Filmografia Alfreda Hitchcocka

Alfred Hitchcock (1960)

Alfred Hitchcock (1899–1980) w trwającej 60 lat karierze wyreżyserował 53 filmy fabularne[1]. Za swoją pracę był pięciokrotnie nominowany do nagrody Akademii Filmowej w kategorii dla najlepszego reżysera[2] i raz do Złotego Globu[3]. W 1968 został uhonorowany przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej (AMPAS) nagrodą im. Irvinga G. Thalberga[4]. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych[5] i najbardziej wpływowych reżyserów w historii kinematografii[6]. Określany mianem „mistrza suspensu[7].

Pracę w branży filmowej rozpoczął w 1919, będąc zatrudnionym w charakterze dorywczym przez kompanię Famous Players-Lasky, realizującej filmy dla Paramount Pictures[8]. Początkowo zajmował się projektowaniem napisów i scenografii[9]. W 1925 wyreżyserował swój pierwszy film – niemy dramat kryminalny Ogród rozkoszy[10]. Zrealizowany dwa lata później Lokator zyskał przychylne recenzje krytyków, stając się pierwszym sukcesem komercyjnym w jego dorobku[11] i pierwszym, w którym wystąpił w roli cameo[12]. W 1929 Hitchcock wyreżyserował dreszczowiec kryminalny Szantaż, uznawany za pierwszy brytyjski film dźwiękowy[a][13]. Zrealizowane przez niego w latach 30. XX wieku dwa filmy – 39 kroków (1935) i Starsza pani znika (1938) – należą według Brytyjskiego Instytutu Filmowego (BFI) do najwybitniejszych filmów tamtejszej kinematografii XX wieku[14].

W 1939 przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych[15], gdzie reżyserował hollywoodzkie produkcje. Dreszczowiec psychologiczny Rebeka (1940), z Laurence’em Olivierem i Joan Fontaine[16], spośród jedenastu nominacji do nagrody Akademii Filmowej, otrzymał statuetkę dla najlepszego filmu[17]. Do innych ważnych produkcji reżysera z lat 40. zalicza się: Podejrzenie (1941) z Carym Grantem i Fontaine[18], Cień wątpliwości (1943) z Teresą Wright i Josephem Cottenem[19], Urzeczoną (1945) z Ingrid Bergman i Gregorym Peckiem[20], Osławioną (1946) z Grantem i Bergman[21] oraz Sznur (1948) z Jamesem Stewartem[22].

W latach 50. nawiązał współpracę z Grace Kelly, która zagrała w trzech reżyserowanych przezeń filmach – M jak morderstwo (1954)[23], Oknie na podwórze (1954)[24] oraz Złodzieju w hotelu (1955)[25]. Za namową agenta Lew Wassermana[26], został gospodarzem serialu kryminalnego Alfred Hitchcock przedstawia (emitowanego od 1955 do 1962), który przyniósł mu ogólnokrajową rozpoznawalność[27]. Nagrodzono go Złotym Globem dla najlepszego programu telewizyjnego[28]. W 1958 zrealizował melodramatyczny dreszczowiec psychologiczny Zawrót głowy ze Stewartem i Kim Novak[29] – w 2008 American Film Institute (AFI) uznał go za „najlepszy kryminał[30]. Rok później wyreżyserował dreszczowiec sensacyjno-szpiegowski Północ, północny zachód z Grantem i Evą Marie Saint[31]. W latach 60. zrealizował takie produkcje, jak Psychoza (1960), będąca największym sukcesem komercyjnym w jego karierze[32], Ptaki (1963) z Tippi Hedren[33] i Marnie (1964), gdzie aktorce partnerował Sean Connery[34]. Dreszczowiec kryminalny Szał (1972) uchodzi za arcydzieło późnego okresu kariery reżysera[35].

Sześć wyreżyserowanych przez Hitchcocka filmów – Rebeka, Urzeczona, Osławiona, Okno na podwórze, Północ, północny zachód oraz Psychoza – było zestawianych w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w amerykańskim box offisie. Czternaście produkcji uzyskało przynajmniej jedną nominację do Oscara w dowolnej kategorii, z czego pięć zdobyło co najmniej jedną statuetkę. Dziewiętnaście produkcji reżysera, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę 100 milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym[36].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Famous Players-Lasky (1920–1922)[edytuj | edytuj kod]

