Edward Heiman-Jarecki
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 września 1856 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 23 lipca 1933 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | fabrykant |
| Miejsce zamieszkania | ul. Piotrkowska 125 w Łodzi |
| Narodowość | polska |
| Wyznanie | judaizm (do 1928), katolicyzm |
| Małżeństwo | Helena z d. Szyffer |
| Dzieci | Aleksander Heiman-Jarecki, |
| Krewni i powinowaci | Janina Konarska – wnuczka |
| Odznaczenia | |
 | |
Edward Heiman-Jarecki (ur. 10 września 1856 w Kleczewie, zm. 23 lipca 1933 w Łodzi) – polski fabrykant, działacz społeczny, fundator gmachu Gimnazjum Polskiego w Łodzi.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Żydów, którzy przeprowadzili się do Łodzi. Studiował we Wrocławiu, po czym wrócił do Łodzi, gdzie podjął praktykę w zakładach Izraela Poznańskiego. W 1879 założył fabrykę Siewierno-Tkacka Manufaktura w Petersburgu. W 1898 założył spółkę „Heiman E. i Kernbaum M.” – Przędzalnia Bawełny i Farbiarnia „Wola”, która wykupiła zakłady „Rapecki i s-ka” na Woli przy obecnej ulicy Bema. W szybkim czasie rozwinął fabrykę, a roczne obroty wynosiły 500–800 tys. rubli. Pomimo bliskości Warszawy Heiman wolał mieszkać i udzielać się w Łodzi. Uzyskał koncesję na dzierżawę łódzkiej gazowni, z której czerpał wielkie zyski. Założył również razem z Herbstem, Poznańskim, Richterem i Eisertem Towarzystwo Akcyjne Elektryczność-Gaz-Trakcja, celem budowy gazowni, stacji elektrycznych, sieci tramwajowych, wodociągów i mostów na terenie zaboru rosyjskiego. Plany nie zostały zrealizowane z powodu wybuchu I wojny światowej. W 1928 rodzina spolonizowała się dodając do nazwiska człon Jarecki i przeszła na wiarę katolicką. Do końca życia mieszkał przy ul. Piotrkowskiej 125.
Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]
Edward Heiman od początku związany był z Żydowskim Towarzystwem Dobroczynności. Udzielał się w Fundacji Goldfederów „Tanie mieszkania”. Był również współzałożycielem „Polskiego Towarzystwa Teatralnego”, które powstało w 1903. Celem Towarzystwa nie było tylko dofinansowywanie łódzkiego teatru, ale przede wszystkim propagowanie ambitnych przedstawień, które nie cieszyły się w Łodzi popularnością. W 1906 postanowił, razem ze swoją żoną, wesprzeć Towarzystwo „Uczelnia”, budując na działce przy ulicy Nowo-Cegielnianej (obecna Więckowskiego), początkowo przeznaczonej na własną fabrykę, budynek szkoły. Koszt budowy wyniósł 200 tys. rubli. Całą kwotę zapłacił Edward Heiman. Budynek oddano do użytku w 1909. Edward Heiman został honorowym członkiem komitetu szkoły, jego żona stanęła na czele Towarzystwa Wpisów i Zapomóg, które zajmowało się dofinansowaniem szkoły. W latach 1914–1915 był członkiem Urzędu Starszych Kupców i Głównego Komitetu Obywatelskiego w Łodzi. 2 listopada 1919 r. Heimanowie przekazali budynek Gimnazjum Polskiego na własność skarbu państwa. Edward Heiman był również fundatorem Polskiej Szkoły Handlowej Macierzy Szkolnej w Gdańsku[1].
Heiman był współinicjatorem Towarzystwa Kredytowego Przemysłu Polskiego, dzięki któremu po I wojnie światowej polska gospodarka została odbudowana. Został również prezesem Związku Przemysłu Włókienniczego w Państwie Polskim. W testamencie przekazał 2 tys. dolarów na rzecz Towarzystwa Upiększania Miasta Kleczewa.
Dekretem z dnia 2 maja 1923 r. (M.P. nr 100, poz.110) Edward Heiman-Jarecki został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[2]. Zarządzeniem Prezydenta RP z dnia 18 stycznia 1927 r. powyższy dekret został unieważniony[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Patroni tramwajów: Marian Seredyński [online], trojmiasto.pl, 7 czerwca 2017 [dostęp 2019-07-24] (pol.).
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.
- ↑ M.P. z 1927 r. nr 20, poz. 47.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Piąstka: W cieniu alei cmentarnych. Łódź: Towarzystwo Przyjaciół Łodzi, 1990, s. 182–189.
- Leszek Skrzydło: Rody fabrykanckie II. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2000, s. 103–106. ISBN 83-87522-38-4.