Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego
kod: PLB300001 | |
| obszar specjalnej ochrony ptaków | |
| Państwo | |
|---|---|
| Mezoregion | |
| Data utworzenia | 5 listopada 2004 |
| Powierzchnia | 32 672,06 ha |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°05′48″N 17°21′30″E/53,096667 17,358333 | |
Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego (kod obszaru PLB300001) – obszar chroniony programem Natura 2000 w województwie kujawsko-pomorskim i wielkopolskim o powierzchni 32 672,06 ha[1].
Obszar ten w lipcu 2004 r. został zaliczony do wykazu Obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) na podstawie Dyrektywy 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków (tzw. Dyrektywy ptasiej)[2].
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego obejmuje dno Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, począwszy od zachodnich przedmieść Bydgoszczy (Prądy) na wschodzie, po miasto Ujście na zachodzie. Jest położona na terenie dwóch województw i sześciu powiatów: pilskiego, chodzieskiego, wągrowieckiego, nakielskiego, bydgoskiego i miasta Bydgoszczy.
Gminy, w obrębie których znajduje się Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego[3]:
| Nazwa | Powierzchnia ha] |
| Gmina Chodzież | 4240,9 |
| Gmina Szamocin | 5460,3 |
| Gmina Białośliwie | 2182,9 |
| Gmina Szamocin | 5460,3 |
| Gmina Kaczory | 2163,0 |
| Gmina Miasteczko Krajeńskie | 2017,0 |
| Miasto Ujście | 13,8 |
| Gmina Ujście | 1047,6 |
| Gmina Wyrzysk | 3541,6 |
| Gmina Gołańcz | 526,6 |
| Gmina Sadki | 3312,7 |
| Gmina Kcynia | 2366,1 |
| Gmina Nakło nad Notecią | 3875,2 |
| Miasto Nakło nad Notecią | 122,0 |
| Gmina Szubin | 6,2 |
| Gmina Sicienko | 1135,4 |
| Gmina Białe Błota | 346,5 |
| Miasto Bydgoszcz | 51,0 |
Ogólna charakterystyka obszaru[edytuj | edytuj kod]
Chroniony obszar obejmuje pradolinę rzeczną o zmiennej szerokości od 2 do 8 km, która ma przebieg równoleżnikowy[2]. Od północy graniczy z wysoczyzną Pojezierza Krajeńskiego. Maksymalne deniwelacje pomiędzy dnem doliny a skrajem wysoczyzny dochodzą do 140 m, lecz zwykle wynoszą 40–50 m. Dno pradoliny posiada rzędną 52–54 m n.p.m., podczas gdy pagóry moren czołowych, na jej krawędzi dochodzą miejscami do wysokości 190 m n.p.m. (Góry Rzadkowskie 187 m n.p.m., Dębowa Góra 193 m n.p.m.)[4]. Są to deniwelacje, należące do największych na Niżu Polskim.
Od południa pradolina jest ograniczona piaszczystym Tarasem Szamocińskim, zajętym w znacznej mierze przez lasy, stykającym się z krawędzią Pojezierza Chodzieskiego. Znaczne części pradoliny zostały zmeliorowane i prowadzona jest na nich gospodarka łąkowa. W kilku miejscach w dnie pradoliny założono stawy rybne, w których prowadzona jest intensywna hodowla ryb – stawy Antoniny, Smogulec, Ostrówek, Występ i Ślesin. Zachodnia część obszaru chronionego jest obecnie doliną Noteci. Część wschodnia jest doliną żeglownego Kanału Bydgoskiego, wybudowanego w 1774 r., łączącego dorzecza Odry i Wisły[2].
Wśród siedlisk na obszarze doliny, największy udział posiadają łąki i pastwiska – 83%, zaś znacznie mniejszy: zbiorniki wodne (5%), grunty orne (4%), lasy liściaste (4%), iglaste (2%) oraz inne obszary (2%).
Nad Doliną Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego nadzór sprawuje Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego[2].
Formy ochrony przyrody[edytuj | edytuj kod]
Na terenie doliny występują dwa obszary chronionego krajobrazu[2]:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Noteci – obejmuje 64,4% powierzchni doliny
- Nadnotecki Obszar Chronionego Krajobrazu – obejmuje 5,2% powierzchni doliny
oraz 3 rezerwaty przyrody[2]:
W sieci European Ecological Network, Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka stanowi korytarz ekologiczny o znaczeniu międzynarodowym[5].
Wartość przyrodnicza[edytuj | edytuj kod]
W obrębie Doliny znajdują się dwie ostoje ptaków o randze europejskiej[2]:
- E37 (Stawy Ostrówek i Smogulec),
- E38 (Stawy Ślesin i Występ).
Na chronionym obszarze występuje co najmniej 18 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla około 10% populacji krajowej podróżniczka oraz co najmniej 1% populacji krajowej: bielika i kani czarnej. W stosunkowo wysokiej liczebności występują również kania ruda i błotniak stawowy. Natomiast w okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji krajowej szlaku wędrówkowego łabędzia czarnodziobego oraz siewki złotej[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obszar Natura 2000 Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-12-27].
- ↑ a b c d e f g h Natura 2000. Standardowy formularz danych. Obszar PLB300001. Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/dane/pdf/pl/PLB300001.pdf.
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla gminy Białe Błota.
- ↑ Janusz Umiński: Pojezierze Krajeńskie. Wydawnictwo PTTK „Kraj”. Warszawa 1991.
- ↑ Marcysiak Katarzyna: Ochrona przyrody – Bydgoszcz i okolice. [w.] Banaszak Józef red.: Przyroda Bydgoszczy. Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2004. ISBN 83-7096-531-8.
