiną z Borzemskich (1911–1949), siostrą Pawła Jerzego (1919–1945), porucznika 10 pułku strzelców konnych.
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- nadporucznik (oberleutnant) – 1897
- kapitan (hauptmann) – 1908
- major – 1916
- podpułkownik (oberstleutnant) – 1 lutego 1918
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Korony Żelaznej 3. klasy z dekoracją wojenną i mieczami[12]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 4, 8.
- ↑ Sprawozdanie 1888 ↓, s. 29.
- ↑ Schematismus 1893 ↓, s. 749, 782.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 35.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 42 z 15 kwietnia 1919, poz. 1351.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 41 z 12 kwietnia 1919, poz. 1299.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 398.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 730.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 37, 44.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 8.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 641, tu urodzony 30 sierpnia 1906.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1293.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Franciszek Antoni Zbigniew Crivelli-Meraviglia. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.302 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-19].
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższej Szkoły Realnej we Lwowie za rok szkolny 1888. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1888.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1893. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Jänner 1893. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.