Franciszek Karliński
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk astronomicznych | |
| Specjalność: meteorologia | |
| Alma Mater | |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status | członek krajowy czynny |
| Doktor honoris causa Uniwersytet Jagielloński – 1866 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. | 1855–1906 |
| Odznaczenia | |
 | |
Franciszek Michał Karliński (ur. 4 października 1830 w Krakowie, zm. 21 marca 1906 tamże) – polski astronom i meteorolog.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodzony w rodzinie rzemieślniczej. Syn Łukasza i Józefy z Grudnickich. Ukończył się w Gimnazjum św. Anny, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia matematyczne uzupełnił w Instytucie techniczno-przemysłowym. W latach 1851–1855 adiunkt przy krakowskim obserwatorium astronomicznym. W latach 1855–1862 pracował na Uniwersytet Karola w Pradze.
W latach 1862–1902 był dyrektorem Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadził obserwacje położenia komet i planetoid (obliczał również orbity), badania meteorologii i gwiazd zmiennych. W 1866 opracował kod, którym posługiwano się na całym świecie, przy rozsyłaniu telegramów o odkryciach planetoid i komet do astronomicznych obserwatoriów. W 1902 przeszedł w stan spoczynku i z tej okazji został odznaczony Orderem Korony Żelaznej III klasy[1].
Od 1857 członek korespondent Towarzystwa Naukowego krakowskiego, a po przekształceniu go w Akademię Umiejętności członek czynny[2]. W roku 1866 przyznano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ojciec ministra kolei żelaznych Leona Karlińskiego oraz lekarza Justyna Karlińskiego. Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[3] (kwatera VI, narożnik płn.-wsch.).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Odznaczenia. „Kurier Lwowski”. 20 (273), s. 4, 1902.
- ↑ Ś.p. Franciszek Michał Karliński. „Czas”. 59 (67), s. 1, 1906.
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 122, ISBN 978-83-233-4527-5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eugeniusz Rybka, Wkład astronomów polskich do nauki światowej, Warszawa 1953
- Słownik biograficzny historii Polski, tom 1: A–K (pod redakcją Janiny Chodery i Feliksa Kiryka), Wrocław-Warszawa-Kraków 2005, s. 657
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Franciszka Karlińskiego w bibliotece Polona