Appearances (1921, reż. Donald Crisp), jeden z pierwszych filmów do którego Hitchcock zaprojektował napisy
Rok[b] Tytuł Funkcje Tytuł oryg. / informacje Źr
Dyrektor artystyczny Projektant napisów
1920 The Great Day N T filmy krótkometrażowe, uznawane za zaginione [37]
1921 The Call of Youth N T
Appearances N T film zaginiony [38]
Tajemnicza droga N T Mystery Road, film zaginiony
The Princess of New York N T film zaginiony
Niebezpieczne kłamstwo N T Dangerous Lies, film zaginiony
Beside the Bonnie Brier Bush N T tytuł alt.: The Bonnie Brier Bush, film zaginiony [39]
1922 Three Live Ghosts T T film odnaleziony w 2015[c][40]
Perpetua N T Love’s Boomerang, film zaginiony
The Spanish Jade T T filmy zaginione [41]
The Man from Home T T [39]
Tell Your Children T T [41]

Filmy nieme (1922–1929)[edytuj | edytuj kod]

Operator Gaetano di Ventimiglia (u góry w środku), Alfred Hitchcock i Alma Reville (u dołu po prawej) w trakcie realizacji filmu Orzeł z gór (1927)
Alfred Hitchcock (pierwszy z prawej) i Jack E. Cox (siedzi pierwszy z lewej) na planie filmu Ring (1927)
Rok[b] Tytuł Funkcje Tytuł oryg. / informacje Źr
Reżyser Scenarzysta
1922 Numer trzynasty T N Number 13, tytuł alt.: Mrs. Peabody, film krótkometrażowy, nieukończony i zaginiony[42] [41]
1923 Zawsze mów żonie N N Always Tell Your Wife, film nieukończony i zaginiony[43], drugi reżyser i kierownik produkcji, niewym. w czołówce [44]
Kobieta przeciw kobiecie N T Woman to Woman, asystent reżysera i dyrektor artystyczny, niewym. w czołówce
The White Shadow N T tytuł alt.: White Shadows, asystent reżysera i dyrektor artystyczny, niewym. w czołówce [45]
1924 The Passionate Adventure N T asystent reżysera i dyrektor artystyczny [46]
1925 The Blackguard N T tytuł alt.: Die Prinzessin und der Geiger (The Princess and the Violinist), asystent reżysera i dyrektor artystyczny [47]
Ogród rozkoszy T N The Pleasure Garden, tytuł alt.: Irrgarten der Leidenschaft (Maze of Passion) [48]
The Prude’s Fall N T tytuł alt.: Dangerous Virtue, asystent reżysera i dyrektor artystyczny [49]
1927 Lokator T N The Lodger: A Story of the London Fog, tytuł alt.: The Case of Jonathan Drew [50]
Orzeł z gór T N The Mountain Eagle, tytuł alt.: Der Bergadler, film zaginiony[51] [52]
Na równi pochyłej T N Downhill, tytuł alt.: When Boys Leave Home [53]
Ring T T The Ring [54]
1928 Żona farmera T N The Farmer’s Wife [55]
Łatwa cnota T N Easy Virtue [54]
Szampan T T Champagne [55]
1929 Człowiek z wyspy T N The Manxman [56]

Filmy dźwiękowe (1929–1976)[edytuj | edytuj kod]

