Carmelo Borg Pisani
Carmelo Borg Pisani (ur. 10 sierpnia 1915 r. w miejscowości Isla na Malcie, zm. 28 listopada 1942 r. na Malcie) – maltański nacjonalista, faszysta oraz kolaborant podczas II wojny światowej
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uczęszczał do włoskojęzycznego liceum artystycznego im. króla Umberto I, a następnie szkoły malarskiej Carnana Dingli. Za dobre wyniki w nauce wygrał stypendium na studia w Rzymie, które rozpoczął w październiku 1936 r. Jego poglądy były skrajnie nacjonalistyczne; uważał, że rządy brytyjskie niszczą łacińskiego ducha Maltańczyków. Dlatego, aby odbudować niezależną Maltę, należy wystąpić zbrojnie przeciwko Anglikom. Z tego powodu podczas studiów wstąpił wraz z grupą kolegów do Narodowej Partii Faszystowskiej i czarnych koszul. 30 maja 1940 r. w liście do Benito Mussoliniego zaoferował swoje usługi w walce z Brytyjczykami. Kilka dni potem wstąpił ochotniczo do włoskiej armii. Uczestniczył w szeregach Compagnia Speciale del Gruppo CC.NN. da sbarco della 50a Legione w kampanii przeciw Grecji, a następnie okupacji Kefalonii. W nocy z 17 na 18 maja 1942 r. został wysłany okrętem na Maltę w tajnej misji jako włoski szpieg. Miał wylądować w rejonie Ras id-Dawwara, a następnie ukryć w pobliskiej jaskini swój sprzęt. Jednakże z powodu bardzo złej pogody i sztormu podczas wspinaczki na wysoki i stromy klif stracił większość wyposażenia i został dostrzeżony przez brytyjską łódź patrolową. Przeniesiono go do szpitala wojskowego w miejscowości Mtarfa, gdzie występował jako rozbitek pod fałszywym nazwiskiem Caio Borghi. Został jednak rozpoznany przez kpt. Toma Warringtona, swojego kolegę z dzieciństwa, aresztowany i osadzony w więzieniu Corradino w miejscowości Paola. Po śledztwie oskarżono go o zdradę stanu. 19 listopada został skazany na karę śmierci, wykonaną 28 listopada przez powieszenie. 4 maja 1943 r. Włosi odznaczyli go pośmiertnie Medaglia d'Oro al Valor Militare.
Obecnie wśród Maltańczyków jego postać jest różnie oceniana – część uważa go za kolaboranta Włochów, zaś inni (np. Norman Lowell, przywódca maltańskiej skrajnej prawicy) za bohatera narodowego.