Emma Morano
 Emma Morano, ok. 1943 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
 | |
Emma Martina Luigia Morano-Martinuzzi (ur. 29 listopada 1899[1] w Civiasco, zm. 15 kwietnia 2017 w Verbanii[2]) – włoska superstulatka. Po śmierci Susannah Mushatt Jones 12 maja 2016 w wieku 116 lat i 165 dni stała się najstarszą żyjącą osobą na świecie[3][4]. W chwili śmierci znajdowała się na 4. miejscu na liście najstarszych ludzi w historii, których wiek udowodniono.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Emma Martina Luigia Morano urodziła się 29 listopada 1899 roku w Civiasco, w prowincji Vercelli, w Królestwie Włoch jako córka Giovanniego Morano i Szwajcarki Matilde Bresciani[5]. Była najstarsza z ośmiorga rodzeństwa. Miała cztery siostry i trzech braci. W jej rodzinie było wielu długowiecznych ludzi. Jej matka, ciotka oraz niektórzy bracia i siostry żyli ponad 90 lat[6], a jej młodsza siostra, Angela Morano (1908–2011) zmarła, mając prawie 103 lata.
_ver2.jpg)
W październiku 1926 roku wyszła za mąż za Giovanniego Martinuzziego (1901[potrzebny przypis]–1978). Małżeństwo okazało się nieudane z powodu skłonności męża do przemocy domowej, ale mimo to w 1938 roku Emma Morano urodziła syna Angelo, który zmarł sześć miesięcy po urodzeniu. Wówczas państwo Martinuzzi się rozstali, ale nie rozwiedli się i formalnie nadal byli małżeństwem, aż do śmierci Giovanniego w 1978 roku. Do 1954 roku Morano pracowała w fabryce juty w swoim mieście. Następnie pracowała jako kucharka, aż do przejścia na emeryturę w 1974 roku w wieku 75 lat. Mimo trudności z poruszaniem się była w stanie chodzić do końca życia[6].
W dniu 13 sierpnia 2015 roku Morano wyrównała wiek Diny Manfredini, najstarszej osoby z Włoch w historii. Następnego dnia przejęła od niej ten tytuł. Z okazji swoich 116. i 117. urodzin otrzymała listy gratulacyjne od papieża Franciszka i prezydenta Włoch Sergia Mattarelli. 29 listopada 2016 roku jej 117. urodziny były transmitowane na żywo we włoskiej telewizji. Tego dnia także z tej okazji w miejscowym teatrze wystawiona była sztuka na jej temat.
Zmarła 15 kwietnia 2017 (w Wielką Sobotę) w swoim domu na obrzeżach miasta Verbania, nad jeziorem Maggiore. Tytuł najstarszej osoby na świecie utrzymywała przez 338 dni (czyli 11 miesięcy i 3 dni). W dniu śmierci miała 117 lat i 137 dni. Po jej śmierci tytuł najstarszej osoby na świecie przejęła Jamajka Violet Brown (młodsza od niej zaledwie o 101 dni). Była ostatnią żyjącą osobą urodzoną przed rokiem 1900.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oldest Validated Living Supercentenarians. Gerontology Research Group. [dostęp 2015-04-06]. (ang.).
- ↑ Alisabetta Povoledo: Remembering the World’s Oldest Person, in the Objects She Left Behind. nytimes.com, 2017-04-20. [dostęp 2017-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-22)]. (ang.).
- ↑ Najstarsza Europejka zawdzięcza długowieczność surowym jajkom i rozstaniu z mężem. tokfm.pl. [dostęp 2015-04-06]. (pol.).
- ↑ Zmarła najstarsza osoba na świecie. Miała 116 lat. rmf24.pl. [dostęp 2016-05-13].
- ↑ Ältester Mensch der Welt stirbt mit 117 Jahren [online] [dostęp 2017-04-18] (niem.).
- ↑ a b Zmarła najstarsza osoba na świecie. Jaka była jej recepta na długowieczność? [online], 16 kwietnia 2017 [dostęp 2017-04-18] (pol.).