Bitwa pod Baesweiler
 | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik | zwycięstwo księcia Jülich | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Położenie na mapie Niemiec  | |||
 50°54′10,8″N 6°10′49,5″E/50,903000 6,180417 | |||
Bitwa pod Baesweiler – bitwa stoczona 22 sierpnia 1371 w pobliżu miejscowości Baesweiler na terenie księstwa Jülich, pomiędzy siłami dowodzonymi przez księcia Brabancji Wacława I luksemburskiego oraz wojskami księcia Jülich Wilhelma II, zakończona zwycięstwem Wilhelma II.
Przyczyny[edytuj | edytuj kod]
Napięcie pomiędzy księstwami Brabancji i Jülich narastało już w latach 60. XIV w. Powodem była ekspansja polityczna i terytorialna książąt Brabancji, na którą władcy Jülich odpowiadali pozwalając atakować kupców pochodzących z Brabancji, Liège i Kolonii. Oficjalny protest księcia Brabancji Wacława I luksemburskiego pozostał bez skutku, wobec czego władca ten postanowił zorganizować wyprawę wojenną przeciwko księciu Jülich Wilhelmowi II[1][2].
Siły stron[edytuj | edytuj kod]
Wacław skoncentrował swoje rycerstwo w sierpniu w Maastricht, skąd stara rzymska droga prowadziła prosto do Jülich. Pod jego dowództwem zebrało się nie tylko rycerstwo brabanckie, ale także rycerze z biskupstwa Liège, hrabstw Namur, Hainaut i Flandrii, a nawet z Francji. Dysponował też pewną liczbą łuczników z Brukseli i Leuven. Łącznie jego siły liczyły ok. 2500 ludzi. Przygotowujący się do obrony Wilhelm II miał tysiąc swoich ludzi, wspomógł go też sprzymierzony z nim książę Geldrii Edward z siłami liczącymi sześciuset wojowników. Ponadto pod jego rozkazy stanęła pewna liczba niemieckich rycerzy i członków milicji miejskich. Dysponował jednak siłami znacznie mniejszymi od przeciwnika[1][2].
Bitwa[edytuj | edytuj kod]
20 sierpnia Wacław ruszył ze swoim wojskiem w kierunku Jülich i wkroczył na terytorium przeciwnika, a jego ludzie rozpoczęli grabież. Wieczorem 21 sierpnia zatrzymał się pod Baesweiler, około dwunastu kilometrów od celu. Kolejnego dnia o poranku pojawiły się tam siły księcia Jülich i z zaskoczenia zaatakowały obóz przeciwnika. Brabantczycy uczestniczyli w tym momencie we mszy, a jedyną przygotowaną do walki formacją była straż przednia – gdy wojsko Wilhelma II pokonało jej opór, doszło w obozie brabanckim do paniki i ucieczki. Siły Wacława, mimo liczebnej przewagi, zostały rozgromione, a on sam dostał się do niewoli księcia Jülich[1][2], podobnie jak spora część jego podkomendnych[3]. Straty Wilhelma były niewielkie, ale jedną z ofiar po jego stronie był władca Geldrii, Edward, trafiony strzałą w oko[2]. Miał zostać postrzelony już po bitwie, gdy otworzył hełm, przez jednego z własnych zbrojnych, należącego jednak do wrogiego mu stronnictwa[4]. Zmarł dwa dni po bitwie[3].
Zakończenie konfliktu[edytuj | edytuj kod]
Gdy tylko wieść o porażce dotarła do Brukseli, przebywająca tam księżna brabancka Joanna podjęła próbę zorganizowania nowej armii. Jednak jej działania nie zakończyły się sukcesem, a stany księstwa brabanckiego wykorzystały sytuację, by wymusić na księżnej nowe przywileje[1]. Odmówił pomocy, zaangażowany w działania zbrojne na południu swego kraju, król Francji[5]. Dopiero prośba Joanny skierowana do cesarza Karola IV Luksemburskiego spowodowała reakcję: zadeklarował rozpoczęcie kampanii przeciwko księciu Jülich[1][2] i zwołał swych wasali na 4 czerwca 1372 do Akwizgranu. Na wezwanie cesarza odpowiedzieli bardzo liczni feudałowie z terenu Rzeszy, w tym m.in. arcybiskupi Kolonii, Moguncji, Trewiru i Magdeburga, liczni biskupi, hrabia Holandii Albrecht I i wielu innych książąt[1].
