Filip Padniewski

Filip Padniewski

Data i miejsce urodzenia	1510 Skórki
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 1572 Warszawa
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Biskup przemyski
Okres sprawowania	1560
Biskup krakowski
Okres sprawowania	1562-1572
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Śluby zakonne	po 1542
Nominacja biskupia	1562
Sakra biskupia	brak danych
Multimedia w Wikimedia Commons

Filip Padniewski herbu Nowina (ur. 1510 we wsi Skórki koło Żnina^[1], zm. 17 kwietnia 1572 roku^[2] w Warszawie) – podkanclerzy koronny (1559–1562), biskup przemyski (1560) i krakowski (1562–1572), kanonik krakowski w 1538 roku, kanonik gnieźnieński w 1547 roku, prepozyt łęczycki w 1552 roku, archidiakon krakowski w 1554 roku^[3], sekretarz wielki koronny (od 1557)^[4], duchowny, pisarz polityczny, mówca i mecenas sztuki.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się we wsi dziedzicznej Skórki w Wielkopolsce jako syn Wojciecha i Małgorzaty z Żernik, kasztelanki kaliskiej. Nauki kończył w Ingolstadt. Młodość spędził na dworze cesarza Karola V. Kształcił się na dworze biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego, w latach 1538–1542 studiował we Włoszech. Z początkiem roku 1541, na Uniwersytecie w Padwie uzyskał stopień doktora obojga praw, a w roku 1542 przebywał w Rzymie. Z namowy P. Tomickiego wstąpił do stanu duchownego.

Był posłem Zygmunta I Starego na sejmik województwa krakowskiego w Proszowicach^[5].

Dyplomata, poseł i sekretarz króla Zygmunta Augusta (jako podkanclerz koronny jeździł w poselstwach: do Rzymu, do cesarza Karola V i do cesarza Ferdynand I). Uczestniczył w synodzie w Warszawie w 1561 roku^[6]. Początkowo biskup przemyski, następnie biskup krakowski (od 1562). Wspierał studiującą młodzież. Do Akademii Krakowskiej odnosił się niechętnie, szczególnie do wszechobecnej wówczas scholastyki. Świadczy o tym jego wystąpienie na sejmie (1565) i rola w zatargu uniwersytetu ze studentami Bursy Jerozolimskiej (1566). Współredaktor aktu unii lubelskiej 1569 roku, której był sygnatariuszem^[7]. Zlecił wykonanie nowej polichromii do kościoła św. Krzyża. Był mecenasem Jana Kochanowskiego.

Pochowany w katedrze wawelskiej. Pomnik nagrobny biskupa jest autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Autor biografii biskupów Piotra Tomickiego i Piotra Gamrata.

Ważniejsze utwory i mowy[edytuj | edytuj kod]

• Wiersze łacińskie (pisane w Ingolstadt), wyd. przy: T. Grzybkowski Disputatio philosophica de syllogismis, Ingolstadt 1604
• Elogia decem illustrium virorum Polonorum, fragmenty ogł. Miesięcznik Połocki 1818; rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
• Diarium cuiusdam domestici Petri Tomicki episcopi cracoviensis, obejmuje lata 1532–1536, wyd. W. Kętrzyński Monumenta Poloniae Historica, t. 5 z 1888, (autorstwo według A. Sajkowskiego)
• Oratio ad Sigismundum Augustum... habita XXIII Maji 1548, rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
• Literarum publicarum Regni Polonici sub Sigismundo Augusto... annis supra millesimum quingentesimum LIX, LX, LXI, LXII expeditarum, rękopis znajdował się w Archiwum Koronnym w Warszawie
• Epistolae sub Sigismundi Augusti principatu ad Regni proceres, partim latine, partim polonice scriptae, rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
• De viris aetatis suae et gentis illustribus liber (zbiór łac. charakterystyk biskupów pol.), wyd. K. Hartleb "Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu", Lwów 1938, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dz. II, t. 21, zeszyt 2, s. 154-158

Listy[edytuj | edytuj kod]

• 3 listy do Zygmunta Augusta, ogł. Miesięcznik Połocki 1818, s. 217-221
• Od biskupa J. Lubodzieskiego, dat. 14 grudnia 1553, rękopis znajdował się w Bibliotece Seminarium Duchownego w Pelplinie nr 292 (kopiariusz S. Marycjusa)
• Od kardynała O. Truchsessa, dat. w Rzymie 29 stycznia 1563, rękopis: Biblioteka Watykańska nr 3432, k. 154 b.

