Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej w Cytowianach
| cerkiew filialna | |||||||||||||||||||
 Fasada cerkwi | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | 22 października/4 listopada | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||||||||||||||||
 55°35′47,1″N 23°11′54,5″E/55,596417 23,198472 | |||||||||||||||||||
Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej – cerkiew prawosławna w Cytowianach, wzniesiona w latach 1873–1875.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza cerkiew prawosławna w Cytowianach powstała w 1872, jednak już w rok później cerkiew została rozebrana i zostały podjęte prace nad nową świątynią, ukończoną w 1875. W 1931 parafianie chcieli wznieść przy budynku dom przeznaczony dla proboszcza i szkółki niedzielnej, nie otrzymali jednak zezwolenia rządowego.
Po II wojnie światowej cerkiew straciła status parafialnej i miała zostać zamknięta. Władze stalinowskie planowały umieścić w niej magazyn, zaś w 1953 zażądały wydania budynku z powodu słabej kondycji finansowej bractwa cerkiewnego, chociaż Eparchia wileńska i litewska była gotowa wyrównać wszystkie długi.
Obecnie cerkiew nadal jest pomocniczą świątynią parafii Świętych Piotra i Pawła w Szawlach. W latach 90. XX wieku była remontowana. Nabożeństwa w niej odbywają się kilka razy w roku.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew w Cytowianach jest budowlą jednonawową, trójdzielną, z dzwonnicą położoną nad przedsionkiem i pojedynczą sygnaturką zwieńczoną kopułą nad prezbiterium. Na zewnątrz malowana jest na biało, z mozaiką przedstawiającą Matkę Bożą nad wejściem. Dekorowana fryzami z motywami geometrycznymi, rozmieszczenie jej półkolistych i okrągłych okien naśladuje styl gotycki. W dzwonnicy znajduje się jedna półkolista blenda.
We wnętrzu zachował się dziewiętnastowieczny, malowany na błękitno ikonostas oraz zabytkowe chorągwie cerkiewne. Świątynia posiada jeden ołtarz.