Dawid Elazar
.jpg) Dawid Elazar | |
 raw alluf (generał broni) | |
| Data i miejsce urodzenia | 27 sierpnia 1925 |
|---|---|
| Data śmierci | 15 kwietnia 1976 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1948–1973 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | Brygada Harel |
| Stanowiska | z-ca dowódcy Korpusu Pancernego (1959–1961) |
| Główne wojny i bitwy | Wojna o niepodległość Izraela |
| Odznaczenia | |
     | |
Dawid Elazar, pseud. Dado (hebr. דוד „דדו” אלעזר, ur. 27 sierpnia 1925 w Sarajewie, zm. 15 kwietnia 1976) – izraelski wojskowy, generał broni (raw alluf), członek Ha-Szomer ha-Ca’ir oraz Palmachu, dowódca Korpusu Pancernego (1961–1964), szef Dowództwa Północnego (1964–1969), szef Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela (1972–1974).
W 1974 roku Komisja Agranata uznała, że ponosił osobistą odpowiedzialność za błędną ocenę sytuacji w regionie przed wojną Jom Kipur.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 27 sierpnia 1925 roku w Sarajewie w rodzinie Żydów sefardyjskich. Kiedy miał siedem lat, zmarła jego matka i wychowywał się u dwóch babć. Miał sporadyczny kontakt z ojcem. W celu podjęcia nauki wyjechał do Zagrzebia, z którego już nie wrócił do Sarajewa. W Zagrzebiu dołączył do lewicowej syjonistycznej organizacji młodzieżowej Ha-Szomer ha-Ca’ir. Po wybuchu II wojny światowej podjął ze znajomymi decyzję o wyjeździe do Palestyny[1].
Działalność w Palmachu[edytuj | edytuj kod]
Pod koniec 1940 roku, zanim Niemcy zaatakowały Jugosławię, wyjechali do Palestyny. Wraz ze znajomymi zamieszkał w kibucu Sza’ar ha-Amakim, gdzie podjął pracę i dalszą naukę. Po pewnym czasie został oddelegowany przez Ha-Szomer ha-Ca’ir do kibucu En Szemer. Jako ochotnik chciał wziąć udział w działaniach zbrojnych w Europie, ale nie otrzymał zgody władz kibucu na zaciąg. W 1946 roku postanowił wstąpić do Palmachu, za co został wydalony z kibucu. W 1947 roku ukończył w kibucu Dalijja kurs dla dowódców i został oddelegowany do kibucu Chulata. Zaangażował się w działania eskortowe żydowskich nielegalnych imigrantów przybywających z francuskiego mandatu Syrii oraz zabezpieczał przekraczanie granicy palestyńsko-syryjskiej przez oficerów wywiadu Palmachu[1].
Wojna o niepodległość Izraela[edytuj | edytuj kod]
Wraz z wybuchem wojny o niepodległość Izraela został żołnierzem Brygady Harel. W jej szeregach brał udział w operacjach „Ha-Har” (poszerzenie korytarza łączącego wybrzeże z Jerozolimą), „Horew” (wyparcie wojsk egipskich z południa Izraela oraz Strefy Gazy), „Jewusi” (przejęcie kontroli nad arabskimi dzielnicami Jerozolimy) i „Nachszon” (przełamanie arabskiego oblężenia Jerozolimy)[1][2][3]. Jego zdolności przywódcze i waleczność zostały pozytywnie ocenione przez Jicchaka Sade oraz Josefa Tabenkina[1].
Lata 1949–1956[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu wojny o niepodległość zdecydował się pozostać w armii i zaangażował się w budowanie struktur bezpieczeństwa państwa. W stopniu majora został wysłany na pierwszy kurs dla dowódców batalionu. Po jego zakończeniu, do 1952 roku, kierował tym kursem[1][3].
W latach 1952–1954 był oficerem sztabowym w Dowództwie Centralnym. Następnie został szefem Departamentu Taktyki w Sztabie Generalnym. W trakcie sprawowania tej funkcji brał czynny udział w izraelskich akcjach odwetowych za ataki fedainów z terytorium Egiptu[1][2].
W 1956 został mianowany komendantem Szkoły Korpusu Piechoty. Jednocześnie wraz z wybuchem kryzysu sueskiego powierzono mu dowodzenie 12 Rezerwową Brygadą Piechoty Zmechanizowanej, która walczyła na północnym wybrzeżu Synaju, a po konflikcie odpowiadała za utrzymanie porządku w Strefie Gazy[2][3].
Kariera w Korpusie Pancernym[edytuj | edytuj kod]
W 1957 roku podjął decyzję o przenosinach do Korpusu Pancernego. Rok później otrzymał dowództwo nad 7 Brygadą Pancerną, uważaną za najważniejszą formację pancerną w armii[1]. W latach 1959–1961 był zastępcą dowódcy Korpusu Pancernego[2][3]. W 1961 roku został awansowany na stopień pułkownika[1]. Od 1961 do 1964 roku był dowódcą Korpusu Pancernego. W tym czasie nakazał dopracowanie teorii walki izraelskich sił pancernych, w szczególności walki w warunkach nocnych oraz przebijanie się przez umocnione pozycje przeciwnika[2][3]. Chciał, aby izraelski Korpus Pancerny mógł skutecznie przeciwstawić się radzieckiej taktyce walki wojsk pancernych, wdrażanej w państwach arabskich[1].
