François Certain de Canrobert

François Certain de Carnobert
	; Marszałek Certain de Canrobert
	Marszałek Francji
Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1809 ; Saint-Céré, Francja
Data i miejsce śmierci	28 stycznia 1895 ; Paryż, Francja
	Przebieg służby
Lata służby	1828–1873
Siły zbrojne	Królestwo Francji ; Królestwo Francji ; Republika Francuska ; Cesarstwo Francuskie ; Republika Francuska
Główne wojny i bitwy	wojna krymska:; bitwa nad Almą; bitwa pod Inkermanem; oblężenie Sewastopola; wojna francusko-austriacka:; bitwa pod Magentą; bitwa pod Solferino; wojna francusko-pruska:; bitwa pod Gravelotte;
Późniejsza praca	Gubernator wojskowy Paryża, senator
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

François Certain de Canrobert (ur. 27 czerwca 1809 w Saint-Céré, zm. 28 stycznia 1895 w Paryżu) – francuski wojskowy i polityk, marszałek Francji.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Kariera wojskowa[edytuj | edytuj kod]

W 1828 roku ukończył akademię wojskową Saint-Cyr i wstąpił do armii Francuskiej. W 1833 r. otrzymał stopień porucznika. Od 1835 r. walczył w Algierii i uczestniczył w ekspedycji do Muaskary oraz w zdobyciu Tilimsan. W 1837 r. otrzymał awans do stopnia kapitana. W tym samym roku został uhonorowany Legią Honorową. W 1839 r. uczestniczył w formowaniu oddziałów Legii Cudzoziemskiej mających wziąć udział w wojnach karlistowskich w Hiszpanii^[1].

Od 1841 roku ponownie służył w koloniach w Afryce. W 1846 r. otrzymał stopień pułkownika. Dowodził ekspedycją przeciwko Ahmedowi Sghir, pokonując wroga pod Dermą. Następnie został przeniesiony do jednostek żuawów. Odniósł zwycięstwo nad Kabylami i odznaczył się przy wspieraniu oblężonego garnizonu w Bu Sa’ada. W grudniu 1849 r. dowodził atakiem pod Zaatachą, uznawanym za jednego z ważniejszych w historii Legii. Za swoje zasługi został mianowany generałem. Dowodził wyprawie na Narah, zdobywając i niszcząc arabską twierdzę^[1].

Udzielił poparcia Napoleonowi III podczas zamachu stanu 2 grudnia 1851 roku^[1].

W czasie wojny krymskiej początkowo dowodził jedną dywizją. W bitwie nad Almą został dwukrotnie ranny. Ponownie został ranny w bitwie pod Inkerman i stracił swojego konia podczas dowodzonej przez niego szarży żuawów. W 1854 roku mianowany został wodzem naczelnym i kierował do maja 1855 r. oblężeniem Sewastopola^[1].

W 1856 roku został mianowany marszałkiem Francji. Od 1859 r. dowodził III Korpusem Armii w Lombardii podczas wojny francusko-austriackiej. Odznaczył się pod Magentą i Solferino. Dowodził garnizonami Chalons, Lyonu i Paryża^[1].

W trakcie wojny francusko-pruskiej w 1870 roku dowodził VI Korpusem. Uczestniczył w przegranej przez Francuzów bitwie pod Gravelotte. Oblężony w twierdzy Metz dostał się do niewoli wraz ze swoim oddziałem. Po zakończeniu walk udał się do Napoleona III przebywającego na wygnaniu w Kassel^[1].

Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]

W latach 1871–1876 był przywódcą bonapartystów w Zgromadzeniu Narodowym. Od 1879 r. dwukrotnie pełnił urząd senatora, w latach 1876–1879 reprezentując departament Lot i w latach 1879–1894 reprezentując departament Charente^[2]. Zmarł w Paryżu w 1895 r. Po śmierci otrzymał pogrzeb państwowy w katedrze Saint Louis des Invalides, gdzie został pochowany. Jego wspomnienia pt. Souvenirs ukazały się w Paryżu w 1898 roku^[1].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Cesarstwo Francuskie

Legia Honorowa (Krzyż Wielki, 1855)
Medal Wojskowy (1855)

Zjednoczone Królestwo

Order Łaźni (Kawaler, 1854)
Medal Krymski

Królestwo Danii

Order Słonia (Krzyż Wielki)

Królestwo Sardynii

Order Annuncjaty (Kawaler)
Order Sabaudzki Wojskowy (Krzyż Wielki, 1857)

Imperium Osmańskie

Order Medżydów (Kawaler)

Imperium Rosyjskie

Order Świętego Andrzeja (Kawaler)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Chisholm, Encyclopædia Britannica, wyd. 1911, t. 5, s. 207.
↑ Nota biograficzna na oficjalnej witrynie francuskiego Senatu: François Certain de Canrobert.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Hugh Chisholm: Encyclopædia Britannica (11. wydanie). Cambridge: Cambridge University Press, 1911.
Gustave Chaix d'Est-Ange: Dictionnaire des familles françaises anciennes ou notables à la fin du XIXe siècle. Paris: Évreux, 1903.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[Chisholm,_''Encyclopædia_Britannica''-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Chisholm, Encyclopædia Britannica, wyd. 1911, t. 5, s. 207.

[2] Nota biograficzna na oficjalnej witrynie francuskiego Senatu: François Certain de Canrobert.

