Curtiss Model S

Curtiss Model S-3. Jeden z czterech wyprodukowanych egzemplarzy

Curtiss Model S – seria jednomiejscowych, jednosilnikowych samolotów firmy Curtiss Aeropane and Motor Company wyprodukowana w latach 1916-17. Samoloty z tej serii były pierwszymi samolotami myśliwskimi zamówionymi przez ówczesne siły lotnicze United States Army.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy samolot z serii S został zaprojektowany i zbudowany w 1916 jako jednomiejscowy samolot typu określanego wówczas jako scout (dosłownie – „zwiadowczy”, „rozpoznawczy”)[1]. Zgodnie z ich nazwą, ówczesne scouty, nazwa weszła do użycia około 1914, używane były do zadań rozpoznawczych i początkowo były nieuzbrojone[1]. Po wybuchu wojny nieuzbrojone, jednomiejscowe scouty zostały wkrótce uzbrojone w nieruchome, strzelające do przodu karabiny maszynowe dając w ten sposób początek klasycznym samolotom myśliwskim[1]. W ówczesnej terminologii amerykańskiej samoloty myśliwskie określane były jako samoloty pościgowe (pursuit), ale określenie scout w odniesieniu od jednosilnikowych, jednomiejscowych samolotów używane było jeszcze do końca wojny[1]. W latach 1916-17 w zakładach Curtissa zaprojektowano sześć modeli w serii S, ale tylko kilka egzemplarzy zostało zakupionych przez Armię i Marynarkę[1]. Podobnie jak inne amerykańskie samoloty z tego okresu, maszyny Curtissa znacznie ustępowały konstrukcjom europejskim[1]. Rozpętana w Europie wojna stymulowała szybki rozwój techniki lotniczej ale spowodowała także odcięcie Stanów Zjednoczonych od ówczesnych najnowszych osiągnięć w tej dziedzinie[1]. Projektowane w Stanach Zjednoczonych samoloty bazowały głównie na osiągnięciach i doświadczeniach sprzed 1914, przez co nie były tak nowoczesne jak konstrukcje europejskie i ustępowały im technicznie i osiągami[1].

S-1 Speed Scout[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym modelem w serii S był S-1 nazywany także Baby Scout[2]. Był to najmniejszy i najlżejszy samolot jako projektanci Curtissa mogli zbudować w oparciu o 90-konny silnik typu Curtiss OX [2]. S-1 był dwupłatowcem[3] o konstrukcji całkowicie konwencjonalnej[2]. Samolot przypominał nieco wczesne modele Sopwitha, jego głównym projektantem był B. D. Thomas który wcześniej pracował dla tej firmy[4].

W pierwszej wersji rozpiętość skrzydeł maszyny wynosiła 20 stóp (9,09 m) ale okazała się zbyt mała i górne skrzydło zostało przedłużone do 21 stóp[2][5], prędkość maksymalna maszyny wynosiła 100 mil na godzinę (161 km/h)[5]. Samolot nie znalazł nabywcy i został zatrzymany przez Curtissa do własnego użytku[2].

S-2 Wireless[edytuj | edytuj kod]

Drugi samolot z serii S, S-2, był konstrukcyjnie bardzo zbliżony do modelu S-1 ale otrzymał nowe skrzydła o nowatorskim, „rewolucyjnym”[4], układzie rozpórek które wyeliminowały użycie linek usztywniających[2]. Z powodu braku naciągów model S-2 nazywany był także Wireless (dosłownie „bezlinkowy”, „beznaciągowy”). Rzadko używanym rozwiązaniem które zastosowano w tym samolocie było podwozie typu Ackermann Spring[2]. Podwozie tego typu rozwiązywało problem z użyciem amortyzatorów w podwoziu klasycznym w którym końce wspólnej osi kół były przymocowywane do dolnej części rozpórek (zastrzałów)[2]. W podwoziu Ackermann Spring szprychy kół miały zakrzywiony kształt i wykonane były z płaskiej stali resorowej, poważną wadą takiego rozwiązania było jednak mała odporność na obciążenia boczne i nie było ono szeroko stosowane[2].

Pierwszy lot samolotu odbył się w 1917, rozpiętość skrzydeł maszyny wynosiła 21 stóp i 10 cali (6,65 m), masa własna 805 funtów (365 kg), a prędkość maksymalna 119 mil na godzinę (191 km/h)[5].

S-3[edytuj | edytuj kod]

Samoloty serii S-3 (Model 10) były jedynymi „produkcyjnymi” samolotami modelu S, wyprodukowano łącznie cztery S-3 które zostały zakupione przez lotnictwo Armii na początku 1917[2]. Konstrukcja kadłuba i ogona samolotu bazowała na wcześniejszych S-1 i S-2 ale S-3 był trójpłatowcem ze płatami o profilu typu RAF-6[2]. Były to pierwsze jednomiejscowe scouty Armii ale w momencie ich powstania były zacofane technologicznie o około dwa lata w porównaniu z maszynami budowanymi wówczas w Europie[2].

