Cerkiew św. Jana Chryzostoma w Jarosławiu
 7610048004 | |||||||||||||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||||||||||
 Widok ogólny; w tle widoczna cerkiew Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej w Jarosławiu | |||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu jarosławskiego  | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||||||||||
| 57°36′41,702″N 39°54′21,467″E/57,611584 39,905963 | |||||||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||||||
Cerkiew św. Jana Chryzostoma – XVII-wieczna cerkiew w Jarosławiu, w dzielnicy Korowniki, wzniesiona dla Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, zamknięta po rewolucji październikowej, zaś po 1991 przekazana wspólnocie staroobrzędowej. Stanowi jeden kompleks sakralny z cerkwią Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej. Świątynia pod wezwaniem św. Jana Chryzostoma była użytkowana w miesiącach wiosennych i letnich, zaś cerkiew Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej – jesienią i zimą.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza cerkiew w słobodzie Korowniki powstała najpóźniej w XVI wieku, była to budowla drewniana. Budowę murowanego obiektu sakralnego rozpoczęto w 1649 z funduszy Fiodora i Iwana Nieżdanowskich, a ukończono pięć lat później. Freski we wnętrzu obiektu powstały natomiast dopiero w latach 30. XVIII wieku. Ich autorami byli rzemieślnicy pracujący pod kierownictwem jarosławskiego ikonografa Aleksieja Soplakowa[1]. Wcześniej, w 1669, oddano do użytku cerkiew Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej, która służyła tej samej parafii w miesiącach jesiennych i zimowych[1]. W latach 80. XVII w. wzniesiono wspólną dla obu świątyń 37-metrową dzwonnicę ustawioną w równej odległości od obydwu obiektów[1]. Architektura cerkwi św. Jana Chryzostoma była wzorem dla kolejnych prawosławnych obiektów sakralnych w Jarosławiu, w szczególności cerkwi św. Mikołaja Mokrego i cerkwi Wspomnienia Świętych Drzew Krzyża Pańskiego[2].
W 1911 kolorowe zdjęcia świątyni wykonał Siergiej Prokudin-Gorski[3].
Obie cerkwie zostały zamknięte po rewolucji październikowej i zamienione na magazyny. W cerkwi św. Jana Chryzostoma znajdował się magazyn soli, co doprowadziło do zniszczenia części fresków. Po upadku ZSRR budynek został przekazany Cerkwi staroobrzędowej, która zajmuje się remontem obiektu; jest on w dalszym ciągu w złym stanie[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew zbudowano w stylu jarosławskim[4], bez podkletu. Jej kompozycję cechuje symetria − nawa główna zbudowana została na planie kwadratu, z trzech stron budynek otacza jednokondygnacyjna galeria[5], po obu stronach nawy głównej znajdują się boczne ołtarze zwieńczone dachami namiotowymi[1] z niewielkimi cebulastymi kopułkami[5] i rzędami kokoszników[6], wejście do wnętrza prowadzi przez dwa ganki. Budowlę zwieńczono pięcioma cebulastymi kopułami na wysokich bębnach, znacznie wyższych, niż w innych cerkwiach budowanych w tym samym okresie[1]. Wysokość bębnów i kopuł z krzyżami jest łącznie większa, niż wysokość ścian samej cerkwi[5]. Architektura świątyni stwarza wrażenie równocześnie harmonii i surowości[1]. Budowla była pierwszy raz przebudowywana już ok. trzydzieści lat po oddaniu do użytku liturgicznego. Rozbudowano wtedy proste początkowo ganki, nad którymi zbudowano frontony[7], wykonano obramowania okien i wykuto więcej otworów okiennych, wzbogacono dekorację elewacji[1]. Najstaranniej udekorowano zachodnią elewację cerkwi, widoczną dla płynących Wołgą, a w szczególności największe okno w zachodniej absydzie[5]. W południowej części cerkwi pochowano jej fundatorów[1].
Wspólna dzwonnica dwóch cerkwi w Korownikach wzniesiona została na planie ośmioboku. Wieńczy ją dach hełmowy z lukarnami, które wykuto dla polepszenia akustyki budowli. Niższe kondygnacje cerkwi nie są zdobione[1]. Cały kompleks dwóch cerkwi otoczony jest ogrodzeniem z bramą wjazdową – świętymi wrotami, wzniesionymi w końcu XVII wieku w stylu baroku naryszkińskiego dokładnie na osi dzwonnicy[1].
We wnętrzu cerkwi od XVIII w. znajdował się pięciorzędowy barokowy ikonostas, do którego wstawiono starsze, XVII-wieczne ikony[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Ярославль. Церковь Иоанна Златоуста и Церковь Владимирской Божьей Матери в Коровниках [online], yaroslavlru.ru [dostęp 2016-12-13].
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, Iskusstwo, Moskwa 1971, s. 98.
- ↑ Église de Saint Jean Chrysostome, depuis le sud-ouest. Iaroslavl, 1911 [dostęp 2016-12-14].
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, Iskusstwo, Moskwa 1971, s. 89.
- ↑ a b c d E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, Iskusstwo, Moskwa 1971, s. 92.
- ↑ E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, Iskusstwo, Moskwa 1971, s. 93.
- ↑ a b E. Dobrowolska, B. Gniedowski, Jarosławl, Tutajew, Iskusstwo, Moskwa 1971, s. 97.