Dekontaminacja

Dekontaminacja (łac. de- 'od-, wy-'; contaminatio 'zetknięcie; splamienie')^[1] – proces polegający na usunięciu i dezaktywacji substancji szkodliwej (chemikaliów, materiałów radioaktywnych, czynników biologicznych), która zagraża życiu lub zdrowiu organizmu żywego poprzez kontakt bezpośredni lub używane sprzęty. Dekontaminacji poddawani są zarazem ludzie, zwierzęta, jak i środowisko nieożywione (infrastruktura itd.).

Rodzaje dekontaminacji[edytuj | edytuj kod]

Dekontaminacja materii nieożywionej[edytuj | edytuj kod]

To proces polegający na usuwaniu i zabijaniu drobnoustrojów doprowadzający do tego, że materiały (np. opatrunkowe lub narzędzia) stają się bezpieczne dla zdrowia. Pojęcie to obejmuje:

• oczyszczanie
• dezynfekcję (wysokiego poziomu)
• sterylizację

Wybór metody dekontaminacji zależy od:

• rodzaju materiału
• stopnia wymaganej dekontaminacji
• rodzaju mikroorganizmu
• wymaganego czasu odkażania

Dekontaminacja powierzchni ciała (skóry i oczu)[edytuj | edytuj kod]

Polega na usunięciu trucizny pozostającej na powierzchni skóry. Realizuje się ją poprzez zdjęcie odzieży i umycie ciała wodą z mydłem lub innym łagodnym detergentem. Oczy dekontaminuje się poprzez kilkuminutowe płukanie oczu. Bardzo ważne jest jak najszybsze wykonanie dekontaminacji powierzchni ciała.

Dekontaminacja przewodu pokarmowego[edytuj | edytuj kod]

Wywoływanie wymiotów[edytuj | edytuj kod]

Nie wykazano, aby ten sposób leczenia poprawiał wyniki leczenia. Można go wywołać poprzez mechaniczne drażnienie tylnej ściany gardła lub przez podanie środków wymiotnych. Ma sens jedynie w przypadku, gdy nie upłynęło wiele czasu od spożycia substancji toksycznej. Wywołanie wymiotów jest bezwzględnie przeciwwskazane u:

• osób nieprzytomnych
• osób z drgawkami
• w zatruciach:
  • środkami żrącymi
  • węglowodorami
  • rozpuszczalnikami organicznymi
  • środkami pieniącymi się.

Płukanie żołądka[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Płukanie żołądka.

Podanie węgla aktywowanego[edytuj | edytuj kod]

Wskazaniami do podania węgla aktywowanego (Carbo medicinalis) są następujące przypadki:

• gdy czas od połknięcia trucizny nie przekracza 60 minut
• gdy zachowane są odruchy gardłowe lub gdy chory jest zaintubowany
• gdy chory połknął truciznę, którą węgiel adsorbuje, taką jak na przykład:
  • amfetamina
  • atropina
  • benzodiazepiny
  • chlorek rtęci
  • ergotamina
  • fenobarbital
  • fenylobutazon
  • glikozydy naparstnicy
  • kwas acetylosalicylowy
  • karbamizepina
  • kolchicyna
  • opioidy
  • strychnina
  • sulfonamidy
  • trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne.

Węgiel aktywowany podaje się zwykle w ilości 25 - 100 g, natomiast u dzieci w ilości 1 g na kilogram masy ciała. Dawki mogą zostać powtórzone po 2 - 4 godzinach.

Przeciwwskazaniami do podania są:

• utrata przytomności lub niebezpieczeństwo jej wystąpienia,
• niedrożność lub perforacja przewodu pokarmowego.

Podanie leków przeczyszczających[edytuj | edytuj kod]

Nie wykazano, aby ten sposób leczenia przynosił korzyści.

Płukanie całego przewodu pokarmowego[edytuj | edytuj kod]

Jest rozważane jako sposób postępowania w przypadku zatrucia żelazem lub tabletkami o przedłużonym działaniu. Podaje się dużą ilość płynów ze środkiem przeczyszczającym przez zgłębnik nosowo-żołądkowy. Przeciwwskazania są identyczne, jak w przypadku podania węgla aktywowanego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz galerię związaną z tematem: Dekontaminacja

• „Choroby wewnętrzne” pod red. A. Szczeklika, str. 2205 - 2206 ISBN 83-7430-069-8