Carl Gottlieb Ehler
| Data i miejsce urodzenia | 8 września 1685 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 listopada 1753 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
Carl Gottlieb Ehler (ur. 8 września 1685 w Gdańsku, zm. 22 listopada 1753, tamże) – burmistrz Gdańska i matematyk.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się jako syn rajcy Carla Ehlera i jego żony Konstancji, córki burmistrza Nicolausa von Bodecka. W 1713 ożenił się z Anną Florentyną Frankenberger. Jego siostra, Adelgunda Konkordia, wyszła w 1708 za sekretarza Rady Miejskiej, późniejszego burmistrza i burgrabiego Johanna Wahla.
Wykształcenie zdobywał w Gdańsku (1700), Królewcu (1705), Frankfurcie n. Odrą (1706) i Lejdzie (1707). W 1720 był jednym z założycieli Societas Litteraria cuius symbolum virtutis et scientiarum incrementa, najstarszego towarzystwa naukowego na ziemiach polskich[1]. Dzięki niemu środowisko gdańskich uczonych nawiązało kontakty z Akademią Nauk w Petersburgu[2]. W latach 1735–1742, występując jako pośrednik gdańskiego profesora matematyki Heinricha Kühna, prowadził korespondencję ze słynnym matematykiem Leonhardem Eulerem na temat zagadnienia mostów królewieckich[3].
Od 1711 pracował w Radzie Miejskiej Gdańska, początkowo jako sekretarz, od 1722 ławnik, w 1727 został rajcą, w 1730 sędzią, a od 1740 do śmierci był jednym z czterech burmistrzów. W latach 1737 i 1743 piastował ponadto stanowisko burgrabiego królewskiego w Gdańsku.
W czasie wojny o sukcesję polską w latach 1733–1734 i oblężenia Gdańska przez wojska rosyjskie i saskie, wraz ze swoim szwagrem Johannem Wahlem był delegatem Rady Miejskiej, dokonującym uzgodnień z królem Stanisławem Leszczyńskim odnośnie do obrony miasta. Po kapitulacji, brał udział w sześcioosobowej delegacji gdańskich ordynków pod przewodnictwem Wahla, wysłanej w sierpniu 1734 do Petersburga w celu przebłagania carycy Anny i obniżenia narzuconej miastu kwoty „odszkodowania” w wysokości miliona talarów. Wielomiesięczne zabiegi pozostały bez rezultatów i w czerwcu 1735 delegacja powróciła do Gdańska z niczym[4]. Pozytywnym rezultatem tej podróży było jednak, wspomniane wyżej, nawiązanie przez Ehlera kontaktów ze środowiskiem petersburskich uczonych.
W 1749 jako burmistrz wydał w sprawie bójki ulicznej wyrok, który został następnie podważony przez króla Augusta III, na skutek czego Ehler musiał jednemu z podsądnych wypłacić odszkodowanie w wysokości 439 fl.[5]
Po śmierci pochowany w kościele Mariackim w Gdańsku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kazimierz Kubik, Lech Mokrzecki: Trzy wieki nauki gdańskiej. Wyd. 2. 1976, s. 39.
- ↑ Historia Gdańska. Edmund Cieślak (red.). T. III/1. Gdańsk: 1993, s. 688.
- ↑ Brian Hopkins, Robin J. Wilson: The Truth About Konigsberg. mathdl.maa.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-13)]., s. 201.
- ↑ Historia Gdańska. Edmund Cieślak (red.). T. III/1. Gdańsk: 1993, s. 516, 537.
- ↑ Edmund Cieślak. Konflikt tragarza z burmistrzem gdańskim. „Rocznik Gdański”. 31, s. 95n, 1971., Historia Gdańska. Edmund Cieślak (red.). T. III/1. s. 620.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund Cieślak. Konflikt tragarza z burmistrzem gdańskim (epizod z walk politycznych i społecznych w Gdańsku w połowie XVIII w.). „Rocznik Gdański”. 31, s. 95n, 1971. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe. Wydział I Nauk Społecznych i Humanistycznych. ISSN 0080-3456.
- Kazimierz Kubik, Lech Mokrzecki: Trzy wieki nauki gdańskiej. Wyd. 2. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Ossolineum, 1976.
- Historia Gdańska. Edmund Cieślak (red.). T. III/1: 1655–1793. Gdańsk: 1993. ISBN 83-215-3251-9.
- Brian Hopkins, Robin J. Wilson. The Truth About Konigsberg. „The College Mathematics Journal”. 35, s. 198–207, 2004. Washington, DC: The Mathematical Association of America. ISSN 0746-8342. [dostęp 2010-09-09]. (ang.).
- Joachim Zdrenka: Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814 : biogramy. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne, 2008, s. 73n. ISBN 83-85824-37-5.
