Feliks Szyszka
| 2 zwycięstwa | |
 | |
 kapitan pilot | |
| Data i miejsce urodzenia | 1 czerwca 1916 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 17 maja 1942 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | dowódca dywizjonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    | |
.svg){kind=small}
Feliks Fryderyk Szyszka (ur. 1 czerwca 1916 w Kołomyi, zm. 17 maja 1942 w Brandesburton) – kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych, dowódca dywizjonu 308.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Stefana i Marii, w 1935 roku uzyskał maturę w Korpusie Kadetów Nr 1 we Lwowie i wstąpił do Wojska Polskiego. W Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie odbył kurs unitarny i w styczniu 1936 roku rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Od maja do lipca 1938 roku odbywał przeszkolenie myśliwskie w Szkole Pilotażu w Grudziądzu[1]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 15 października 1938 i 5. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[2].
Trafił na praktykę do 123. eskadry myśliwskiej, w jej składzie brał udział w osłanianiu polskich oddziałów zajmujących Zaolzie. W okresie od 16 listopada 1938 do 9 marca 1939 roku był oficerem technicznym 123. Eskadry[3].
Pod koniec sierpnia 1939 roku został włączony ze swą jednostką do IV/1 dywizjonu myśliwskiego, podlegającego Brygadzie Pościgowej[4]. 1 września wystartował samolotem PZL P.7a do lotu bojowego na przechwycenie formacji Heinkli He 111. W czasie walki został zestrzelony i ratował się skokiem ze spadochronem[5]. Doznał licznych poparzeń i ran od odłamków, ponadto podczas opadania na spadochronie został ostrzelany przez niemiecki myśliwiec i otrzymał jedenaście postrzałów, w tym sześć w prawą rękę[6]. Zestrzelił go prawdopodobnie leutnant Albrecht Dress z jednostki sztabowej Jagdgeschwader 21[7]. Udało mu się powrócić do macierzystej jednostki, gdzie uzyskał pomoc lekarską. Został przetransportowany do Wojskowego Instytutu Chirurgii Urazowej w Warszawie, skąd 9 września ewakuowano go do 152 Szpitala Wojennego w Rudce koło Mrozów. Został wzięty do niewoli, trafił na leczenie do Kriegsgefangenenlazarett w Krakowie[3].
8 stycznia 1940 roku udało mu się uciec ze szpitala, przez Słowację, Węgry i Włochy dotarł w marcu do Francji. Skierowano go do szpitala Val-de-Grâce w Paryżu na dalszą rekonwalescencję. 24 kwietnia trafił do stacji zbornej polskiego lotnictwa na lotnisku w Le Bourget. Na początku maja został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyonie[3], następnie otrzymał przydział do Polskiej Myśliwskiej Grupy Marszowej w Mions. Nie wziął udziału w walce, ewakuował się drogą morską do Afryki Północnej, a następnie do Wielkiej Brytanii[8].
Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0507[9]. 17 lipca trafił do bazy w Blackpool, następnie 12 września został przydzielony do nowo tworzonego dywizjonu 308[10]. Przeszedł przeszkolenie w pilotażu brytyjskich myśliwców Hawker Hurricane oraz Supermarine Spitfire, w trakcie jednego z lotów treningowych był zmuszony lądować przymusowo na polu golfowym[11]. 25 października, na skutek awarii instalacji paliwowej, również lądował przymusowo i uszkodził samolot Hurricane Mk I (nr V6914)[12]. Od czerwca 1941 roku brał w lotach bojowych nad Francję w ramach operacji Circus. 17 czerwca podczas patrolu w rejonie Boulogne-St. Omer jego Spitfire został ciężko uszkodzony, ale pilot zdołał go doprowadzić na macierzyste lotnisko[13].
Od 10 do 21 lipca 1941 roku tymczasowo pełnił funkcję dowódcy eskadry „B” dywizjonu 308, 14 listopada został jej dowódcą na stałe. 6 maja 1942 roku objął dowództwo nad dywizjonem 308. 17 maja poprowadził dywizjon na lot treningowy, w jego trakcie zderzył się z samolotem kpr. Witolda Knotta. Udało mu się wydostać z kabiny, jednak zderzył się ze spadającym samolotem i nie zdołał otworzyć spadochronu[14]. Z dwoma pewnymi i jednym prawdopodobnym zwycięstwem został sklasyfikowany na 138. pozycji na Liście Bajana[15].
Został pochowany na cmentarzu kościelnym w Leconfield[16].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
W trakcie służby w Wojsku Polskim otrzymał odznaczenia[17]:
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie,
- Medal Lotniczy – dwukrotnie,
- Polowa Odznaka Pilota (nr 533),
- Odznaka za Rany i Kontuzje.
Zwycięstwa powietrzne[edytuj | edytuj kod]
- 7 lipca 1941 – prawdopodobne zestrzelenie Bf 109,
- 8 lipca 1941 – pewne zestrzelenie Bf 109,
- 14 sierpnia 1941 – pewne zestrzelenie Bf 109.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 176.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 41.
- ↑ a b c Feliks Szyszka. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
- ↑ Łydżba 2013 ↓, s. 47.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 81.
- ↑ Łydżba 2013 ↓, s. 80-84.
- ↑ Sikora 2016 ↓, s. 61.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 317.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 567.
- ↑ Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016 ↓, s. 97.
- ↑ Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016 ↓, s. 99.
- ↑ Sojda, Śliżewski, Hodyra 2016 ↓, s. 584, 587.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 220.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 221.
- ↑ Lista Bajana. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
- ↑ Feliks Fryderyk Szyszka. Niebieska Eskadra. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
- ↑ Szyszka Feliks Fryderyk. Lista Krzystka. [dostęp 2021-02-22]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Łukasz Łydżba: IV/1 Dywizjon Myśliwski. Warszawa: Wydawnictwo "Vesper", 2013, seria: Dywizjony myśliwskie września 1939. ISBN 978-83-7731-158-5. OCLC 864877796.
- Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Robert Sikora: Bitwy polskiego lotnictwa : 1918-1945. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2016. ISBN 978-83-7020-626-0. OCLC 953188670.
- Grzegorz Sojda, Grzegorz Śliżewski, Piotr Hodyra: Ci cholerni Polacy! : Polskie Siły Powietrzne w Bitwie o Anglię. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2016. ISBN 978-83-7020-625-3. OCLC 1004941915.
- Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.