Przed wyruszeniem przeciwko Wilhelmowi zebrani (z których wielu było z księciem Jülich spokrewnionych) postanowili wystąpić z propozycją pokojowego rozwiązania konfliktu. Wilhelm, zapewne zaskoczony rozmiarem mobilizacji przeciwko niemu, chętnie przyjął tę propozycję. 20 czerwca ukorzył się przed cesarzem i przyznał do błędu, a 24 czerwca zawarł układ ze swym przeciwnikiem. Według postanowień tego traktatu, Wilhelm uwolnił bez okupu z niewoli księcia Wacława, a ponadto obaj władcy zapewnili o wzajemnej obronie swoich księstw – przy czym Wilhelm z tego tytułu miał otrzymać znaczną sumę pieniędzy (zapewne zamiast okupu)[1][2]. Książę Brabancji został ponadto zobowiązany do spłaty strat poniesionych przez zbrojnych stojących po jego stronie[2].
Skutki bitwy[edytuj | edytuj kod]
Skutkiem porażki Wacława było załamanie jego ekspansywnej polityki. Konieczność zapłacenia wysokiej sumy pieniężnej swemu rywalowi i wyrównania strat swoich rycerzy wpędziła go w kłopoty finansowe. Miał ogromne długi, a jego pozycję polityczną osłabiło umocnienie się stanów w Brabancji. Kontynuowanie polityki ekspansji było niemożliwe zarówno z powodu braku pieniędzy, jak i z ograniczenia przez stany możliwości prowadzenia przezeń samodzielnej polityki[1].
Śmierć księcia Geldrii miała też duże znaczenie dla jego kraju. Na tron powrócił więziony przez Edwarda (od dziesięciu lat) jego brat Renald III. Kilka miesięcy później schorowany Renald zmarł[3][4]. Wobec braku męskich potomków obu braci i wygaśnięcia dynastii, rozgorzał kolejny konflikt, tym razem o tron geldryjski[3]. Z tych zmagań ostatecznie zwycięsko wyszedł książę Jülich, który zapewnił księstwo Geldrii swojemu synowi, Wilhelmowi[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Sergio Boffa: Warfare in Medieval Brabant 1356–1406. Woodbridge: The Boydell Press, 2004, s. 20–24, 47–48. ISBN 1-84383-061-2.
- ↑ a b c d e f g Sergio Boffa: Baesweiler, Battle of. W: The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology. Clifford J. Rogers (editor in chief). T. 1: Aachen, Siege of–Dyrrachium, Siege and Battle of (1081). Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 103–104. ISBN 978-0-19-533403-6.
- ↑ a b c d Heike Hawicks: Xanten im späten Mittelalter: Stift und Stadt im Spannungsfeld zwischen Köln und Kleve. Köln Weimar: Böhlau Verlag, 2007, s. 366–368. ISBN 978-3-412-02906-7.
- ↑ a b Gerard Nijsten: In the Shadow of Burgundy: The Court of Guelders in the Late Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 1, seria: Cambridge studies in medieval life and thought; 4th ser.. 48. ISBN 0-521-82075-8.
- ↑ Sergio Boffa: The Duchy of Brabant Cautht Between France and England: Geopolitics and Diplomacy during the First Half of the Hundred Years War. W: Hundred Years War: A Wider Focus. L.J. Andrew Villalon, Donald J. Kagay (edited by). Leiden, Boston: Brill, 2005, s. 234, seria: History of Warfare. 25. ISBN 90-04-13969-9.
- ↑ Otto Reinhard Redlich: Wilhelm II.. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 43. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1898, s. 99–100.