Dzwon Grzesznika
Dzwon Grzesznika – 113-cetnarowy (ok. 5,8 ton) dzwon, zawieszony w 1386 (prawdopodobnie 17 lipca) w południowej wieży Katedry św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. Miał wysokość 180 cm, obwód 6,3 metra[1] i grał ton H; do jego rozkołysania potrzeba było ponad pół minuty pracy dzwonników.
Zamówienie na wykonanie spiżowego dzwonu przyjął wrocławski mistrz ludwisarski[2], Michael Wilde, którego ludwisarnia mieściła się przy Neue Gasse[3][4]. Legenda głosi, że po przygotowaniu formy i potrzebnej ilości roztopionego metalu oddalił się z warsztatu, pozostawiając tam jedynie swego czeladnika, który przez nieostrożność spowodował, że wypadł czop zamykający tygiel, w którym podgrzewano stop, i zawartość tygla spłynęła do formy. Czeladnik pobiegł do mistrza błagać o wybaczenie, ale rozwścieczony Wilde zabił go ciosem noża. Sam dzwon, pomimo że odlany bez kontroli mistrza, udał się i nie miał żadnych usterek. Wilde za morderstwo skazany został na śmierć, przy czym według legendy w ostatnim słowie poprosił, aby mógł posłuchać przed śmiercią bicia dzwonu; zgodę uzyskał i stracony został na szafocie[5] przy akompaniamencie dźwięków swego dzieła[6].
Niemiecko-łacińska inskrypcja na dzwonie miała następującą treść (obok próba tłumaczenia na język polski):
| Maria ist der Name mein, selig musen alle die seyn, die mein lut hören, oder vernehmen spate oder fruh die sprechen Gote dem Herren zu. O Rex Gloria vene cum pace amen. Anno Domini MCCCLXXXVI fusa est haec campana in die Alexii. | Maria jest imię me, |
Dzwon miał nosić imię Marii, ale okoliczności związane z jego odlaniem spowodowały, że przylgnęła doń nazwa Dzwonu Grzesznika bądź Grzeszników, albo Dzwonu Biednych[7] Grzeszników (Sünder Glocke albo Armen-Sünder Glocke). Przetrwał ponad pół tysiąclecia, z oblężeniem Festung Breslau włącznie; 17 maja 1945, już po zakończeniu działań wojennych, wybuch miny (lub – według innych informacji – zgromadzonej obok kościoła amunicji) spowodował zniszczenie wieży kościoła, zawalenie stropu i zniszczenie zabytkowego dzwonu.
W 1996 rada miasta Wrocławia podjęła decyzję o zrekonstruowaniu dzwonu na podstawie zachowanych rysunków, fotografii i nagrań dźwięku dzwonu. Inicjatywa ta na razie jednak nie doczekała się realizacji.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Był to naówczas największy dzwon Śląska
- ↑ Zob. Encyklopedia Wrocławia, ISBN 83-7023-749-5, Wrocław 2000, str. 642-643 ("Podania wrocławskie")
- ↑ Neue Gasse to dzisiejsza ulica Nowa, boczna ul. Piotra Skargi
- ↑ Budynek przy Neue Gasse 16, w sąsiedztwie ludwisarni, nosił do 1945 roku nazwę Zum Glockenguß ("pod odlewnią dzwonów"); dziś jest to siedziba Liceum Plastycznego
- ↑ Niezwykłym zbiegiem okoliczności jest fakt, że mieszkanie wrocławskich katów mieszczące się przez kilka stuleci przy Neue Gasse 11 sąsiadowało z ludwisarnią Wildego.
- ↑ W języku niemieckim (według słownika Dudena) mianem Armsünderglocke albo Armesünderglocke nazywano niegdyś po prostu dzwony, których dźwięk towarzyszył egzekucjom; w tym kontekście nazwę Armesünderglocke tłumaczyć by można jako "Dzwon Nieszczęsnych Skazańców"
- ↑ w znaczeniu "godnych pożałowania"
