Bieg Wazów
Bieg Wazów (właśc. Bieg Wazy, szw. Vasaloppet) – długodystansowy bieg narciarski, rozgrywany co roku w pierwszą niedzielę marca, w szwedzkiej prowincji Dalarna. To najstarszy, najdłuższy i największy bieg narciarski na świecie. W 80. imprezie, która miała miejsce 7 marca 2004, w samym tylko biegu głównym, rozgrywanym na dystansie 90 km z miejscowości Sälen do Mory, wzięło ok. 15,5 tys. biegaczy. W siedmiu różnych konkurencjach rozgrywanych w ramach Vasaloppet wzięło udział ponad 40 tysięcy biegaczy z całego świata. Pierwsza edycja Biegu miała miejsce w 1922, a inspiracją do zapoczątkowania tej tradycyjnej imprezy, była ucieczka przyszłego króla Gustawa Wazy przed siepaczami króla Chrystiana II w 1520. Zwycięzcą pierwszego biegu był Szwed Ernst Alm, który po dziś dzień pozostaje także najmłodszym triumfatorem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jak głosi podanie, w 1520 młody możny – Gustaw Ericsson Waza uciekał przed żołnierzami Chrystiana II – króla Szwecji i krajów unii kalmarskiej. Duża część szlachty była przeciwna królowi, dążącemu do całkowitego podporządkowania Szwecji Duńczykom. Aby uciszyć opozycję król zorganizował w Sztokholmie bal pojednawczy, ale zamiast pojednania zafundował podstępnie swoim przeciwnikom rzeź, która przeszła do historii jako sztokholmska krwawa łaźnia. Jej ofiarą padł także ojciec Gustawa, a on sam przedostał się do Mory w prowincji Dalarna, gdzie próbował przekonać miejscową ludność do buntu przeciw Chrystianowi. Po ich odmowie Gustaw chciał przedrzeć się na nartach do Norwegii, ale w okolicach Sälen doścignęła go grupa narciarzy, którzy poinformowali go, że mieszkańcy Mory zmienili zdanie i poprosili go o poprowadzenie buntu. Jego efektem było zwycięstwo nad Duńczykami, obalenie Chrystiana II, wstąpienie przez Gustawa na tron szwedzki i rozwiązanie unii z Norwegią i Danią.
Biegi siostrzane[edytuj | edytuj kod]
Podobne do Biegu Wazów imprezy rozgrywane są m.in. w Stanach Zjednoczonych (wyścigi na 35 i 58 km stylem dowolnym i 42 km stylem klasycznym w Mora, w stanie Minnesota) i w Chinach (od 2003 organizowany jest bieg w Changchun). Zwycięzcy imprezy amerykańskiej wygrywają udział w klasycznym, szwedzkim Biegu Wazów.
Tydzień Wazów[edytuj | edytuj kod]
Tydzień poprzedzający Bieg Wazów znany jest jako Tydzień Wazów. W tym czasie rozgrywane są następujące biegi:
- KortVasan (krótki – 30 km)
- TjejVasan (kobiecy – 30 km)
- HalvVasan (połowiczny – 45 km)
- Öppet spår (rekreacyjny – 90 km)
- StafettVasann (sztafetowy – 90 km)
- SkejtVasan (stylem dowolnym – 45 km)
Zwycięzcy[edytuj | edytuj kod]
Mężczyźni[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Imię i nazwisko | Kraj/Klub | Czas |
|---|---|---|---|
| 2024 | Torlef Syrstad |  Norwegia | 3:52:43 |
| 2023 | Emil Persson |  (Lager 157 Ski Team) | 3:37:43 |
| 2022 | Andreas Nygaard | Norwegia | 3:32:18 |
| 2021 | Tord Asle Gjerdalen | Norwegia | 3:28:18 |
| 2020 | Petter Eliassen | Norwegia | 4:25:14 |
| 2019 | Tore Björseth Berdal | Norwegia | 4:39:15 |
| 2018 | Andreas Nygaard | Norwegia | 4:24:36 |
| 2017 | John Kristian Dahl | Norwegia | 3:57:18 |
| 2016 | John Kristian Dahl | Norwegia | 4:08:00 |
| 2015 | Petter Eliassen | Norwegia | 4:01:48 |
| 2014 | John Kristian Dahl | Norwegia | 4:14:33 |
| 2013 | Jørgen Aukland | Norwegia | 3:50:48 |
| 2012 | Jörgen Brink | (Hudiksvalls IF) | 3:38:41 |
| 2011 | Jörgen Brink | (Hudiksvalls IF) | 3:51:51 |