Alfred Hitchcock i Kim Novak na planie filmu Zawrót głowy (1958)
Alfred Hitchcock na planie zdjęciowym filmu Ptaki (1963)
Alfred Hitchcock i Tippi Hedren na planie filmu Marnie (1964)
Alfred Hitchcock na planie filmu Intryga rodzinna (1976)
Hitchcock z taśmami wszystkich wyreżyserowanych przez siebie 53 filmów fabularnych (1976)
Rok[b] Tytuł Funkcje Tytuł oryg. / informacje Źr
Reżyser Scenarzysta Producent
1929 Szantaż T T N Blackmail, film wydany w wersji niemej i dźwiękowej[57] [57]
1930 An Elastic Affair T N N film krótkometrażowy; wystąpili w nim stypendyści i zwycięzcy konkursu gry aktorskiej „Film Weekly[58] [58]
Elstree Calling T N N reżyser segmentu „Skecze i inne wstawki”[58]
Juno i Paw T N N Juno and the Paycock [59]
Morderstwo T T N Murder! [60]
1931 Oszustwo T T N The Skin Game [61]
Mary T N N niemieckojęzyczna wersja filmu Morderstwo[60][62] [63]
Bogaci i dziwni T T N Rich and Strange, tytuł alt.: East of Shanghai [61]
1932 Numer siedemnaście T T N Number Seventeen [64]
Niewiasty Lorda Cambera N N T Lord Camber’s Ladies
1934 Wiedeńskie walce T N N Waltzes from Vienna, tytuł alt.: Strauss’ Great Waltz / The Strauss Waltz [65]
Człowiek, który wiedział za dużo T N N The Man Who Knew Too Much [66]
1935 39 kroków T N N The 39 Steps [67]
1936 Bałkany T N N Secret Agent [68]
Tajny agent T N N Sabotage, tytuł alt.: The Woman Alone [69]
1937 Młody i niewinny T N N Young and Innocent, tytuł alt.: The Girl Was Young [70]
1938 Starsza pani znika T N N The Lady Vanishes [71]
1939 Oberża Jamajka T N N Jamaica Inn [72]
1940 Rebeka T N N Rebecca, pierwszy film Hitchcocka w Stanach Zjednoczonych[73] [74]
Zagraniczny korespondent T N N Foreign Correspondent, tytuły alt.: Imposter, Personal History [75]
1941 Pan i pani Smith T N N Mr. & Mrs. Smith [76]
Podejrzenie T N N Suspicion [77]
1942 Sabotaż T N N Saboteur [78]
1943 Cień wątpliwości T N N Shadow of a Doubt [79]
1944 Łódź ratunkowa T N N Lifeboat [80]
The Fighting Generation T N N propagandowy film krótkometrażowy wydany w Stanach Zjednoczonych[81], niewym. w czołówce [81]
Bon Voyage T N N francuski film propagandowy zrealizowany dla Ministerstwa informacji[82][83] [80]
Malgaska przygoda T N N Aventure Malgache, film propagandowy dla Ministerstwa informacji[82][83] [84]
1945 Urzeczona T N N Spellbound
German Concentration Camps Factual Survey N N N Memory of the Camps, doradca przy tworzeniu scenariusza[85] [85]
1946 Osławiona T N T Notorious [86]
1947 Akt oskarżenia T N N The Paradine Case [87]
1948 Sznur T N T Rope [88]
1949 Pod znakiem Koziorożca T N T Under Capricorn [89]
1950 Trema T N T Stage Fright [90]
1951 Nieznajomi z pociągu T N T Strangers on a Train [91]
1953 Wyznaję T N T I Confess [92]
1954 M jak morderstwo T N T Dial M for Murder, film zrealizowany przy użyciu techniki 3D[93] [94]
Okno na podwórze T N T Rear Window [95]
1955 Złodziej w hotelu T N T To Catch a Thief [96]
Kłopoty z Harrym T N T The Trouble with Harry [97]
1956 Człowiek, który wiedział za dużo T N T The Man Who Knew Too Much, remake filmu z 1934[98] [99]
Niewłaściwy człowiek T N T The Wrong Man [100]
1958 Zawrót głowy T N T Vertigo [101]
1959 Północ, północny zachód T N T North by Northwest [102]
1960 Psychoza T N T Psycho [103]
1963 Ptaki T N T The Birds [104]
1964 Marnie T N T [105]
1966 Rozdarta kurtyna T N T Torn Curtain [106]
1969 Topaz T N T [107]
1972 Szał T N T Frenzy [108]
1976 Intryga rodzinna T N T Family Plot [109]

Telewizja[edytuj | edytuj kod]

