Emmett Till
 Obraz Emmett Till. How She Sent Him and How She Got Him Back | |
| Pełne imię i nazwisko | Emmett Louis Till |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | 28 sierpnia 1955 |
| Przyczyna śmierci | lincz |
Emmett Louis Till (ur. 25 lipca 1941 w Chicago, zm. 28 sierpnia 1955 w Money, Missisipi) – afroamerykański chłopiec, który padł ofiarą linczu. Brutalność morderstwa na tle rasistowskim i uniewinnienie sprawców wzburzyło opinię publiczną w całym kraju oraz było impulsem do działań ruchu praw obywatelskich. Till stał się później ikoną ruchu.
Życie i śmierć[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 25 lipca 1941 w południowej części Chicago[1]. Był jedynym synem Mamie Bradley[2]. Inteligentny i figlarny, lubił być w centrum uwagi[1][3]. Uczęszczał do szkoły, w której była prowadzona segregacja rasowa, ale nie miał doświadczenia z ostrzejszą formą segregacji, jaka panowała na południu Stanów[3][2].
21 sierpnia 1955[1], w wieku czternastu lat, przyjechał do Missisipi, by spędzić wakacje na wsi u rodziny. Przed wyjazdem został ostrzeżony przez matkę, że zachowanie tolerowane przez białych na Północy może spotkać się z przemocą na Południu[1][2]. Zamieszkał u dziadka ciotecznego Mosesa Wrighta, z którym pracował w polu przy zbiorze bawełny[1]. 24 sierpnia, po dniu spędzonym w polu[1], wybrał się z kuzynami i okolicznymi chłopcami w okolice sklepu. Ci prawdopodobnie podkusili go, by porozmawiał z białą ekspedientką Carolyn Bryant, która była żoną właściciela[3][2]. Till kupił w sklepiku gumę balonową za dwa centy[4], a gdy wychodził, słyszano, że powiedział „bye, baby” (pol. „do zobaczenia, kochana”)[3][2][4]. Możliwe, że zagwizdał na kobietę[5]. W sklepie nie było świadków[2]. Nad ranem 28 sierpnia mąż ekspedientki Roy Bryant z przyrodnim bratem J.W. Milamem wtargnęli do domu Wrighta, wyciągnęli Tilla z łóżka i porwali go pod groźbą broni[2][4][5]. Bryant z Milamem brutalnie pobili chłopca zniekształcając jego ciało i wykłuli mu oko, następnie zabrali go nad rzekę Tallahatchie, gdzie zabili go strzałem w głowę. Ciało przywiązali drutem kolczastym do odziarniarki[1][4] i wrzucili do rzeki[1][4][5].
Wright natychmiast zgłosił porwanie na policję[1]. Trzy dni później odnaleziono ciało Tilla w rzece, lecz było tak zniekształcone, że rodzina zidentyfikowała chłopca na podstawie pierścionka z inicjałem[3][2], który należał do jego ojca[1]. Lokalne władze chciały szybkiego pogrzebu[2], lecz matka Tilla Mamie Bradley zażądała ciała[1][3], które 2 września zostało przetransportowane do Chicago[1]. Mamie Bradley urządziła pogrzeb z otwartą trumną[1][4], by pokazać brutalność morderstwa[2]. Uroczystości pogrzebowe odwiedziło ponad 50 000 ludzi i opisano w magazynie „Jet” i w gazecie „Chicago Defender”[1]. Zdjęcie matki nad zniekształconymi zwłokami syna obiegło media[3] i stało się katalizatorem działań ruchu praw obywatelskich[1][5].
Proces i jego konsekwencje[edytuj | edytuj kod]
Bryanta i Milama aresztowano jeszcze przed odnalezieniem ciała[3]. Biali mieszkańcy Missisipi żywili urazę wobec Północy i Krajowego Stowarzyszenia na Rzecz Popierania Ludności Kolorowej (NAACP) za krytykę wydarzenia, a pięciu znaczących prawników podjęło się obrony oskarżonych[3]. Proces rozpoczął się 19 września[1] w segregowanym gmachu sądu w Sumner[3]. Wright zidentyfikował w sądzie obu mężczyzn jako osoby, które wtargnęły do jego domu i dokonały porwania[1], choć Afroamerykanie bali się reperkusji za świadczenie przeciw białym, a oskarżenie białego Amerykanina przez czarnego nie miało precedensu[3]. Carolyn Bryant zeznała, iż Till wziął ją za rękę, a gdy wycofała się, wszedł za ladę, objął ją i powiedział, że już spotykał się z białymi kobietami. 62 lata później przyznała, że zmyśliła cały incydent[2][4]. 23 września ława przysięgłych składająca się wyłącznie z białych mężczyzn uniewinniła Bryanta i Milama[1][2] argumentując później, iż władze nie zidentyfikowały poprawnie ciała[2][3]. Chronieni prawem przed powtórnym oskarżeniem o tę samą zbrodnię Bryant i Milam wraz ze swoim prawnikiem opisali porwanie i morderstwo na łamach magazynu „Look” w 1956 roku[1][4], za co otrzymali 4000 dolarów[4].
Morderstwo i proces sądowy unaoczniły Afroamerykanom żyjącym na północy Stanów Zjednoczonych skalę okrucieństw wynikających z praw Jima Crowa i fakt, że przemoc w innych regionach może dotknąć także ich[2][3]. Szczególnie mężczyźni poczuli ciągłe zagrożenie, które groziło im za rzekome zagrażanie białym kobietom[4]. Czarni świadkowie procesowi musieli natychmiast uciec z Missisipi[3], ponieważ członkowie grup suprematystycznych, którzy świętowali wynik procesu, grozili tak świadkom, jak lokalnym członkom NAACP[4]. Z kolei rodzina Tilla zaangażowała się w działania na rzecz praw czarnych, łącząc siły z działaczami ruchu praw obywatelskich[4]. W odpowiedzi na lincz i proces Women’s Democratic Council pod wodzą Jo Ann Robinson rozpoczęło bojkot autobusów, do którego zaprosiło Martina Luthera Kinga. Na dwudziestosześcioletniego pastora historia Tilla wywarła znamienny wpływ[4]. Joyce Ladner nazwała pokolenie czarnych, które po śmierci Tilla zaangażowało się w walkę o swoje prawa, pokoleniem Emmetta Tilla[5].
Bojkot sklepu Bryanta doprowadził do jego zamknięcia, a Bryant z Milamem wyjechali do Teksasu[4].
W 2004 roku – długo po śmierci Bryanta i Milama – Federalne Biuro Śledcze rozpoczęło trzyletnie dochodzenie, którego celem było odtworzenie ostatnich godzin życia Tilla. W rezultacie znaleziono świadectwo brata Milama, który na łożu śmierci przyznał się do współudziału w porwaniu i morderstwie[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Emmett Till, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-06-09] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Emmett Till is murdered [online], HISTORY, 3 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-09] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Lisa Cozzens, Early Civil Rights Struggles: The Murder of Emmett Till, [w:] African American History [online], www.watson.org [dostęp 2020-06-09].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Emmett Till’s Death Inspired a Movement [online], National Museum of African American History and Culture, 28 sierpnia 2018 [dostęp 2020-06-09] (ang.).
- ↑ a b c d e The Murder of Emmett Till [online], Library of Congress [dostęp 2020-06-09] (ang.).