Biblia górnołużycka
 Biblia protestancka, otwarta na Nowym Testamencie Frencla (1727) | |
| Pełna nazwa | Biblia / To je, Zyle Szwjate Pißmo Stareho a Noweho Sakona, predy do njemskeje, wot D. Mertena Luthera, njetko pak do horneje Lużiskeje ßerskeje recże se wschitkej ßwjernosczu a prozu wot Njekotrych Evangeliskich Prjedarjow pschelożeny |
|---|---|
| Język | górnołużycki |
| Opublikowanie kompletnego przekładu | 1728 |
| Tłumacz(e) | J. Běmar, M. Jokuš, J. Langa, J. Wawer, Michał Frencel |
| Źródła przekładu | Biblia Lutra, tekst grecki |
| Przynależność religijna | |
Biblia górnołużycka – protestancki przekład Pisma Świętego na język górnołużycki opublikowany w roku 1728. Pierwszy kompletny przekład Biblii w językach łużyckich.
Pełny tytuł: Biblia / To je, Zyle Szwjate Pißmo Stareho a Noweho Sakona, predy do njemskeje, wot D. Mertena Luthera, njetko pak do horneje Lużiskeje ßerskeje recże se wschitkej ßwjernosczu a prozu wot Njekotrych Evangeliskich Prjedarjow pschelożeny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wydanie pełnego przekładu Biblii z roku 1728 poprzedziło wydanie Psałterza (1703), Nowego Testamentu przetłumaczonego przez Michała Frencla (1706), oraz fragmentów Starego Testamentu (1719)[1].
Pracę nad przekładem pełnego wydania Biblii podjął zespół czterech pastorów. Byli to: Jan Běmar z Budestec, Matej Jokuš z Hbjelska, Jan Langa ze wsi Minakał oraz Jan Wawer ze wsi Bukecy. Głównym źródłem była Biblia Lutra oraz tekst grecki. Tłumaczenie porównano również z przekładami słowiańskimi: czeską Biblią kralicką (wydanie z 1613), polską Biblią gdańską (wydanie Amsterdam 1660) oraz słoweńską Biblią Jurija Dalmatina opublikowaną w 1584[1].
Praca nad przekładem odbywała się w latach 1716–1727 i trwała ponad 11 lat. W tym czasie duchowni spotykali się 45 razy na dwa, trzy dni, aby uzgodnić ostateczną wersję przekładu. Jak to wynika ze wstępu zespół dokonał gruntownej rewizji Nowego Testamentu Frencla, a Stary Testament przetłumaczył na nowo[1]. Jednakże porównanie materiału frazeologicznego z Nowego Testamentu Michała Frencla oraz pełnego wydania z roku 1728 roku dowodzi że zmiany wprowadzone przez tłumaczy w Nowym Testamencie dotyczą przede wszystkim ortografii i fonetyki[2].
Protestancka Biblia górnołużycka jest pierwodrukiem Pisma Świętego w językach łużyckich. Ukazała się w roku 1728[1]. Przekład ten cieszył się dużym uznaniem czytelników. W latach 1728–1905 ukazało się 11 pełnych wydań tej Biblii. Po roku 1905 wydano jedynie Ewangelię według Mateusza (1960) oraz Serbski Lekcionar (1997)[3].
Dla kształtowania się literackiego języka górnołużyckiego Biblia ta stała równie wpływowa jak dla języka czeskiego Biblia kralicka czy dla polskiego Biblia Jakuba Wujka[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Renata Bura 2007 ↓, s. 42.
- ↑ Renata Bura 2007 ↓, s. 42, 43.
- ↑ a b Renata Bura 2007 ↓, s. 43.