Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego w Rzymie

Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego na Awentynie
Basilica dei Santi Bonifacio e Alessio all'Aventino
Kościół tytularny
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Piazza Sant’Alessio 23

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Pryski w Rzymie

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Bonifacego z Tasu, św. Aleksego

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego na Awentynie”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego na Awentynie”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego na Awentynie”
41°53′01,13″N 12°28′43,85″E/41,883647 12,478847
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego na Awentynie w Rzymie (wł. Basilica dei Santi Bonifacio e Alessio all'Aventino) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii św. Pryski oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1].

Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]

Bazylika znajduje się w XII Rione Rzymu – Ripa przy Piazza Sant’Alessio 23[1].

Patroni[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym patronem świątyni był św. Bonifacy z Tarsu, który poniósł śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w końcu III lub na początku IV wieku. Natomiast w XIII wieku jako drugiego patrona dodano – cieszącego się w tym czasie dużą popularnością – św. Aleksego, ascetę z IV/V wieku, który pomimo pochodzenia z bogatego rodu, wiódł życie żebraka.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historia powstania kościoła jest nieznana.[2] Według legendy w miejscu tym pod koniec III lub na początku IV wieku wzniesiono małą kapliczkę, w której umieszczono relikwie św. Bonifacego z Tarsu, a następnie w V wieku w kaplicy pochowano św. Aleksego, którego dom rodzinny (pod schodami którego święty mieszkał przez wiele lat) stał nieopodal.[3] W VIII wieku kaplica została przekształcona w kościół.[3] Pierwszy bezpośredni dowód istnienia kościoła znajduje się w Liber Pontificalis i dotyczy czasów pontyfikatu Leona III[2]

W 977 roku papież Benedykt VII przekazał świątynię zbiegłemu przed muzułmanami z Damaszku arcybiskupowi Sergiuszowi.[2] Założył on przy kościele wspólnotę mnichów, której klasztor zasłynął jako centrum dla misjonarzy (przebywał tu m.in. św. Wojciech).[2] W X wieku mnisi ci zostali zastąpieni przez benedyktynów, a ci z kolei w 1231 roku przez norbertanów.[2] W tym czasie doszło do wyludnienia Awentynu (gdzie większość terenu została zajęta przez winnice i pola), wyjątek stanowiły tylko zabudowania klasztorne.[2] W związku żywym kultem św. Aleksego, który cieszył się wówczas duża popularnością, papież Honoriusz III w 1217 roku do wezwania kościoła św. Bonifacego dodał również św. Aleksego.[2] Przeprowadzono wtedy również rekonstrukcję kościoła, który w tym czasie opisywano jako trójnawowy z ośmioma arkadowymi kolumnami po każdej stronie.[2]

W XIII wybudowano dzwonnicę istniejącą do dzisiaj.[3] W 1582 roku przeprowadzono kolejną przebudowę.[3] W 1426 roku klasztor otrzymali hieronimici obserwanci (tzw. hieronimici z Lombardii).[2] W 1750 roku kościołowi nadano cechy barokowe według projektu Giovanni Battista Nolli, a pod kierunkiem Tommaso de Marchis.[2] W związku z kasatą zakonu hieronimitów obserwantów klasztor wraz z bazyliką przejęli Ojcowie Somascy w 1846 roku.[2] Kolejna modyfikacja bazyliki miała miejsce w latach 1852-1860.[3]

Architektura i sztuka[edytuj | edytuj kod]

Fasada bazyliki nawiązuje do sanktuarium św. Hieronima w Somasca.[3] Pięcioarkadowy barokowy portal prowadzi do narteksu, w którym po prawej stronie znajduje się statua Benedykta XIII z 1750 roku.[3] Portal główny zdobiony jest cosmatesca.[3]

Widok na XIII- wieczną dzwonnicę bazyliki
Benedykt XIII, 1750 r., narteks bazyliki


Świątynia jest trójnawową bazyliką w kształcie litery T, nakrytą sklepieniem kolebkowym.[3][2] Nawa ma po pięć kolumn arkadowych po obu stronach.[2]

Autorem cyborium był Tommaso de Marchis, składa się ono z czterech kolumn podtrzymujących kopulasty baldachim.[3] W ołtarzu znajdują się relikwie patronów świątyni.[3] W apsydzie znajdują się dwie kolumny z czasów Honoriusza III.[3]

Wnętrze bazyliki
Cyborium
Kolumny arte cosmatesca


Pod ołtarzem zlokalizowana jest romańska krypta z X wieku, w ołtarzu której przechowywane są relikwie św. Tomasza z Canterbury.[3] Ściany zdobią freski z XII-XIII wieku przedstawiające Baranka Bożego oraz symbole Ewangelistów.[2]

W prawej części transeptu znajduje się kaplica z XIII-wieczną łaskami słynącą ikoną Madonny św. Aleksego.[3]

Na początku lewej nawy znajduje się kaplica, w której są schody tradycyjnie uważane za schody z domu św. Aleksego, pod którymi ten święty zmarł.[3] Schody podtrzymywane są przez stiukowe aniołki, a pod nimi znajduje się rzeźba z końca XVIII wieku przedstawiająca św. Aleksego dłuta Andrea Bergondi.[2] W dalszej części lewej nawy znajduje się studnia jakoby z domu św. Aleksego.[3]

Matka Boża św. Aleksego
Kaplica św. Aleksego
Studnia


Kardynałowie prezbiterzy[edytuj | edytuj kod]

Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctorum Bonifacii et Alexii)[4]. Tytuł ten został ustanowiony 13 kwietnia 1587.[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Chiesa rettoria santi Bonifacio ed Alessio all'Aventino. Diocesi di Roma. [dostęp 2019-03-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-09)]. (wł.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Sant'Alessio all'Aventino. Churches of Rome. [dostęp 2019-03-09]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Legendarne wzgórza Rzymu – Awentyn. Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2019-03-09].
  4. ↑ a b Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego w Rzymie [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2019-03-09] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bazylika_świętych_Bonifacego_i_Aleksego_w_Rzymie&oldid=73437435”