Evelyn Waugh

Evelyn Waugh
Ilustracja
Evelyn Waugh
Imię i nazwisko

Arthur Evelyn St. John Waugh

Data i miejsce urodzenia

28 października 1903
Londyn

Data i miejsce śmierci

10 kwietnia 1966
Combe Florey

Narodowość

angielska

Język

angielski

Dziedzina sztuki

powieść, opowiadanie, biografie

Ważne dzieła

Garść prochu

Cytaty w Wikicytatach

Arthur Evelyn St. John Waugh (ur. 28 października 1903 w Londynie, zm. 10 kwietnia 1966 w Combe Florey) – angielski pisarz.

Autor najbardziej znany dzięki takim satyrycznym i w mroczny sposób humorystycznym powieściom, jak Decline and Fall (Zmierzch i upadek), Vile Bodies, Scoop (o reporterze w Afryce), A Handful of Dust (Garść prochu) i The Loved One (Nieodżałowana), jak również poważniejszym utworom, takim jak Brideshead Revisited (Powrót do Brideshead - serial telewizyjny z 1981 roku z Jeremym Ironsem i film fabularny z 2008 roku) i trylogia Sword of Honour, które zabarwia jego konserwatywne i katolickie spojrzenie na świat.

Wiele z powieści Waugh opisuje brytyjską arystokrację i wyższe sfery, które ostro ośmiesza, ale które także silnie go przyciągały. Ponadto napisał opowiadania, trzy biografie, jedna z nich o jezuicie okresu prześladowań katolików, Edmundzie Campionie[1], i pierwszy tom niedokończonej autobiografii. Opublikowano także jego relacje z podróży oraz obszerne dzienniki i korespondencję.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w Londynie, Evelyn Waugh był drugim dzieckiem wydawcy Arthura Waugha. Został wychowany w rodzinie należącej do klasy średniej, chociaż przynależność do niej go zawstydzała[2]. Uczęszczał do Heath Mount School[3]. Jedynym jego rodzeństwem był jego brat Alec, który także został pisarzem. Zarówno jego brat, jak i ojciec chodzili do Sherborne, innej angielskiej szkoły publicznej, jednak jego brat został wyrzucony podczas ostatniego roku nauki w związku z publikacją kontrowersyjnej powieści The Loom of Youth, która dotyka problemu stosunków homoseksualnych pomiędzy uczniami szkół publicznych i stanowiła poważną plamę na reputacji Sherborne. W związku z tym w późniejszym czasie szkoła odmówiła przyjęcia Evelyna i został on umieszczony w Lancing College, szkoły mniej ekskluzywnej o mocno anglikańskim charakterze. Ta degradacja dokuczała Waughowi do końca życia, ale jednocześnie to dzięki tej szkole zainteresował się głębiej sprawami wiary, pomimo że w Lancing stał się agnostykiem.

Po Lancing Waugh zaczął studiować historię na Hertford College w Oksfordzie. Tam zaniedbał pracę akademicką i stał się bardziej znany ze swoich obrazów niż dzieł literackich. Prowadził bogate życie towarzyskie, zawarł przyjaźnie z członkami brytyjskiej arystokracji i klasy średniej. Doświadczenia z tego kresu miały oddźwięk w jego późniejszej twórczości. Zapytany, czy uprawiał jakiś sport w college'u, odpowiedział: Piłem dla Hertford. Mówiło się o jego związkach homoseksualnych w trakcie pobytu w Oksfordzie. Sam Waugh w swoim pamiętniku odniósł się do swojej pierwszej homoseksualnej miłości. Podejrzenia nigdy nie zostały jednak rozwiane[4].

Wyniki w nauce pozwalały mu tylko na uzyskanie dyplomu trzeciej klasy. Zrezygnował z możliwości poprawienia ocen i opuścił Oksford w 1924 r. bez odebrania dyplomu. W 1925 r. rozpoczął pracę nauczyciela w prywatnej szkole w Walii. W swojej autobiografii Waugh twierdzi, że usiłował w tym okresie popełnić samobójstwo skacząc z klifu; w rezultacie został tylko poparzony przez meduzę. Niedługo po tym został zwolniony z pracy za próbę uwiedzenia przełożonej szkoły. Swojemu ojcu powiedział, że został zwolniony z powodu pijaństwa.

Twórczość (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Proza[edytuj | edytuj kod]

  • Zmierzch i upadek (Decline and fall 1928, wyd. pol. Muza 1994, tł. Zbigniew Batko),
  • Vile Bodies (1930),
  • Black Mischief (1932),
  • Garść prochu (A Handful of Dust 1934, wyd. pol. Lwów Książnica Polska "Leopolia" 1937, tł. Jerzy Olgar; wznowienie Instytut Wydawniczy „Pax” 1957),
  • Mała przechadzka pana Lovedaya i inne smutne opowiadania (Mr. Loveday's little outing and other sad stories 1935, wyd. pol. „Pax” 1957, tł. Wacław Niepokólczycki i inni),
  • Dziennikarz z przypadku (Scoop : a novel about journalists 1938, wyd. pol. Londyn Veritas 1954, tł. Teresa Skórzewska),
  • Put Out More Flags (1942),
  • Znowu w Brideshead (Brideshead Revisited: The Sacred and Profane Memories of Captain Charles Ryder 1945, wyd. pol. „Pax” 1970, tł. Irena Doleżal-Nowicka),
  • The Loved One (1948),
  • Helena (1950),
  • trylogia Sword of Honour
    • Men at Arms (1952),
    • Officers and Gentlemen (1955),
    • The Ordeal of Gilbert Pinfold (1957),
  • Love Among the Ruins (1953),
  • Unconditional Surrender (1961).

Książki podróżnicze[edytuj | edytuj kod]

  • Labels: A Mediterranean Journal (1930),
  • Daleko stąd : podróż afrykańska (Remote people 1931, wyd. pol. Świat Książki 2012, tł. Barbara Kopeć-Umiastowska),
  • Ninety-two Days: The Account of a Tropical Journey Through British Guiana and Part of Brazil (1934),
  • Waugh in Abyssinia (1936),
  • Robbery Under Law (1939),
  • When the Going Was Good (1946),
  • The Holy Places (1952),
  • A Tourist in Africa (1960).

Ekranizacje[edytuj | edytuj kod]

Niektóre powieści Waugha zostały zekranizowane[5]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Edmund Campion. Wyd. 4. Aylesbury, UK: Penguin Books, 1957, s. 172.
  2. ↑ What would Evelyn Waugh and George Orwell think?, Christine Odone, The Times, 5 sierpnia 2008
  3. ↑ Heath Mount School strona główna. [dostęp 2009-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-21)].
  4. ↑ The Waughs: Fathers and Sons. bbc.co.uk:80. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-24)]. w BBC Four Documentaries online (22 marca 2008)
  5. ↑ Evelyn Waugh (I) (1903–1966). IMDB. [dostęp 2020-05-23]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Evelyn_Waugh&oldid=73149604”