Ernst August Friedrich Klingemann

Ernst August Friedrich Klingemann

Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1777 Brunszwik
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1831 Brunszwik
Narodowość	niemiecka
Dziedzina sztuki	literatura
Epoka	romantyzm
Multimedia w Wikimedia Commons

Ernst August Friedrich Klingemann (ur. 31 sierpnia 1777 w Brunszwiku, zm. 25 stycznia 1831 w Brunszwiku.) – niemiecki pisarz okresu romantyzmu. Według najnowszych badań jest on autorem sławnej powieści „Straże nocne” (niem. Nachtwachen), którą opublikował pod pseudonimem Bonaventura.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ernst August Friedrich Klingemann, syn kopisty, urodził się w 1777 roku w Brunszwiku. Dość wcześnie wykazywał zainteresowanie teatrem, którym zajmował się całe życie. Po ukończeniu Collegium Carolinum w Brunszwiku, przeniósł się w roku 1798 do Jeny, gdzie studiował prawo i filozofię. Tam słuchał wykładów Johanna Gottlieba Fichte, Friedricha Wilhelma Schellinga, Augusta Wilhelma Schlegela i zaprzyjaźnił się z Clemensem Brentano.

W 1801 roku przerwał studia i wrócił do Brunszwiku, gdzie pracował w redakcji gazety „Zeitung für die elegante Welt”. W 1810 poślubił Elise Anschütz, która była aktorką towarzystwa o nazwie „Walthersche Gesellschaft”. Sam Klingemann został tego samego roku głównym reżyserem tej kompanii. Od 1818 był dyrektorem teatru narodowego w Brunszwiku. Tam wystawił Fausta Goethego w pasującej do teatru konwencji, która miała premierę 19 stycznia 1829 roku. Również w tym samym roku przyjął on stanowisko profesora Collegium Carolinum w Brunszwiku. Rok później był już jednak ponownie dyrektorem teatru, który od roku 1826 nosił nazwę „teatru książęcego” (niem. Herzogliches Hoftheater). Klinegmann zmarł 1831 roku w Brunszwiku.

Straże nocne[edytuj | edytuj kod]

Autorstwo dzieła „Straże nocne” była wiele lat kwestią sporną. Germanistyka przypisywała książkę m.in. Clemensowi Brentano, E.T.A. Hoffmannowi, Karlowi Wetzelowi i Caroline Schlegel. Jean Paul przypuszczał w swoim tekście „Reminiszenzen und Lizenzen”, że za dziełem stał Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling. Dzisiaj na podstawie badań Josta Schillemeitsa i Horsta Fleigsa przyjmuje się z dużym prawdopodobieństwem, że to Klingemann jest autorem książki. W 1987 roku Ruth Haag w czasopiśmie o nazwie „Euphorion” opublikował artykuł pt."Raz jeszcze: Autor Straży nocnych”, gdzie zdał relacje z osobliwego odkrycia. W zbiorach rękopisów Uniwersytetu w Amsterdamie znalazł on listę dzieł publikacji Klingemanna, w której on sam wskazuje na własne autorstwo „Straży nocnych”.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Klingemann stworzył wiele powieści i dramatów, które napisane są w duchu romantyzmu i które cieszyły się dużą popularnością. Przez długi czas był on jednym z najczęściej wystawianych autorów teatralnych w Niemczech.

Powieści[edytuj | edytuj kod]

• Wildgraf Eckard von der Wölpe (Braunschweig 1795)
• Die Ruinen im Schwarzwalde (2 tomy, Braunschweig 1798/99)
• Romano (2 Bände, Braunschweig 1800/01)
• Albano, der Lautenspieler (Leipzig 1802)
• Straże nocne (niem. Nachtwachen. Von Bonaventura) (Penig 1804)

Dramaty[edytuj | edytuj kod]