Szef Dowództwa Północnego (1964–1969)[edytuj | edytuj kod]
W 1964 roku został mianowany przez Jicchaka Rabina szefem Dowództwa Północnego. Na początku swojej kadencji koordynował prace nad izraelskimi działaniami wobec syryjskich prób budowy zapór na Jordanie w ramach tzw. bitwy o wodę[1][3].
Na początku wojny sześciodniowej (1967), pod naciskiem mieszkańców miejscowości z okolic Jeziora Tyberiadzkiego, opowiadał się za rozszerzeniem działań zbrojnych na Syrię, czemu sprzeciwiał się premier Lewi Eszkol. Jednak 9 czerwca siły podległe Dowództwu Północnemu rozpoczęły działania zbrojne na Wzgórzach Golan i kontynuowały je do momentu, kiedy Organizacja Narodów Zjednoczonych i Związek Radziecki wywarły presję na Izrael, aby ten zakończył konflikt[4].
Po zakończeniu wojny brał udział w planowaniu izraelskich operacji w głębi terytorium egipskiego w trakcie wojny na wyczerpanie[2]. Był przeciwnikiem wycofania armii z Synaju[5].
Szef Sztabu Generalnego (1972–1974)[edytuj | edytuj kod]
W 1972 roku w randze generała dywizji został szefem Sztabu Generalnego. Jego kadencja zbiegła się z walką Izraela z organizacjami palestyńskimi. Najbardziej znaną operacją przeprowadzoną w trakcie jego kadencji była operacja „Źródło Młodości” w Bejrucie[3]. Nadzorował osobiście przebieg operacji „Argaz”. Wraz z gen. Mordechajem Gurem przerwał pierwsze podejście do porwania syryjskich oficerów. Został wówczas osobiście skrytykowany przez ppłka Ehuda Baraka[6].
Przed wybuchem wojny Jom Kipur (1973) należał do obozu, który popierał stanowisko wywiadu wojskowego – Amanu, że państwa arabskie są zbyt słabe, aby rozpocząć wojnę. W momencie ataku armii egipskiej na Synaju wszedł w spór z ministrem obrony Mosze Dajanem, który uważał, że ogłoszenie pełnej mobilizacji nie było konieczne[7]. W trakcie konfliktu kierował działaniami armii na froncie egipskim i syryjskim[3]. Jego dwie decyzje sprawiły, że mimo początkowych trudności Izrael zdołał wyhamować natarcie państw arabskich i przeszedł do kontrataku. Po pierwsze, przeniósł rezerwy dywizyjne z frontu jordańskiego w okolice Wzgórz Golan, co ograniczyło ofensywę Syryjczyków. Po drugie, wbrew swoim podkomendnym postanowił, że to Egipcjanie powinni pierwsi zaatakować w głąb Synaju, a nie Izraelczycy. Dzięki temu armia izraelska była w stanie wyhamować uderzenie i w wyniku kolejnych starć przekroczyć Kanał Sueski[8].
1 kwietnia 1974 roku opublikowano raport Komisji Agranata, która badała przyczyny, które miały wpływ na rozmiary strat podczas wojny w 1973 roku. Raport wskazał, że Elazar ponosił osobistą odpowiedzialność za błędną ocenę sytuacji polityczno-wojskowej przed wybuchem wojny oraz niewystarczający poziom gotowości armii. Członkowie komisji wzięli pod uwagę dotychczasowe zasługi Elazara dla państwa i zalecili jedynie usunięcie go ze stanowiska szefa Sztabu Generalnego[9][10][11].
W 1974 roku postanowił zakończyć karierę w wojsku[2].
Zmarł 15 kwietnia 1976 roku w wyniku ataku serca. Został pochowany w Jerozolimie[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j רא”ל אלעזר דוד דדו ז”ל [online], Palmach [dostęp 2023-06-29].
- ↑ a b c d e f g הרמטכ”ל ה-9 – רא”ל דוד (דדו) אלעזר [online], Siły Obronne Izraela [dostęp 2023-06-29].
- ↑ a b c d e f g h דוד אלעזר (דדו) [online], Israel Defense Forces and Defense Establishment Archive [dostęp 2023-06-29].
- ↑ Tyler 2014 ↓, s. 211, 213–214.
- ↑ Tyler 2014 ↓, s. 249.
- ↑ Tyler 2014 ↓, s. 252–253.
- ↑ Tyler 2014 ↓, s. 267–268.
- ↑ a b Lt. Gen. David Elazar (1972-1974) [online], Siły Obronne Izraela, 6 listopada 2017 [dostęp 2023-06-29].
- ↑ Tyler 2014 ↓, s. 273.
- ↑ Golda Meir and the Agranat Commission: The Report that Brought Down a Government, November 1973–April 1974 [online], Israel State Archives [dostęp 2023-06-29].
- ↑ “Agranat Commission” – Yom-Kippur War [online], Center for Israel Education [dostęp 2023-06-29].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Patrick Tyler, Twierdza Izrael, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2014, ISBN 978-83-7818-457-7, tłum. Norbert Radomski.
|
