Erazm Piltz

Erazm Piltz
Data i miejsce urodzenia	3 sierpnia 1851 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	26 grudnia 1929 ; Warszawa
	Poseł RP w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców
Okres	od 26 września 1919; do 20 marca 1920
Poprzednik	Czesław Pruszyński (chargé d’affaires)
Następca	Zygmunt Stefański (chargé d’affaires)
	Poseł RP w Czechosłowacji
Okres	od 15 października 1920; do 31 grudnia 1922
Poprzednik	Alfred Wysocki (chargé d’affaires)
Następca	Leszek Malczewski (chargé d’affaires)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Erazm Piltz, ps. „Scriptor”, „Swojak” (ur. 3 sierpnia 1851 w Warszawie, zm. 26 grudnia 1929 tamże) – polski publicysta, polityk. Po odzyskaniu niepodległości w służbie dyplomatycznej II Rzeczypospolitej jako poseł w Królestwie Serbów, Chorwatów i Słoweńców i w Czechosłowacji.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w luterańskiej urzędniczej rodzinie jako syn Jana i Romany z Szyllerów. W 1878 roku założył w Warszawie czasopismo „Nowiny”, którego był redaktorem, jednocześnie (po roku 1882) współpracował z konserwatywnym dziennikiem informacyjno-politycznym „Słowo”, który od 1905 roku stał się organem Stronnictwa Polityki Realnej. Erazm Piltz był jednym z przywódców tego stronnictwa. W Petersburgu w 1887 roku przejął Księgarnię Polską od swej teściowej Bronisławy Rymowiczowej, żony miejscowego lekarza (był ożeniony z jej córką Heleną). Wspólnie z Włodzimierzem Spasowiczem założył tygodnik „Kraj”, również wydawał publikacje historyczne, filozoficzne, tudzież książki dla dzieci.

W chwili wybuchu I wojny światowej poseł do Dumy, gdzie w marcu 1917 roku powstały Komisja Likwidacyjna do spraw Królestwa Polskiego oraz Międzypartyjna Rada Zjednoczeniowa, na czele której stanęli Dmowski, Zamoyski i Piltz. Zbliżył się do Narodowej Demokracji.

Współzałożyciel Centralnej Agencji Polskiej w Lozannie, którą kierował od 1915 roku. Niezależnie od bieżącej działalności informacyjnej przy poparciu Sienkiewicza i Paderewskiego przyczynił się do wydania w 1916 roku podręcznika encyklopedycznego o Polsce, który ukazał się pod tytułem Petite encyclopédie polonaise (Mała encyklopedia polska) i był przeznaczony dla polityków i dyplomatów Ententy, wykazujących na ogół brak rozeznania w sprawach Polski. Inicjator powstania 9 stycznia 1915 Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, a następnie członek jego Zarządu^[2].

Od 1917 roku członek Komitetu Narodowego Polskiego, od 1918 roku delegat KNP przy rządzie francuskim. Był ekspertem zajmującym się zagadnieniami politycznymi i dyplomatycznymi delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku^[3]. Od 16 kwietnia 1919 był delegatem rządu polskiego przy rządzie francuskim.

W czerwcu 1919 roku mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Belgradzie, misję pełnił do 20 marca 1920 roku. Od października 1920 do kwietnia 1921 roku dyrektor Departamentu Politycznego MSZ, od 6 kwietnia do 19 maja 1921 roku wiceminister spraw zagranicznych, zmuszony był podać się do dymisji. 1 lipca 1921 roku objął kierownictwo poselstwa RP w Pradze. Działał na rzecz porozumienia polsko-czechosłowackiego wg zamysłu ówczesnego MSZ Konstantego Skirmunta^[4].

Do centrali MSZ powrócił 31 grudnia 1922, w sierpniu 1924 roku odszedł na emeryturę. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 81-6-12)^[5].

W małżeństwie z Heleną z Rymowiczów nie miał dzieci. Na krótko przed śmiercią zmienił wyznanie na rzymskokatolickie.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Komandor z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)^[6]^[7]
Komandor Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)^[7]
Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)^[7]
Order Korony Rumunii (Rumunia)^[7]

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Obrachunek (1898)
Bismarck, Rosja i Polacy (1895),
Nasza młodzież (1902),
Nasze stronnictwa skrajne (1903),
Wobec wojny. Głos z Warszawy (1904)
Polityka rosyjska w Polsce. List do kierowników polityki rosyjskiej (1909).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ funkcję objął 1 lipca 1921
↑ Jerzy Holzer, Jan Molenda, Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1967, s. 355
↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.
↑ KarolinaK. Gawron KarolinaK., Stosunki polsko-czechosłowackie w latach 1918-1939 jako przyczynek do badań nad konfederacją polsko-czechosłowacką 1939-1943, s. 59 .
↑ Cmentarz Stare Powązki: ERAZM PILTZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16] .
↑ M.P. 1926 r. nr 99, poz. 292 „za zasługi, położone na polu pracy dyplomatycznej”.
↑ ^a ^b ^c ^d Piltz Erazm, pseud. Scriptor, Piotr Warta, Swojak, Tensam i in. (1851–1929). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXVI/1 981 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2016-09-29].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Piltz Erazm [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1 s. 108;
Andrzej. Szczepaniak, Od autonomii do niepodległości. Działalność polityczna Erazma Piltza w latach 1914–1929, Opole 2015 (recenzentami wydawniczymi byli profesorowie: Dariusz Matelski i Wanda Musialik), ISBN 978-83-7395-658-2, ss. 593, il.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] unkcję objął 1 lipca 1921

[2] Jerzy Holzer, Jan Molenda, Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1967, s. 355

[Eugeniusz_Romer_Pamiętnik-3] Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.

[4] KarolinaK. Gawron KarolinaK., Stosunki polsko-czechosłowackie w latach 1918-1939 jako przyczynek do badań nad konfederacją polsko-czechosłowacką 1939-1943, s. 59 .

[5] Cmentarz Stare Powązki: ERAZM PILTZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16] .

[6] M.P. 1926 r. nr 99, poz. 292 „za zasługi, położone na polu pracy dyplomatycznej”.

[psb-7] Piltz Erazm, pseud. Scriptor, Piotr Warta, Swojak, Tensam i in. (1851–1929). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXVI/1 981 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2016-09-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]