Edmund Dzierżyński
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 27 maja 1838 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 19 maja 1882 |
| Ojciec | Józef Dzierżyński |
| Matka | Antonina z Oziembłowskich[1] |
| Żona | Helena z Januszewskich |
| Dzieci | Aldona, Stanisław, Feliks, Kazimierz, Ignacy, Władysław, Jadwiga, Wanda, Witold |
Edmund Rufin Dzierżyński (ur. 15 maja?/27 maja 1838 w Oszmianie, zm. 19 maja 1882 w Oziembłowie[2]) – ziemianin, nauczyciel, kawaler Orderu Świętej Anny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wywodził się z rodziny szlacheckiej. Był synem Józefa Dzierżyńskiego, po którym odziedziczył rodzinny majątek Oziembłowo[3][4] (obecnie Dzierżynowo). W 1863 roku ukończył studia na wydziale matematyczno-fizycznym uniwersytetu w Petersburgu. Pracował jako korepetytor, potem także nauczyciel gimnazjalny w Chersoniu. Od 1868 roku mieszkał w Taganrogu, gdzie wykładał w gimnazjum męskim i żeńskim. Wśród jego uczniów był między innymi Anton Czechow. W 1873 roku został kawalerem Orderu św. Anny III stopnia.
Ze względu na stan zdrowia (wedle innych informacji – z powodu nieporozumień z kierownictwem szkoły na tle politycznym) zrezygnował z pracy szkolnej w 1875, nie przedłużając umowy dzierżawy rodzinnego majątku. Dzięki temu mógł sprowadzić się tam z rodziną i wieść spokojne życie niezamożnego ziemianina. Dwa lata później przyszedł tam na świat jego syn, Feliks. Edmund Dzierżyński zmarł na gruźlicę w 1882 roku.
Żonaty był z Heleną Januszewską (1849-1896), córką profesora petersburskiego, którą uwiódł w czasie dawanych jej korepetycji i do małżeństwa z którą został przymuszony. Tak zawarte małżeństwo okazało się jednak dobrane i szczęśliwe. Mieli dziewięcioro dzieci, kolejno: Aldonę, która została wydana za ziemianina, Stanisława mieszkającego w rodzinnym domu, zamordowanego w 1917 roku, wspomnianego Feliksa, Kazimierza, ziemianina, żołnierza ruchu oporu, zamordowanego przez Niemców w czasie II wojny światowej, Ignacego, nauczyciela, Władysława, lekarza, Jadwigę, wydaną za ziemianina, Wiktora, który zmarł w dzieciństwie oraz Wandę. Wanda zmarła w dzieciństwie, wedle niektórych informacji miał ją przypadkowo zastrzelić bawiący się bronią Feliks[5]. Według innej wersji Wanda została zastrzelona przez brata Stanisława, który nie wiedział, że strzelba, z której mierzył do siostry, była nabita[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Edmund Dzierżyński (drzewo genealogiczne). [dostęp 2009-12-03].
- ↑ Akt zgonu Nr. 65 Edmunda Dzierżyńskiego-po zalogowaniu.
- ↑ Nazwa zmieniona przez Dzierżyńskich już po urodzeniu Feliksa [za:] Alwida Antonina Bajor. Na tropach bohaterów opowieści Józefa Mackiewicza „Krasnyj pomieszczik”. „Magazyn Wileński”. Nr 10, s. 33–37, 10 2007. ISSN 0236-4719. [dostęp 2009-12-01].
- ↑ Oziembłowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 785.
- ↑ Alwida Antonina Bajor. Na tropach bohaterów opowieści Józefa Mackiewicza „Krasnyj pomieszczik”. „Magazyn Wileński”. Nr 10, s. 33–37, 10 2007. ISSN 0236-4719. [dostęp 2009-12-01].
- ↑ Sylwia Frołow, Dzierżyński. Miłość i rewolucja, Znak Horyzont, Kraków 2013, s. 30, 31.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- М.С. Киричек: Дзержинский Эдмунд Иосифович, [w:] Энциклопедия Таганрога. Таганрог: Антон, 1998, 1998, s. 248, ISBN 5-88040-017-4.
- Bogdan Jaxa-Ronikier: Dzierżyński. Czerwony kat. Oficyna Cracovia, Kraków 1990.