Franciszek Cobel
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 1953 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1911 |
Franciszek Cobel ps. „Franek”, „Wojciech Frankowski” (ur. 1853 lub 1855[1][2], we wsi Tatary nieopodal Rawy Mazowieckiej zm. 1911 we Lwowie) – działacz robotniczy i niepodległościowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Ignacego i Zuzanny Szymańskiej. Rodzina ojca wywodziła się z niemieckojęzycznych tkaczy o nazwisku Zobel. Franciszek Cobel był jednym z najwybitniejszych działaczy robotniczych I Proletariatu w czasach przywództwa Marii Bohuszewiczówny. Od 1884 założył w Łodzi, Zgierzu i w Tomaszowie Mazowieckim ponad 30 kół partyjnych. Następnie rozszerzył teren działania na Zagłębie Dąbrowskie. Został aresztowany w grudniu 1885 w Częstochowie, znaleziono przy nim materiały o warunkach pracy górników, które prawdopodobnie miały zostać opublikowane w nielegalnej gazecie robotniczej „Proletariat”. Początkowo osadzony jako jeden z kilku pierwszych więźniów w nowo wybudowanym w 1885 roku więzieniu przy ul. Długiej (obecnie Gdańskiej) w Łodzi. Podczas procesu był uwięziony w Cytadeli Warszawskiej, otrzymał wyrok dziecięciu lat zesłania w Syberii Wschodniej. Po zakończeniu kary osiadł w Galicji, brał udział w rewolucji w 1905. Następnie osiadł we Lwowie, zaangażował się w działalność Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Napisał dwie sztuki ludowe, używając pseudonimu Franek. Zmarł śmiercią samobójczą w 1911 we Lwowie[1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W Tomaszowie Mazowieckim, w 1967 roku upamiętniono Franciszka Cobela umieszczając jego nazwisko obok Konstantego Koplina i Rocha Paszkowskiego na tablicy na fasadzie kamienicy przy ulicy Krzyżowej 30, miejscu tajnych spotkań XIX-wiecznych rewolucjonistów[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Irena Koberdowa, Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat 1882-1886, Warszawa: Książka i Wiedza, 1981, OCLC 10018905 [dostęp 2020-01-03].
- ↑ Feliks Tych (red.), Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, Książka i Wiedza, 1978 [dostęp 2020-01-03].
- ↑ Rysunki przedstawiające zesłańców syberyjskich – Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim [online], Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim | Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego, 30 września 2021 [dostęp 2022-11-26] (pol.).