Alfred Hitchcock na planie serialu Alfred Hitchcock przedstawia (1955)
Joan Fontaine i Alfred Hitchcock na planie serialu Spotkanie z Alfredem Hitchcockiem (1963)
Lata emisji Tytuł Rola Stacja Informacje Źr
1955–1962 Alfred Hitchcock przedstawia gospodarz CBS
NBC
17 odcinków (reżyseria, produkcja):
  • „Revenge”
  • „Breakdown”
  • „The Case of Mr. Pelham”
  • „Back for Chrismas”
  • „Wet Saturday”
  • „Mr. Blanchard’s Secret”
  • „One More Mile to Go”
  • „The Perfect Crime”
  • „Lamb to the Slaughter”
  • „A Dip in the Pool”
  • „Poison”
  • „Banquo’s Chair”
  • „Arthur”
  • „The Crystal Trench”
  • „Mrs. Bixby and the Colonel’s Coat”
  • „The Horseplayer”
  • „Bang! You’re Dead”
[110]
1957 Suspicion NBC epizod: „Four O’Clock” (reżyseria, produkcja) [111]
1960 Startime epizod: „Incident at a Corner” (reżyseria, produkcja) [112]
1962 Alcoa Premiere ABC epizod: „The Jail” (producent wykonawczy) [113]
1962–1965 Spotkanie z Alfredem Hitchcockiem gospodarz CBS
NBC
epizod: „I Saw the Whole Thing” (reżyseria, produkcja) [114]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. W rzeczywistości pierwszym brytyjskim filmem dźwiękowym był kryminał The Clue of the New Pin (reż. Arthur Maude) z marca 1929, jednak uznaje się go dziś za zaginiony[13].
  2. a b c Jest to rok premiery. O ile to możliwe, data premiery narzuca kolejność filmów w tej tabeli.
  3. Film, pierwotnie uważany za zaginiony, został odnaleziony w rosyjskich archiwach i był wyświetlany w 2015 w ramach British Silent Film Festival[40].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Spoto 2000 ↓, s. 608–627; Adair 2002 ↓, s. 152–153; McGilligan 2005 ↓, s. 938–980; Truffaut 2005 ↓, s. 332–343.
  2. Spoto 2000 ↓, s. 488, 543; Adair 2002 ↓, s. 138; McGilligan 2005 ↓, s. 357.
  3. McGilligan 2005 ↓, s. 888.
  4. Spoto 2000 ↓, s. 543; Adair 2002 ↓, s. 149.
  5. McGilligan 2005 ↓, s. 933–934.
  6. Foery 2012 ↓, s. 150.
  7. Spoto 2000 ↓, s. 371, 485; McGilligan 2005 ↓, s. 582; Ackroyd 2017 ↓, s. 176.
  8. Ackroyd 2017 ↓, s. 25.
  9. Truffaut 2005 ↓, s. 30–31; Ackroyd 2017 ↓, s. 26
  10. Spoto 2000 ↓, s. 608; Ackroyd 2017 ↓, s. 40.
  11. McGilligan 2005 ↓, s. 48; Ackroyd 2017 ↓, s. 46.
  12. Spoto 2000 ↓, s. 124; McGilligan 2005 ↓, s. 114; Ackroyd 2017 ↓, s. 48.
  13. a b Ackroyd 2017 ↓, s. 64.
  14. McGilligan 2005 ↓, s. 932.
  15. Adair 2002 ↓, s. 62; Ackroyd 2017 ↓, s. 101.
  16. Spoto 2000 ↓, s. 615; Ackroyd 2017 ↓, s. 104.
  17. Ackroyd 2017 ↓, s. 110.
  18. Spoto 2000 ↓, s. 616; Ackroyd 2017 ↓, s. 116.
  19. Spoto 2000 ↓, s. 617; Ackroyd 2017 ↓, s. 128.
  20. Spoto 2000 ↓, s. 617–618; Ackroyd 2017 ↓, s. 139–140.
  21. Spoto 2000 ↓, s. 618; Ackroyd 2017 ↓, s. 147–148.
  22. Spoto 2000 ↓, s. 619; Ackroyd 2017 ↓, s. 156–157.
  23. Spoto 2000 ↓, s. 620–621; Ackroyd 2017 ↓, s. 181.
  24. Ackroyd 2017 ↓, s. 189.
  25. Spoto 2000 ↓, s. 621; Ackroyd 2017 ↓, s. 193–194.
  26. Adair 2002 ↓, s. 107; Ackroyd 2017 ↓, s. 202.
  27. Spoto 2000 ↓, s. 455; Ackroyd 2017 ↓, s. 209–214.
  28. Spoto 2000 ↓, s. 452.
  29. Spoto 2000 ↓, s. 623; Ackroyd 2017 ↓, s. 221–223.
  30. AFI: 10 Top 10. Amerykański Instytut Filmowy. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-23)]. (ang.).
  31. Spoto 2000 ↓, s. 623–624; Ackroyd 2017 ↓, s. 232.
  32. Ackroyd 2017 ↓, s. 249.
  33. Spoto 2000 ↓, s. 624–625; Ackroyd 2017 ↓, s. 254.
