Fabryka Cukiernicza „Kopernik”
 Fragment zakładu widziany od ul. Żółkiewskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres | ul. Stanisława Żółkiewskiego 34 |
| Data założenia | 1763 |
| Forma prawna | |
| Prezes | Szymon Poliński |
| Nr KRS | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°01′21,4″N 18°38′33,1″E/53,022611 18,642528 | |
| Strona internetowa | |
Fabryka Cukiernicza „Kopernik” w Toruniu – przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją pierników i innych słodyczy z siedzibą w Toruniu. Znajduje się przy ul. Stanisława Żółkiewskiego 34[1]. Prezesem przedsiębiorstwa jest Szymon Poliński[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zakład piernikarski został założony w 1763 roku przez Johanna Weesego. Do lat 50. XIX wieku działał ona na rogu ulicy Strumykowej i Królowej Jadwigi, w następnych latach zakład przekształcono w fabrykę[3]. Niewielki zakład piernikarski został przekształcony w nowoczesną fabrykę przez wnuka Johanna Weesego Gustawa. Fabryka Gustava Weesego eksportowała wyroby m.in do Turcji, Chin, Japonii[4], Australii[5]. W 1885 roku Gustaw Weese wybudował fabrykę przy ul. Strumykowej[5].
W latach 1908–1913 na Jakubskim Przedmieściu została wybudowana nowa fabryka przy dzisiejszej ulicy Stanisława Żołkiewskiego[6]. W 1908 firma zatrudniała 105 robotników[7]. W okresie międzywojennym liczba zatrudnionych ulegała częstym zmianom, zależnym od koniunktury. W 1921 roku w fabryce pracowało 64 pracowników, w lutym 1924 – 111, w styczniu 1926 – 118, 1927 – 211. W styczniu 1928 i w 1929 liczba pracowników wyniosła 236. W sierpniu 1929 liczba wzrosła do 300. Produkowano: pierniki, sucharki, pieczywo deserowe, wyroby z czekolady i cukrów[8]. W 1939 roku firma została zakupiona przez Polską Spółdzielnię Społem za 500 tys. złotych[4][8]. W fabryce „Społem” było zatrudnionych około 200 robotników. W 1939 roku zakład produkował około 500 ton pierników rocznie[9]. Podczas II wojny światowej fabryka została zniszczona, większość maszyn zostało rozkradzionych przez Niemców. Po wojnie fabrykę odbudowano[4]. W 1951 roku przyjęła nazwę „Kopernik”[10]. W 1991 roku została sprywatyzowana i zamieniona na spółkę akcyjną[11].
Od 2003 roku Fabryka Cukiernicza „Kopernik” jest głównym sponsorem akcji uhonorowywania znanych torunian w Piernikowej Alei Gwiazd przy Dworze Artusa w Toruniu[12].
W 2015 roku w dawnej fabryce przy ul. Strymukowej zostało otwarte Muzeum Toruńskiego Piernika, będące filią Muzeum Okręgowego w Toruniu[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kontakt. kopernik.com.pl. [dostęp 2023-06-02].
- ↑ Fabryka Cukiernicza „Kopernik”. rejestr.io. [dostęp 2024-03-14].
- ↑ Wajda 2003 ↓, s. 143.
- ↑ a b c Najstarsza firma cukiernicza w Polsce - "Kopernik" z Torunia. ototorun.pl, 2016-05-13. [dostęp 2023-09-22].
- ↑ a b c Muzeum Toruńskiego Piernika. kopernik.com.pl. [dostęp 2023-09-22].
- ↑ Wajda 2003 ↓, s. 150.
- ↑ Wajda 2003 ↓, s. 159.
- ↑ a b Przybyszewski 1973 ↓, s. 239.
- ↑ Przybyszewski 1973 ↓, s. 240.
- ↑ Kalembka 1985 ↓, s. 204.
- ↑ Karolina Rychter: Anna Kornelia Jędrzejewska: Długa historia toruńskiego piernika [WYWIAD]. culture.pl, 2023-03-30. [dostęp 2023-09-22].
- ↑ Ziółkiewicz 2009 ↓, s. 93.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sławomir Kalembka: Toruńskie pomniki Kopernika. W: Józef Poklewski (red.): Artyści w dawnym Toruniu. Warszawa-Poznań-Toruń: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
- Kazimierz Przybyszewski. Przemysł w Toruniu w latach 1920–1939. „Rocznik Toruński”. 8, 1973.
- Kazimierz Wajda: Życie gospodarcze miasta (1815–1914). W: Historia Torunia. T. 3: Cz. 1. W czasach zaboru pruskiego (1793–1920). Toruń: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2003. ISBN 83-87639-58-3.
- Antoni Ziółkiewicz: Toruńskie pomniki. Pomniki, tablice, kamienie. Toruń: Wydawnictwo Urbański, 2009. ISBN 978-83-88219-32-0.