Bolesław Czerwieński
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | pisarz, publicysta |
Bolesław Czerwieński (ur. 3 kwietnia 1851 we Lwowie, zm. 3 kwietnia 1888 tamże) – polski poeta i dramatopisarz, publicysta, działacz socjalistyczny, autor słów pieśni Czerwony sztandar (1881).
Życie[edytuj | edytuj kod]
Studiował filozofię na Uniwersytecie Lwowskim (1870-1874). Działał w Towarzystwie Czytelni Akademickiej. Debiutował dramatem Atenion (napisany w 1873, wystawiony w 1881 pt. Niewolnik). Pracował jako publicysta lwowskich i warszawskich gazet. Był m.in. redaktorem działu literackiego i teatralnego w "Tygodniu Literackim, Artystycznym, Naukowym i Społecznym" Józefa Rogosza (1874), a następnie w "Gazecie Narodowej". W 1882 roku założył wraz z Bolesławem Spaustą pismo literackie Ziarno, które niedługo później upadło, a w 1885 - pismo satyryczno-humorystyczne Śmigus. W latach 1885-1888 pisał do "Kuriera Lwowskiego". W swojej twórczości związany był z nurtem pozytywistycznym w literaturze. Opublikował w 1882 zbiór utworów poetyckich, w którym znalazł się napisany rok wcześniej Czerwony Sztandar, przyjęty w 1883 jako hymn polskiego proletariatu.
Od 1878 zaangażował się w ruchu socjalistycznym, został jednym z członków zorganizowanego przez Bolesława Limanowskiego lwowskiego Komitetu socjalistycznego. Komitet ten przekształcił się z czasem w komitet redakcyjny dwutygodnika Praca, w redakcji działało również tajne stowarzyszenie robotnicze. Gdy w październiku 1878 władze nakazały Limanowskiemu opuścić Lwów, jego miejsce zajął Czerwiński. Pełnił rolę trybuna robotniczego, przemawiał podczas manifestacji, zgromadzeń i uroczystości patriotycznych. W 1879 wraz z redakcją Pracy opracował pierwszy socjalistyczny program minimum, zawierający żądania socjalne i polityczne. W 1880 wspólnie z Ludwikiem Inlenderem stworzył program bardziej rozwinięty, który określał oczekiwania socjalne robotników. Pod tytułem Program galicyjskiej partii robotniczej żądania te opublikowano w 1881 w Genewie.
Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim[1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
12 sierpnia 1894 roku został odsłonięty na grobie Czerwieńskiego pomnik. Tak opisał go "Kurier Lwowski": " na pomnik składa się piękny obelisk z kamienia polańskiego wysoki na 3,5 metra. U góry emblemat robotnicze (dwie ręce) pióro lira, u dołu widnieje napis "Bolesław Czerwieński ur 3/4 1851 zm. 8/4 1881, żyje wraz z pieśnią, a nieco niżej "Autorowi czerwonego sztandaru polska partia socjalistyczna trzech zaborów i Ameryki 1894"[2]. Obelisk umieszczono na płycie z kamienia trembowelskiego[2].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Niewolnik dramat, 1873
- Aliquid poemat, 1874
- Uczony poemat, 1875
- Orzeł dramat, 1878
- Poezje zbiór wierszy, 1881
- Dwa widzenia, poemat prozą, poemat 1887
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986. Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ a b Odsłonięcie pomnika Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1894-08-13, s. 2 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2018-07-08] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Markiewicz: Pozytywizm. Wyd. VII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 452-453, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13849-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Leonard Dubacki, Bolesław Czerwieński (1851-1888) – autor „Czerwonego Sztandaru”
- Publikacje Bolesława Czerwieńskiego w bibliotece Polona