[1]

[2]

Gubernatorzy Paryża	Louis I d’Anjou (1356–1357) Jean de Berry (1411) Waléran III de Ligny (1411–1413) Jean II de Ligny (1418–1420) Jean de La Baume (1422–142.) Jean de Villiers (1429–14..) Philippe de Ternant (14..–14..) Jacques de Villiers (1461) Charles d’Artois (1465) Charles de Melun (1465–1467) Charles I d’Amboise (1467–1470) Charles de Gaucourt (14..–1472) Antoine de Chabannes (1472–147.) Guillaume de Poitiers (1478–14..) Louis d’Orléans (1483–1485) Antoine de Chabannes (1485–1488) Gilbert de Montpensier (14..–1494) Charles II d’Amboise (1493–1496) Antoine de La Rochefoucauld (15..–15..) Paul de Thermes (1559–1562) Charles de Cossé (1562–1563) François de Montmorency (15..–1572) René de Villequier (1580) François d’O (158.–1589) Charles-Emmanuel de Savoie (1589–1590) Jean Francois de Faudoas (1590–1594) Charles II de Cossé (1594) François d’O (1594) Charles du Plessis (1616) Hercule de Rohan (1643–16..) François de L’Hospital (1648–1657) Duc de Bournonville (1657–1662) Antoine d’Aumont (1662–1669) Gabriel de Rochechouart (1669–1675) Charles III de Créquy (1676–1687) Léon Potier (1687–1704) Duc de Tresmes (1704–1739) Bernard Potier (1739–1757) Charles Louis d’Albert (1757–1771) Jean de Cossé-Brissac (1771–1780) Louis de Cossé-Brissac (1780–1791)
Dowódcy generalni sił zbrojnych w Paryżu	Louis d’Affry (1791–1792) Jacques-François de Menou (1792–1794) Jean Thierry (1794–1795) Jacques-François de Menou (1795) Paul de Barras (1795) Napoléon Bonaparte (1795–1796) Jacques Maurice Hatry (1796–1797) Pierre Augereau (1797) Louis Lemoine (1797) Jean-François Moulin (1797–1798) Joseph Gilot (1798–1799) Barthélemy Catherine Joubert (1799) Jean-Antoine Marbot (1799) François Joseph Lefebvre (1799–1800) Édouard Mortier (1800–1803) Jean Andoche Junot (1803–1804)
Gubernatorzy wojskowi Paryża	Joachim Murat (1804–1805) Louis Bonaparte (1805–1806) Joachim Murat (1806) Jean Andoche Junot (1806–1807) Pierre-Augustin Hulin (1807–1814) Louis de Rochechouart (1814) Louis Sébastien Grundler (1814–1815) Nicolas Joseph Maison (1815) Pierre-Augustin Hulin (1815) André Masséna (1815) Nicolas Joseph Maison (1815) Hyacinthe Despinoy (1815–1816) Catherine-Dominique de Pérignon (1816–1818) Nicolas Joseph Maison (1819–1821) Auguste de Marmont (1821–1830) Pierre Claude Pajol (1830–1842) Tiburce Sébastiani (1842–1848) Nicolas Changarnier (1848–1851) Achille Baraguey d’Hilliers (1851) Bernard Pierre Magnan (1851–1865) François Certain de Canrobert (1865–1870) Achille Baraguey d’Hilliers (1870) Louis Jules Trochu (1870–1871) Joseph Vinoy (1871) Paul de Ladmirault (1871–1878) Édouard Aymard (1878–1880) Justin Clinchant (1880–1881) Alphonse Théodore Lecointe (1882–1884) Félix Gustave Saussier (1884–1898) Émile Zurlinden (1898–1899) Joseph Brugère (1899–1900) Georges-Auguste Florentin (1900–1901) Paul-Vincent Faure-Biguet (1901–1903) Jean Dessirier (1903–1906) Jean Baptiste Dalstein (1906–1910) Michel Maunoury (1910–1912) Victor-Constant Michel (1912–1914) Joseph Gallieni (1914–1915) Michel Maunoury (1915–1916) Auguste Dubail (1916–1918) Adolphe Guillaumat (1918) Charles Emile Moinier (1918–1919) Pierre Berdoulat (1919–1923) Henri Gouraud (1923–1937) Gaston Billotte (1937–1939) Pierre Héring (1939–1940) Henri Dentz (1940)
Okupacja niemiecka	Ernst Schaumburg (1940–1943) Hans von Boineburg-Lengsfeld (1943–1944) Dietrich von Choltitz (1944)
Gubernatorzy wojskowi Paryża	Philippe Leclerc (1944) Marie Pierre Kœnig (1944–1945) Paul Legentilhomme (1945–1947) René Chouteau (1947–1953) Henri Zeller (1953–1957) Louis-Constant Morlière (1957–1958) Pierre Garbay (1958–1959) Raoul Salan (1959–1960) Maurice Gazin (1960) André Demetz (1960–1962) Louis Dodelier (1962–1965) Philippe de Camas (1965–1968) André Meltz (1968–1971) Bernard Usureau (1971–1974) Philippe Clave (1974–1975) Jean Favreau (1975–1977) Jacques de Barry (1977–1980) Jeannou Lacaze (1980–1981) Roger Périer (1981–1982) Alban Barthez (1982–1984) Michel Fennebresque (1984–1987) Hervé Navereau (1987–1991) Daniel Valéry (1991–1992) Michel Guignon (1992–1996) Michel Billot (1996–2000) Pierre Costedoat (2000–2002) Marcel Valentin (2002–2005) Xavier de Zuchowicz (2005–2007) Bruno Dary (2007–2012) Hervé Charpentier (2012–2015) Bruno Le Ray (2015–2020) Christophe Abad (od 2020)