Deliryczny Nowy Jork
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania | 1978 |
| Wydawca | Oxford University Press, The Monacelli Press |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego | 2013 |
| Wydawca | |
Deliryczny Nowy Jork. Retroaktywny manifest dla Manhattanu (eng. Delirious New York: A Retroactive Manifesto for Manhattan) – książka holenderskiego architekta Rema Koolhaasa, wydana w 1978 roku. Książka jest poświęcona historii, architekturze i urbanistyce Nowego Jorku, od czasów założenia Nowego Amsterdamu przez holenderskich osadników (1623), poprzez XIX wiek, kiedy wytyczono siatkę ulic, po wiek XX – projekt Kwatery głównej ONZ autorstwa Le Corbusiera[1][2][3].
Jedna z najbardziej wpływowych książek o architekturze i strukturze miasta napisana w drugiej połowie XX wieku[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1972 roku, po otrzymaniu stypendium na studia na Uniwersytecie Cornella, Rem Koolhaas przeniósł się do Nowego Jorku[5]. Podczas pisania książki "Deliryczny Nowy Jork" Koolhaas zaczął zbierać rozmaite czasopisma, książki i pocztówki z Manhattanu w celach badawczych i dołączył do klubu kolekcjonerów pocztówek. Książka została opublikowana w 1978 roku, trzy lata po tym, jak Koolhaas założył Office for Metropolitan Architecture (OMA) z Elią Zenghelis, Zoe Zenghelis i Madelon Vriesendorp w Londynie w 1975 roku[6][7][8].
W książce autor śledzi historię rozwoju wyspy Manhattan od roku 1623, od czasów powstania pierwszych kolonii, założonych przez holenderskich osadników, przez XIX wiek, kiedy zaczęła się rozbudowa miasta: wytyczono siatkę ulic i 2028 działek (plan urbanistyczny, zachowany do dzisiaj) po wiek XX: przybycie do miasta słynnego przedstawiciela sztuki surrealistycznej Salwadora Daliego i francuskiego architekta Le Corbusiera i początki budownictwa drapaczy chmur. Koolhaas opisuje miasto jako swojego rodzaju laboratorium, żywy organizm, tworząc pojęcie "manhattanizm"[9][10].
Okładka[edytuj | edytuj kod]
Okładka pierwszego wydania książki została zaprojektowana przez Madelon Vriesendorp. Obraz „Flagrant Délit” przedstawia Chrysler Building i Empire State Building leżące w łóżku. Lampka nocna w pobliżu Empire State Building to pochodnia Statuy Wolności[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Delirious New York [online], OMA [dostęp 2022-02-09] (ang.).
- ↑ Delirious New York: A Retroactive Manifesto for Manhattan [online], Harvard Graduate School of Design [dostęp 2022-02-09] (ang.).
- ↑ Deliryczny Nowy Jork [online], www.karakter.pl [dostęp 2022-02-10].
- ↑ Нью-Йорк вне себя [online], garagemca.org [dostęp 2022-02-10].
- ↑ Biografia Rema Koolhaasa, holenderskiego architekta [online], Biografia Rema Koolhaasa, holenderskiego architekta, 5 czerwca 2019 [dostęp 2022-02-09] (pol.).
- ↑ OMA OFFICE [online], OMA [dostęp 2022-02-09] (ang.).
- ↑ Nadmiar. Poetyka Rema Koolhaasa — SZUM [online], magazynszum.pl [dostęp 2022-02-10].
- ↑ Rem Koolhaas, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-06] (ang.).
- ↑ a b Paranoja miasta [online], Czas Kultury [dostęp 2022-02-10] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2022-02-10].