Utwory o autorstwie niepewnym[edytuj | edytuj kod]

• Petri Gamrati archiepiscopi Gnesnensis et episcopi Cracoviensis vita, wyd. K. Hartleb "Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu", Lwów 1938, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dz. II, t. 21, zeszyt 2, s. 147-154; rękopis (kopia) Ossolineum nr 2470, (autorstwo przypuszczalne według K. Hartleba)
• Vita Petri Tomicii, rękopis w Acta Tomiciana, t. 16 (niewydane); odpis w rękopisie Ossolineum nr 2470/II, (przeróbka utworu S. Hozjusza pt. Vita Tomicii; zdaniem S. Brzezińskiego i K. Hartleba praca Padniewskiego; autorstwo to kwestionował W. Zakrzewski)
• Vita Petri Kmitae, wyd. 1611 (W. Kętrzyński uważa za autora F. Padniewskiego; inni natomiast S. Górskiego)
• pisma F. Padniewskiego zamierzał wydać S. Ptaszycki, posiadał on również odpis jego polskiego traktatu politycznego (być może odpis ten znajduje się w posiadaniu S. Kota)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Ks. Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, wyd. II popr. i uzupeł., Warszawa 2000, k. 330-331, ISBN 83-211-1311-7,
• Polski Słownik Biograficzny, t. XXV, s. 1-7.
• Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 79-80

• p
• d
• e

Podkanclerze koronni

Zbigniew ze Szczyrzyca (1315–1320) Piotr Szyrzyk z Fałkowa (1322–1333) Sięgniew z Grębowszowa (1333–1343) Piotr Szyrzyk z Fałkowa (1343–1345) Tomisław z Mokrska (1346–1359) Jan z Buska (1360–1366) Janko z Czarnkowa (1367–1370) Zawisza Kurozwęcki (1371–1373) Szymon z Ruszkowa (1377–1381) Klemens Moskarzewski (1387–1402) Mikołaj Trąba (1403–1412) Dunin ze Skrzyńska (1412–1418) Jan Szafraniec (1418–1423) Stanisław Ciołek (1423–1428) Władysław Oporowski (1428–1434) Wincenty Kot (1433–1436) Piotr Woda ze Szczekocin (1438–1454) Tomasz Strzępiński (1454–1455) Jan Lutkowic z Brzezia (1455–1464) Wojciech z Żychlina (1464–1471) Zbigniew Oleśnicki (1472–1476) Stanisław Kurozwęcki (1476–1479) Andrzej Oporowski (1479–1483) Grzegorz Lubrański (1484–1497) Wincenty Przerębski (1497–1499) Maciej Drzewicki (1501–1511) Krzysztof Szydłowiecki (1511–1515) Piotr Tomicki (1515–1535) Paweł Dunin Wolski (1537–1539) Samuel Maciejowski (1539–1547) Mikołaj Grabia (1547–1549) Jan Ocieski (1550–1552) Jan Przerębski (1552–1559) Filip Padniewski (1559–1562) Piotr Myszkowski (1562–1569) Franciszek Krasiński (1569–1574) Piotr Dunin Wolski (1574–1576) Jan Zamoyski (1576–1578) Jan Borukowski (1578–1584) Wojciech Baranowski (1585–1591) Jan Tarnowski (1591–1598) Piotr Tylicki (1598–1605) Maciej Pstrokoński (1605–1606) Stanisław Miński (1606–1607) Wawrzyniec Gembicki (1607–1609) Feliks Kryski (1609–1613) Henryk Firlej (1613–1618) Andrzej Lipski (1618–1620) Wacław Leszczyński (1620–1625) Stanisław Łubieński (1625–1627) Jakub Zadzik (1627–1628) Tomasz Zamoyski (1628–1635) Piotr Gembicki (1635–1638) Jerzy Ossoliński (1639–1643) Aleksander Trzebiński (1643–1644) Andrzej Leszczyński (1645–1650) Hieronim Radziejowski (1650–1652) Stefan Koryciński (1652–1653) Andrzej Trzebicki (1653–1658) Mikołaj Jan Prażmowski (1658) Bogusław Leszczyński (1658–1659) Jan Leszczyński (1661–1666) Andrzej Olszowski (1666–1676) Jan Stefan Wydżga (1676–1677) Jan Wielopolski (1677–1679) Jan Małachowski (1679–1681) Jan Krzysztof Gniński (1681–1685) Michał Stefan Radziejowski (1685–1689) Karol Tarło (1689–1702) Jan Sebastian Szembek (1702–1712) Jan Kazimierz de Alten Bokum (1712–1721) Jan Aleksander Lipski (1724–1735) Jan Małachowski (1735–1746) Michał Wodzicki (1746-1764) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1764–1767) Jan Andrzej Borch (1767–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780) Jacek Małachowski (1780–1786) Maciej Grzegorz Garnysz (1786–1790) Hugo Kołłątaj (1791–1793) Wojciech Józef Skarszewski (1793–1794)