Czesław Jankowski
 | |
| Pełne imię i nazwisko | Czesław Tomasz Ignacy Jankowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 9 grudnia 1857 |
| Data i miejsce śmierci | 6 października 1929 |
| Odznaczenia | |
  | |
Czesław Jankowski, ps. Czesław, Litwin (ur. 9 grudnia 1857 w Oszmianie[1], zm. 6 października 1929 w Wilnie) – polski poeta, krytyk, publicysta, historyk, krajoznawca, działacz społeczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Karola (1827–1887) i Wandy z Benisławskich h. Pobóg. Edukację podstawową pobierał w domu u szwajcarskiego guwernera oraz matki. W latach 1870–1877 uczył się w Mitawie (obecnie Jełgawa na Łotwie) w gimnazjum klasycznym z niemieckim językiem wykładowym. Studia wyższe w zakresie filologii rosyjskiej podjął na wydziale filologiczno-historycznym Cesarskiego Uniwersytecie Warszawskim (1877–1879), a kontynuował je na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1879–1882).
Mieszkał i pracował głównie w Wilnie, rzadziej w Warszawie. Pisał pod pseudonimami: Czesław, Litwin. W 1906 roku uzyskał mandat Dumy. Od 1907 r. był redaktorem wileńskiego Głosu Polskiego[1]. Współpracował z wileńskimi konserwatystami. Jest autorem m.in. przekładu sekwencji Stabat Mater dolorosa, wykorzystanego w sławnym opracowaniu muzycznym Karola Szymanowskiego - przekład ten błędnie bywa przypisywany Józefowi Jankowskiemu. Był prezesem utworzonego w 1925 r. wileńskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich oraz Syndykatu Dziennikarzy Wileńskich.
W kwietniu 1919 r. objął posadę w administracji państwowej, jako kierownik Wydziału Prasowego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich w Wilnie, który zajmował się monitorowaniem ukazujących się wydawnictw prasowych. Przewodniczył także tzw. Komitetowi Pasa Neutralnego – organowi polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przygotowującego dla Ligi Narodów dokumentację dotyczącą Wileńszczyzny, do której pretensje rościli sobie Litwini[2].
Dwukrotnie żonaty. Z zawartego w 1886 r. małżeństwa z Marią Jasieńską miał dwie córki: Ewę (1889–1902) i Irenę, późniejszą drugą żonę Marcelego Szaroty. Niedługo przed śmiercią ożenił się z Jadwigą z Andrzejewskich.
Został pochowany na wileńskim cmentarzu Na Rossie, na tzw. Górce Literackiej (sektor 5a-6). 6 października 1933 r. został odsłonięty pomnik nagrobny autorstwa rzeźbiarza Bolesława Bałzukiewicza[3].
Spuścizna rękopiśmienna Czesława Jankowskiego znajduje się w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego[4].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (28 kwietnia 1926)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[2]
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Wilno w legendzie, 1928,
- Fundacja żemłosławska w województwie wileńskiem, 1926,
- Z dnia na dzień, 1923,
- Naród polski i jego ojczyzna, 1914,
- Sto lat temu: od lipca 1814 do lipca 1815, 1914,
- W ciągu dwóch lat...: przyczynek do dziejów prasy polskiej na Litwie, 1908,
- W podziemiach wielickich, 1903,
- Powiat oszmiański cz. 1-4, 1896–1900,
- Po Europie - kartki z podróży, 1893,
- Rymów nieco, 1892,
- Z notatek turysty, 1892,
- Sylwetki poetów, 1891, tom 1
- Capriccio - cykl arabesek, 1889,
- Arabeski - szkice prozą, 1883,
- Poezye III, 1884,
- Poezye II, 1881,
- Poezye, 1879
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Almanach Literacki 1926, Wilno: nakładem Wil. Oddz. Polsk. Białego Krzyża, s. 25.
- ↑ a b Polski Petersburg [online], www.polskipetersburg.pl [dostęp 2023-02-13].
- ↑ Pomnik ś. p. Czesława Jankowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 278 z 10 października 1933.
- ↑ Danuta Kamolowa, Przewodnik po zbiorach rękopisów, 2006.
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „w uznaniu długoletniej wybitnej twórczości na polu literatury”.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jankowski Czesław - wilnianie zasłużeni dla Litwy, Polski, Europy i świata; Nasz Czas, NG 50 (435) 1999 r.
- Śladami Czesława Jankowskiego
- Dzieła Czesława Jankowskiego w bibliotece Polona