• Die Asseburg. Historisch-romantisches Gemälde (2 tomy, Braunschweig 1796/97)
• Die Maske (Braunschweig 1797)
• Selbstgefühl (Braunschweig 1800)
• Der Schweizerbund (2 tomy, Leipzig 1804/05)
• Der Lazzaroni oder Der Bettler von Neapel (Hamburg 1805)
• Heinrich von Wolfenschießen (Leipzig 1806)
• Columbus (Stuttgart/Tübingen 1808)
• Heinrich der Löwe (Stuttgart/Tübingen 1808)
• Moses. Ein dramatisches Gedicht (Helmstedt 1812)
• Faust: Tragedja w 5 aktach^[1] (Faust) (Leipzig 1815)
• Don Quixote und Sancho Pansa. Dramatisches Spiel mit Gesang (Leipzig 1815)
• Deutsche Treue (Helmstedt 1816)
• Die Grube zur Dorothea (Helmstedt 1817)
• Das Kreuz im Norden (Braunschweig 1818)
• Ferdinand Cortez, lub: die Eroberung von Mexiko (Braunschweig 1818)
• Ahasver (Braunschweig 1827)
• Melpomene. Zawiera dramaty: Die Braut von Kynast i Bianca di Sepolcro (Braunschweig 1830)

W tym także komedie i farsy:

• Fehltritt aus Schwärmerei. Komedia (Braunschweig 1797)
• Ahnenstolz. Komedia(Braunschweig 1795)
• Freimütigkeiten. Ein...blöder Mitbewerber um den vom Herrn v. Kotzebue ausgesetzten Preis für das beste Lustspiel (Lüneburg 1804)
• Schill oder das Declamatorium in Krähwinkel. Farsa(Helmstedt 1812)
• Die Witwe von Ephesus. Komedia (Wien 1818)

Pisma teorii literatury i sztuki (wybór)[edytuj | edytuj kod]

• Memnon. Eine Zeitschrift (Leipzig 1800)
• Was für Grundsätze müssen eine Theaterdirektion bei der Auswahl der aufzuführenden Stücke leiten? (Leipzig 1802)
• Über Schillers Tragödie: Die Jungfrau von Orleans (Leipzig 1802)
• Über die romantische Tragödie (Stuttgart/Tübingen 1808)
• Vorlesungen für Schauspieler (Helmstedt 1818)
• Über den Geist der tragischen Kunst (Stuttgart/Tübingen 1820)
• Kunst und Natur. Blätter aus meinem Reisetagebuche (3 tomy, Braunschweig 1819, 1821, 1828)
• Allgemeiner deutscher Theater-Almanach 1822 (Braunschweig 1822)

Literatura[edytuj | edytuj kod]

Monografie[edytuj | edytuj kod]

• Lothar Baus: Goethes „Schattenehe“ mit Charlotte von Stein. Die wirklichen Eltern des romantischen Dichters und Theaterdirektors August Klingemann (1777-1831). Asclepius-Edition, Homburg/Saar 2001, ISBN 3-935288-06-9.
• Hugo Burath: August Klingemann und die deutsche Romantik. Verlag Vieweg, Braunschweig 1948.
• Horst Fleig: Literarischer Vampirismus. Klingemanns »Nachtwachen von Bonaventura«. Niemeyer, Tübingen 1985, ISBN 3-484-18083-8.
• Jost Schillemeit: Bonaventura, der Verfasser der »Nachtwachen«. Beck, München 1973, ISBN 3-406-04972-9
• Jost Schillemeit (Hrsg.): Nachtwachen von Bonaventura. Insel-Verlag, Frankfurt/M. 1991, ISBN 3-458-31789-9.

Artykuły[edytuj | edytuj kod]

• Manfred Engel: Auf der Suche nach dem Positiven. Die Kritik an Subjektivismus und romantischer Romanform in Klingemanns „Nachtwachen“ und Immermanns „Münchhausen“. In: Günter Blamberger u.a. (Hrsg.): Studien zur Literatur des Frührealismus. Lang, Frankfurt/M. 1991, ISBN 3-631-43270-4, S. 17-44.
• Horst Fleig: Zersprungene Identität. Klingemann - Nachtwachen von Bonaventura (1973). Das Typoskript erschien 1974 als Beigabe zu: Horst Fleig: Sich versagendes Erzählen (Fontane) (Göppinger Beiträge zur Germanistik; Bd. 145). Kümmerle Verlag, Göppingen 1974
• Ruth Haag: Noch einmal. Der Verfasser der „Nachtwachen von Bonaventura“, 1804. In: Euphorion, Bd. 81 (1987)
• Jürgen Peters: August Klingemann, „Tanzt nur wieder fort, ihr Larven“. In: Ders.: Von Dichterfürsten und anderen Poeten. Kleine niedersächsische Literaturgeschichte, Bd. 1. Revonnah-Verlag, Hannover 1993, ISBN 3-927717-29-8, S. 211-217.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Faust : tragedja w 5 aktach w bibliotece Polona