| 2010 | Jörgen Brink | (Hudiksvalls IF) | 4:02:59 |
| 2009 | Daniel Tynell | (Grycksbo IF) | 4:10:55 |
| 2008 | Jørgen Aukland | Norwegia | 4:13:45 |
| 2007 | Oskar Svärd | (Ulricehamns IF) | 4:43:40 |
| 2006 | Daniel Tynell | (Grycksbo IF) | 4:34:09 |
| 2005 | Oskar Svärd | (Ulricehamns IF) | 3:51:47 |
| 2004 | Anders Aukland | Norwegia | 3:48:42 |
| 2003 | Oskar Svärd | (Sollefteå SK) | 3:58:23 |
| 2002 | Daniel Tynell | (Falun/Borlänge SK) | 3:58:52 |
| 2001 | Henrik Eriksson | (IFK Mora) | 4:01:22 |
| 2000 | Raul Olle |  Estonia | 4:14:38 |
| 1999 | Staffan Larsson | (IFK Mora) | 4.31.37 |
| 1998 | Peter Göransson | (Åsarna IK) | 3.38.57 |
| 1997 | Michaił Botwinow |  Austria | 4.11.41 |
| 1996 | Håkan Westin | (Graningealliansen) | 4.01.15 |
| 1995 | Sven-Erik Danielsson | (Dala-Järna IK) | 4.11.09 |
| 1994 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 4.06.19 |
| 1993 | Håkan Westin | (Graningealliansen) | 4.02.10 |
| 1992 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 3.57.04 |
| 1991 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 5.07.11 |
| 1990 | Bieg odwołano | ||
| 1989 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 5.09.33 |
| 1988 | Anders Blomqvist Örjan Blomqvist | (IFK Lidingö) (IFK Lidingö) | 4.47.04 |
| 1987 | Anders Larsson | (Bondsjöhöjden) | 4.20.20 |
| 1986 | Bengt Hassis | (Orsa IF) | 3.48.55 |
| 1985 | Bengt Hassis | (Orsa IF) | 4.45.43 |
| 1984 | Hans Persson | (Åsarna IK) | 4.14.14 |
| 1983 | Konrad Hallenbarter |  Szwajcaria | 3.58.08 |
| 1982 | Lasse Frykberg | (IFK Mora) | 4.28.50 |
| 1981 | Sven-Åke Lundbäck | (IFK Råneå) | 4.29.32 |
| 1980 | Walter Mayer | Austria | 4.08.02 |
| 1979 | Ola Hassis | (Orsa IF) | 4.05.58 |
| 1978 | Jean-Paul Pierrat |  Francja | 5.20.12 |
| 1977 | Iwan Garanin |  ZSRR | 4.30.34 |
| 1976 | Matti Kuosku | (Högbo IF) | 4.09.07 |
| 1975 | Gert-Dietmar Klause |  NRD | 4.20.29 |
| 1974 | Matti Kuosku | (Högbo IF) | 5.06.23 |
| 1973 | Pauli Siitonen |  Finlandia | 4.42.11 |
| 1972 | Lars-Arne Bölling | (IFK Mora) | 5.35.19 |
| 1971 | Ole Ellefsæter | Norwegia | 5.12.56 |
| 1970 | Lars-Arne Bölling | (IFK Mora) | 5.08.38 |
| 1969 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.50.07 |
| 1968 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.39.49 |
| 1967 | Assar Rönnlund | (IFK Umeå) | 5.20.22 |
| 1966 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 5.52.38 |
| 1965 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.35.03 |
| 1964 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 5.32.07 |
| 1963 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.56.25 |
| 1962 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 5.07.46 |
| 1961 | David Johansson | (Delsbo IF) | 4.45.10 |
| 1960 | Sixten Jernberg | (Lima IF) | 5.13.26 |
| 1959 | Sune Larsson | (Oxbergs IF) | 5.13.28 |
| 1958 | Gunnar Larsson | (Oxbergs IF) | 5.31.50 |
| 1957 | Gunnar Larsson | (Oxbergs IF) | 6.23.40 |
| 1956 | Sigvard Jonsson | (Rossöns IK) | 5.23.36 |
| 1955 | Sixten Jernberg | (Lima IF) | 5.27.28 |
| 1954 | Pekka Kuvaja | Finlandia | 6.22.51 |
| 1953 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.01.55 |
| 1952 | Sigfrid Mattsson | (Skarpnäcks IF) | 5.09.45 |
| 1951 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.27.20 |
| 1950 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 6.08.25 |