  34. Spoto 2000 ↓, s. 625; Ackroyd 2017 ↓, s. 274.
  35. McGilligan 2005 ↓, s. 887.
  36. Alfred Hitchcock Movies. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  37. McGilligan 2005 ↓, s. 935.
  38. McGilligan 2005 ↓, s. 936.
  39. a b McGilligan 2005 ↓, s. 937.
  40. a b Lost Hitchcock Film to Be Shown Publicly for the First Time in Nearly 100 Years. Uniwersytet De Montfort. [dostęp 2020-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-24)]. (ang.).
  41. a b c McGilligan 2005 ↓, s. 938.
  42. Spoto 2000 ↓, s. 79; McGilligan 2005 ↓, s. 76.
  43. Ackroyd 2017 ↓, s. 32.
  44. McGilligan 2005 ↓, s. 939.
  45. McGilligan 2005 ↓, s. 939–940.
  46. McGilligan 2005 ↓, s. 940.
  47. McGilligan 2005 ↓, s. 940–941.
  48. McGilligan 2005 ↓, s. 941–942.
  49. McGilligan 2005 ↓, s. 941.
  50. McGilligan 2005 ↓, s. 942–943.
  51. Ackroyd 2017 ↓, s. 42.
  52. McGilligan 2005 ↓, s. 942.
  53. McGilligan 2005 ↓, s. 943.
  54. a b McGilligan 2005 ↓, s. 944.
  55. a b McGilligan 2005 ↓, s. 945.
  56. McGilligan 2005 ↓, s. 946.
  57. a b McGilligan 2005 ↓, s. 946–947.
  58. a b c McGilligan 2005 ↓, s. 948.
  59. McGilligan 2005 ↓, s. 947.
  60. a b McGilligan 2005 ↓, s. 949.
  61. a b McGilligan 2005 ↓, s. 950.
  62. Spoto 2000 ↓, s. 611.
  63. McGilligan 2005 ↓, s. 949–950.
  64. McGilligan 2005 ↓, s. 951.
  65. McGilligan 2005 ↓, s. 951–952.
  66. McGilligan 2005 ↓, s. 952–953.
  67. McGilligan 2005 ↓, s. 953.
  68. McGilligan 2005 ↓, s. 953–954.
  69. McGilligan 2005 ↓, s. 954.
  70. McGilligan 2005 ↓, s. 955.
  71. McGilligan 2005 ↓, s. 955–956.
  72. McGilligan 2005 ↓, s. 956–957.
  73. Ackroyd 2017 ↓, s. 102.
  74. McGilligan 2005 ↓, s. 957.
  75. McGilligan 2005 ↓, s. 957–958.
  76. McGilligan 2005 ↓, s. 958.
  77. McGilligan 2005 ↓, s. 959.
  78. McGilligan 2005 ↓, s. 959–960.
  79. McGilligan 2005 ↓, s. 960.
  80. a b McGilligan 2005 ↓, s. 961.
  81. a b Kerzoncuf i Barr 2015 ↓, s. 219.
  82. a b Spoto 2000 ↓, s. 301–303.
  83. a b Duncan 2003 ↓, s. 104.
  84. McGilligan 2005 ↓, s. 962.
  85. a b McGilligan 2005 ↓, s. 963.
  86. McGilligan 2005 ↓, s. 963–964.
  87. McGilligan 2005 ↓, s. 964.
  88. McGilligan 2005 ↓, s. 965.
  89. McGilligan 2005 ↓, s. 965–966.
  90. McGilligan 2005 ↓, s. 966–967.
  91. McGilligan 2005 ↓, s. 967.
  92. McGilligan 2005 ↓, s. 967–968.
  93. McGilligan 2005 ↓, s. 586; Ackroyd 2017 ↓, s. 182.
  94. McGilligan 2005 ↓, s. 968.
  95. McGilligan 2005 ↓, s. 969.
  96. McGilligan 2005 ↓, s. 969–970.
  97. McGilligan 2005 ↓, s. 970.
  98. McGilligan 2005 ↓, s. 654; Ackroyd 2017 ↓, s. 204.
  99. McGilligan 2005 ↓, s. 971.
  100. McGilligan 2005 ↓, s. 972.
  101. McGilligan 2005 ↓, s. 972–973.
  102. McGilligan 2005 ↓, s. 973–974.
  103. McGilligan 2005 ↓, s. 974–975.
  104. McGilligan 2005 ↓, s. 975–976.
  105. McGilligan 2005 ↓, s. 976.
  106. McGilligan 2005 ↓, s. 977.
  107. McGilligan 2005 ↓, s. 977–978.
  108. McGilligan 2005 ↓, s. 978–979.
  109. McGilligan 2005 ↓, s. 979–980.
  110. Spoto 2000 ↓, s. 627–631; McGilligan 2005 ↓, s. 981–985.
  111. McGilligan 2005 ↓, s. 982.
  112. McGilligan 2005 ↓, s. 984.
  113. The Complete Hitchcock: Television. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-19)]. (ang.).
  114. McGilligan 2005 ↓, s. 985.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]