Dom Sederholma
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | Dom mieszczański |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor | |
| Ukończenie budowy | 1757 |
| Ważniejsze przebudowy | 1865-1870 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | Konstantin Kiseleff |
Położenie na mapie Finlandii  | |
 60°10′08,3″N 24°57′13,2″E/60,168972 24,953667 | |
Dom Sederholma (fin. Sederholmin talo) – zabytkowa budowla w stolicy Finlandii, Helsinkach. Najstarszy budynek w ścisłym centrum Helsinek i najstarszy murowany dom mieszkalny w tym mieście.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dom Sederholma znajduje się w dzielnicy Kruununhaka, pod adresem Aleksanterinkatu 18. Zajmuje eksponowany narożnik ulic Aleksanterinkatu i Katariinankatu, naprzeciw którego (po przekątnej) rozciąga się Plac Senacki. Sąsiednią, przylegającą parcelę zajmuje młodszy, XIX-wieczny dom Remandera.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Murowany z kamienia dom zbudował w 1757 r. Samuel Berner, architekt i mistrz murarski pochodzący z Saksonii. Zleceniodawcą był Johan Sederholm (1722-1805), przedsiębiorca blisko związany ze szwedzką rodziną królewską, właściciel gruntów w dzisiejszych dzielnicach Herttoniemi i Kumpula, kilku tartaków, stoczni oraz manufaktury wytwarzającej żagle. W chwili oddania do użytku był to najbardziej reprezentacyjny budynek Helsinek. Jego parter zajmowały sklep i biura firmy Sederholma. Na piętrze znajdowało się mieszkanie właściciela, a na poddaszu składy towarów.
Spadkobiercy Senderholma sprzedali dom w 1822 r. W l. 1865-1870 kolejny właściciel, architekt i kupiec Konstantin Kiseleff, rozbudował dom. Przebudował pomieszczenia mieszkalne, a parter przeznaczył na sklepy. M. in. na piętrze, pod oknami, pojawiły się kamienne balustrady, a na froncie parteru troje drzwi.
Od 1949 r. budynek, uznawany za najstarszy dom w Helsinkach, znajduje się we władaniu miasta. Początkowo, do roku 1885, był siedzibą sądu miejskiego. Od 1995 r. mieści jeden z oddziałów Muzeum Miejskiego Helsinek.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Klasycystyczny, murowany, potynkowany, piętrowy budynek o symetrycznej, siedmioosiowej fasadzie. Trzy środkowe osie ujęte w formę trójosiowego ryzalitu, zwieńczonego trójkątnym frontonem. Nakryty jest dachem mansardowym z dwoma prostymi, maleńkimi lukarnami. Budynek jest zwrócony frontem do Aleksanterinkatu – głównej ulicy fińskiej stolicy, a jego czteroosiowa ściana szczytowa wychodzi na krzyżującą się z nią Katariinkatu.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barański Mirosław J.: Cztery domy, w: „Na Szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy” R. XXXIII, nr e-153 (349), lipiec 2019, s. 20-21 [1];