Samoloty z serii S-3 były pierwszymi jednomiejscowymi maszynami zakupionymi przez Armię od 1913 kiedy zakupiono samolot Wright Brothers D Scout, pierwszymi jednomiejscowymi samolotami zakupionym przez Aviation Section, U.S. Signal Corps, pierwszymi samolotami ze śmigłem w układzie ciągnącym zakupionym przez Signal Corps[6] oraz pierwszymi trójpłatowcami w służbie Armii[4]. Samolot był różnie określany jako scout, speed scout, fighter i triplane pursuit (zwiadowczy, szybko zwiadowczy, myśliwiec, pościgowy trójpłatowiec)[6]. Zakupione przez Armię maszyny nosiły numery seryjne 322-325[6].

Samoloty zostały dostarczone Armii w czerwcu 1916[5]. Maszyny napędzane były silnikami Curtiss OXX-3 o mocy 100 KM. Długość samolotu wynosiła 19 stóp i 6 cali, wysokość 8 stóp i 7 cali, rozpiętość skrzydeł wynosiła 25 stóp, a ich powierzchnia 142,6 stóp kwadratowych (odpowiednio - 5,96 m, 2,62 m, 7,62 m i 13,25 m²)[5]. Masa własna maszyny wynosiła 870 funtów, a maksymalna masa startowa 1320 funtów (440 i 599 kg)[5]. Prędkość maksymalna samolotu wynosiła 115 mph (185 km/h)[5].

S-4[edytuj | edytuj kod]

Samolot S-4 (Model 10A) został zaprojektowany jako jednomiejscowy scout pływakowy dla United States Navy[2]. Samolot bazował na wcześniejszym S-3, ale zamiast podwozia kołowego otrzymał dwa duże pływaki, był to pierwszy samolot Curtissa o takiej konfiguracji pływaków[2]. Podobnie jak z innym wodnosamolotami Curtissa także w przypadku S-4 potrzebne było powiększenie początkowej rozpiętości skrzydeł aby samolot mógł udźwignąć dodatkowy ciężar pływaków[2]. W 1918 samolot został uszkodzony przy lądowaniu i został złomowany[2].

S-5[edytuj | edytuj kod]

S-5 (Model 10B) miał konstrukcję prawie identyczną do S-4, w odróżnieniu od poprzednika miał tylko jeden główny pływak umieszczony pod kadłubem i dwa mniejsze pływaki, po jednym pod każdym skrzydłem. US Navy zakupiła jeden samolot (numer seryjny USN A150) który został złomowany 6 sierpnia 1919[2].

S-6[edytuj | edytuj kod]

Ostatni samolot z serii S, S-6 (Model 10C) był ulepszoną wersją S-3 i był pierwszym amerykańskim scoutem który został wyposażony w nieruchome, strzelające do przodu karabiny maszynowe[2]. Dwa karabiny maszynowe Lewisa zostały zamontowane na rozpórkach pomiędzy środkowym a górnym skrzydłem[7]. Możliwe jest, że zostały zamontowane tylko w celu przetestowania w jaki sposób dodatkowa masa uzbrojenia wpływa na osiągi i stateczność samolotu jako, że karabiny tego typu nie nadawały się do synchronizacji strzelania przez śmigło[2] (według innego źródła karabiny strzelały ponad tarczą śmigła[8]). Na początku 1917 Armia zamówiła dwanaście samolotów tego typu, ale ostatecznie wybudowano tylko jeden (numer seryjny Armii 492)[2].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 130.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 133.
  3. ↑ P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 131.
  4. ↑ a b c E. Angellucci: American Fighter. s. 112.
  5. ↑ a b c d e f g E. Angellucci: American Fighter. s. 113.
  6. ↑ a b c E. F. Heyn (red): United States Army and Air Force Fighters. s. 9.
  7. ↑ P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 134.
  8. ↑ E. F. Heyn (red): United States Army and Air Force Fighters. s. 10.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Peter Bowers: Curtiss Aircraft, 1907-1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. ISBN 0-370-10029-8.
  • E. F. Heyn, Kimbrough S Brown, R. A. Freeman, M. J. F. Bowyer, P. Berry (red): United States Army and Air Force Fighters, 1916-1961. Jefferson, N.C.: Harleyford Publications Ltd, 1962. ASIN B000K9O2VY. ISBN 0-8168-6385-7. OCLC 1560885. (ang.).
  • Enzo Angellucci, Peter Bowers: American Fighter: The Definitive Guide to American Fighter Aircraft from 1917 to the Present. Haynes Publishing Group, 1979. ISBN 0-85429-635-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Curtiss_Model_S&oldid=70368621”