Franciszek Ksawery Godebski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | pisarz, publicysta |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | polska |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | Szkoła Polska Narodowa w Batignolles |
| Rodzice | Cyprian Godebski i Tekla z Brzeżeckich |
| Małżeństwo | Ludwika Dezyderia Rymińska |
| Dzieci | |
Franciszek Ksawery Godebski, pseudonim Dobrogost (ur. 1801 we Frankenthal, zm. 17 maja 1869 we Lwowie) – polski pisarz i publicysta.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Edukację rozpoczął w kolegium pijarów na Żoliborzu, później uczył się w Korpusie Kadetów w Kaliszu, a następnie w Liceum Krzemienieckim. Studia ukończył na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim po czym rozpoczął służbę państwową jako aplikant w Ministerium Skarbu.
W latach 1820-1822 był redaktorem kilku pism literackich (np. „Wanda”, „Warszawianin”, „Gazeta Literacka”, „Pszczółka Krakowska”), był też twórcą wielu grywanych w Warszawie komedii i scen lirycznych. Poświęcił się działalności literackiej w różnych kierunkach.
Brał udział w powstaniu listopadowym organizując oddziały powstańcze. Podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa[1].[2]. Od 21 czerwca 1831 roku poseł z powiatu łuckiego województwa wołyńskiego na sejm powstańczy[3]
Po upadku powstania w latach 1832-1858 przebywał na emigracji. Najpierw we Francji, gdzie brał czynny udział w życiu emigrantów. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji[4]. W 1841 był współzałożycielem a od 1853 profesorem literatury w Szkole Polskiej Narodowej w Batignolles. W 1849 w Paryżu został administratorem pisma „La Tribune des Peuples” („Trybuna Ludów”), gdzie współpracował z Mickiewiczem. Był również inicjatorem i wykładowcą kursu historii i statystyki Polski w Szkole Artylerii zakładu emigracyjnego w Bourges. Pracował również jako kustosz Biblioteki Królewskiej i zbiorów Ludwika Filipa w Wersalu. W 1849 wyjechał na kilka lat do Belgii.
Po powrocie do kraju, osiadł we Lwowie. W 1858 objął po ociemniałym Karolu Szajnosze kierownictwo Ossolineum. Położył duże zasługi w uporządkowaniu i unowocześnieniu tej placówki. Przeprowadził reorganizację Muzeum im. Lubomirskich, zapraszając również Wincentego Pola do segregacji zbiorów archeologicznych i dziejowych pamiątek Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Przedmioty muzealne wyodrębniono z biblioteki, mieszcząc je jako osobną całość w dotychczasowej czytelni, którą przeniesiono na piętro. Sporządził inwentarz rycin i numizmatów; objaśnił i ułożył przedmioty muzealne, uporządkowywał katalogi w bibliotece.
Darzony szacunkiem jako „poseł ostatniego sejmu polskiego” obracał się w kręgach świata naukowego, literackiego i naukowego. Był wydawcą licznych źródeł historycznych.
Jego pogrzeb stał się okazją do manifestacji narodowej.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był synem Cypriana Godebskiego.
Jego żoną była Ludwika Dezyderia Rymińska z którą miał ośmioro dzieci (pięć córek i trzech synów). Dwójka z nich zmarła w dzieciństwie. Jeden z jego synów, Cyprian Godebski, został rzeźbiarzem.
Franciszek Ksawery Godebski został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[5].
Utwory (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- Duch i dążności wieku, 1860[6]
- Stary i młody, 1856
- Miłostki ułańskie : komedjo-opera w 1 akcie, 1929[7]
- Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada: przysłowie dramatyczne w 1 akcie wierszem, 1867[8]
- Miłość i próżność,
- Obraz Polski pod koniec XVII wieku : ze Zbioru podróży, ogłoszonych w Hadze 1705 r.[9]
- Otwarcie kursu historyi i statystyki Polski w Szkole Artyleryi - Zakładu Polaków w Bourges w dniu 7 marca 1833 r.,1883[10]
- Pamiętniki Hansa Szlązaka z XVI wieku, 1847[11]
- Reformy społeczne w Polsce pod koniec XVIII wieku, 1868[12]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dayarusz Sejmu z R. 1830-1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 245
- ↑ wtedy jeszcze nie jako poseł
- ↑ Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 482.
- ↑ Walenty Zwierkowski, O Sejmie w Emigracji, Poitiers 1839, s. 10.
- ↑ Stanisław Sławomir Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988. ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ Franciszek Ksawery Godebski, Duch i dążności wieku [online], polona.pl [dostęp 2019-08-07].
- ↑ Franciszek Ksawery Godebski, Miłostki ułańskie : komedjo-opera w 1 akcie [online], polona.pl [dostęp 2019-08-07].
- ↑ Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada : przysłowie dramatyczne w 1 akcie wierszem [online], polona.pl [dostęp 2019-08-07].
- ↑ Obraz Polski pod koniec XVII wieku : ze Zbioru podróży, ogłoszonych w Hadze 1705 r. [online], Przedr. z Dziennika Literackiego. wyd. 1869, polona.pl [dostęp 2019-08-07].
- ↑ Otwarcie kursu historyi i statystyki Polski w Szkole Artyleryi - Zakładu Polaków w Bourges w dniu 7 marca 1833 r. [online], polona.pl [dostęp 2019-08-07].
- ↑ Pamiętniki Hansa Szlązaka z XVI wieku [online], polona.pl [dostęp 2019-08-07].
- ↑ Reformy społeczne w Polsce pod koniec XVIII wieku [online], Odb.: Dziennik Literacki, 1868, polona.pl [dostęp 2019-08-07].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Szenic: Cmentarz Powązkowski : zmarli i ich rodziny. [T. 1], 1790-1850. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979. ISBN 83-06-00281-4.
- Godebski Franciszek Ksawery, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2012-11-01].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]