Felix Blumenfeld
 | |
| Imię i nazwisko | Felix Michajłowicz Blumenfeld |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność | 1881–1931 |
| Powiązania | Nikołaj Rimski-Korsakow, Vladimir Horowitz, Heinrich Neuhaus |
Felix Michajłowicz Blumenfeld (ros. Фе́ликс Миха́йлович Блуменфе́льд; ur. 7 kwietnia?/19 kwietnia 1863 w Kowaljowce koło Chersonia[1], zm. 21 stycznia 1931 w Moskwie) – rosyjski pianista, kompozytor, dyrygent i pedagog polsko-żydowskiego pochodzenia[2][3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był najmłodszym synem z siedmiorga dzieci Michała Franca Blumenfelda, Austriaka pochodzenia żydowskiego i Marii z Szymanowskich, starego polskiego rodu. Jego starszy brat, Stanisław (1850-1898) był wybitnym pianistą i pedagogiem muzycznym[4]. Obaj bracia byli zaczątkiem kręgu rodzinnego i muzycznego, do którego potem należeli m.in. Heinrich Neuhaus oraz Karol Szymanowski i jego muzycznie uzdolnione rodzeństwo[5][6].
W latach 1881–1885 studiował w Konserwatorium Petersburskim kompozycję u Nikołaja Rimskiego-Korsakowa i grę fortepianową u Fedora Steina. Następnie w latach 1885–1905 i 1911–1918 prowadził tam klasę fortepianu, od 1897 jako profesor.
Równocześnie w latach 1895–1911 był dyrygentem Teatru Maryjskiego w Petersburgu[2][3]. Pod jego dyrekcją miały miejsce m.in. premierowe wystawienia oper Rimskiego-Korsakowa oraz Tristana i Izoldy Richarda Wagnera. W 1908 dyrygował paryską premierą opery Borys Godunow Modesta Musorgskiego, w wykonaniu zespołu Teatru Maryjskiego[2][3].
W latach 1918–1922, był profesorem, a w latach 1920–1922 dyrektorem Kijowskiego Konserwatorium, gdzie jednym z jego uczniów był wybitny pianista, Vladimir Horowitz. Od 1922 do swojej śmierci w 1931 wykładał w Konserwatorium Moskiewskim. Wśród jego uczniów byli m.in. Simon Barer, Marija Judina oraz Marija Grinberg[2][3].
Blisko współpracował z Antonem Rubinsteinem, Nikołajem Rimskim-Korsakowem, Aleksandrem Głazunowem, Siergiejem Rachmaninowem i Fiodorem Szalapinem[3]. Prowadził szeroką działalność koncertową jako pianista[2]. Jego liryczno-heroiczny styl wykonawczy wyraźnie wskazywał na wpływ Antona Rubinsteina. Był prawykonawcą wielu utworów fortepianowych Głazunowa, Anatolija Ladowa, Antona Arienskiego i innych[3].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Jego kompozycje, pozostające pod wpływem Fryderyka Chopina i Antona Rubinsteina, zostały zapomniane po jego śmierci. Największą popularność zyskały swego czasu Allegro de concert na fortepian z orkiestrę op. 7, Symfonia c-moll op. 39 oraz utwory fortepianowe: Variations caractéristiques op. 8, Sonata-Fantaisie op. 46 i 24 préludes op. 17, a także cykl pieśni Весна (Wiosna)[1][2][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Chodkowski 1995 ↓, s. 110.
- ↑ a b c d e f Haas 1979 ↓, s. 342.
- ↑ a b c d e f g
Joachim Braun: Blumenfeld, Felix (Mikhaylovich). [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2020-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-06)]. via Oxford University Press. (ang.). - ↑ Blumenfeld Stanisław (1850-1898). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2. Warszawa: PAN, s. 127. (pol.).
- ↑ Róża Światczyńska, Kacper Miklaszewski. Postać tyleż tajemnicza, co fascynująca. „Twoja Muza”. 1 (32), s. 21–24, 2009. Adam Wojciechowski. Twoje Zdrowie. ISSN 1731-7975. (pol.).
- ↑ Alistair Wightman: Karol Szymanowski: His Life and Work. Londyn: Routledge, 2017. ISBN 978-1351561365. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Haas: Blumenfeld Feliks. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979, s. 342. ISBN 83-224-0113-2. (pol.).
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 110. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Amy-Kay Mercer: Overlooked but not forgotten: A Study of Felix Blumenfeld (1863-1931) and his 24 Preludes Op. 17 (1892) for Piano. [w:] North Dakota State University [on-line]. 2017-04. [dostęp 2020-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-06)]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Felix Blumenfeld – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Dyskografia Feliksa Blumenfelda w bazie MusicBrainz (ang.)
- Felix Blumenfeld w bazie Discogs.com (ang.)
- Marek Minakowski: Stanisław Blumenfeld (ID: psb.1456.1). [w:] Potomkowie Sejmu Wielkiego [on-line]. [dostęp 2020-03-06]. (pol.).