| 1949 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.44.09 |
| 1948 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.35.13 |
| 1947 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.59.35 |
| 1946 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 6.08.42 |
| 1945 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 6.27.59 |
| 1944 | Gösta Andersson | (IFK Umeå) | 5.18.43 |
| 1943 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.47.10 |
| 1942 | Olle Wiklund | (IFK Bergvik) | 5.31.50 |
| 1941 | Mauritz Brännström | (IFK Norsjö) | 6.51.12 |
| 1940 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 6.23.57 |
| 1939 | Alfred Lif | (Orsa IF) | 5.35.59 |
| 1938 | Elias Nilsson | (Östersunds SK) | 5.48.28 |
| 1937 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 6.05.56 |
| 1936 | Sven Hansson | (Lima IF) | 6.31.55 |
| 1935 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 6.08.55 |
| 1934 | Bieg odwołano | ||
| 1933 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 5.57.09 |
| 1932 | Bieg odwołano | ||
| 1931 | Anders Ström | (IFK Mora) | 6.37.47 |
| 1930 | Verner Lundström | (Arvidsjaurs IF) | 6.56.30 |
| 1929 | J A Persson | (Arjeplogs SK) | 6.38.22 |
| 1928 | Per-Erik Hedlund Sven Utterström | (Särna SK) (Bodens BK) | 5.33.23 |
| 1927 | Konrad Pettersson | (Luleå SK) | 6.19.32 |
| 1926 | Per-Erik Hedlund | (Malungs IF) | 5.36.07 |
| 1925 | Sven Utterström | (Bodens BK) | 6.03.55 |
| 1924 | John Lindgren | (IFK Umeå) | 6.53.26 |
| 1923 | Oskar Lindberg | (IFK Norsjö) | 6.32.41 |
| 1922 | Ernst Alm | (IFK Norsjö) | 7.32.49 |
Kobiety[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Imię i nazwisko | Kraj/Klub | Czas |
|---|---|---|---|
| 2024 | Emilie Fleten | Norwegia | 4:23:06 |
| 2023 | Emilie Fleten | Norwegia | 4:04:08 |
| 2022 | Astrid Øyre Slind | Norwegia | 3:50:06 |
| 2021 | Lina Korsgren | (Åre Längdskidklubb) | 3:52:08 |
| 2020 | Lina Korsgren | (Åre Längdskidklubb) | 4:41:02 |
| 2019 | Britta Johansson Norgren | (Sollefteå Skidor IF) | 4:54:24 |
| 2018 | Lina Korsgren | (Åre Längdskidklubb) | 4:41:50 |
| 2017 | Britta Johansson Norgren | (Sollefteå Skidor IF) | 4:19:43 |
| 2016 | Kateřina Smutná | Austria | 4:17:56 |
| 2015 | Justyna Kowalczyk |  Polska | 4:41:02 |
| 2014 | Laila Kveli | Norwegia | 4:31:57 |
| 2013 | Laila Kveli | Norwegia | 4:22:22 |
| 2012 | Vibeke Skofterud | Norwegia | 4:08:24 |
| 2011 | Jenny Hansson | (Östersunds Skidlöparekl) | 4:25:30 |
| 2010 | Susanne Nyström | (IFK Mora SK) | 4:33:07 |
| 2009 | Sandra Hansson | (Uddevalla IS) | 4:43.13 |
| 2008 | Sandra Hansson | (Uddevalla IS) | 4:47.16 |
| 2007 | Elin Ek | (IFK Mora) | 4:48.29 |
| 2006 | Cristina Paluselli |  Włochy | 4.59.24 |
| 2005 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 4.24.09 |
| 2004 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 4.20.28 |
| 2003 | Ulrika Persson | (SK Bore) | 4.32.57 |
| 2002 | Swietłana Nagiejkina |  Białoruś | 4.38.47 |
| 2001 | Ulrika Persson | (SK Bore) | 4.31.05 |
| 2000 | Swietłana Nagiejkina |  Rosja | 4.52.35 |
| 1999 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 5.04.50 |
| 1998 | Kerrin Petty |  (IFK Mora) | 4.17.02 |
| 1997 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 5.06.35 |
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Vasaloppet – Strona oficjalna
- Wyniki zawodów
- Profil na Worldloppet.com (ang.)
- American Vasaloppet – Strona biegu amerykańskiego