Arturo Márquez
 Arturo Márquez (2016) | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 grudnia 1950 |
|---|---|
| Gatunki | |
| Zawód | |
 | |
| Strona internetowa | |
Arturo Márquez Navarro (ur. 20 grudnia 1950 w Álamos) – meksykański kompozytor muzyki poważnej, który w swej twórczości korzysta z form muzycznych oraz stylistyki ludowej muzyki meksykańskiej i kubańskiej.
Jest najbardziej znany jako twórca cyklu ośmiu kompozycji opierających się na formie danzónu, czyli tańca wywodzącego się z Kuby, który wyewoluował z habanery.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Arturo Márquez urodził się w Alamos, w północno-zachodnim Meksyku. Jest pierwszym z dziewięciorga dzieci Aurory Navarro i Arturo Márqueza, skrzypka i mariachi. Jego dziadek od strony ojca - Othón - także był muzykiem, związanym z tradycją stanów Sonora i Chihuahua. To oni byli jego pierwszymi nauczycielami muzyki i to dzięki nim w młodości kompozytor zapoznał się zarówno z meksykańskim folklorem, jak i muzyką salonową - znajduje to odzwierciedlenie w późniejszym stylu kompozytora.[1]
W wieku 12 lat wyjechał z rodziną do Los Angeles. Trzy lata później rozpoczął naukę gry na skrzypcach i tubie, a wkrótce także na puzonie i fortepianie. Gdy skończył 17 lat samodzielnie powrócił do rodzinnego stanu Sonora w Meksyku, gdzie rok później został dyrektorem miejskiego zespołu w Navojoa. Od roku 1970 studiował grę na fortepianie w Narodowym Konserwatorium Muzycznym w Meksyku u Carlosa Barajasa i José Luisa Arcaraza. W roku 1976 rozpoczął studia na wydziale kompozycji u Joaquína Gutiérreza Herasa, Héctora Quintanara, Federico Ibarry i Raúla Pavóna, gdzie spotkał się z muzyką współczesną oraz kubańskim nurtem nueva trova.[1]
W latach osiemdziesiątych możemy zauważyć wyraźny przełom w jego twórczości - kompozycja En Clave, jak sam podkreśla, całkowicie zmieniła jego podejście do muzyki i sztuki - jego styl przybiera kształt pogranicza muzyki współczesnej, latynoskiej i jazzowej. W tym czasie dostał się także na stypendium w California Institute of Arts, gdzie studiuje razem z Mortonem Subotnickiem, Melem Powellem, Lucky Mosko czy Jamesem Newtonem.[2]
W roku 1990, razem z Irene Martínez i Andrésem Fonsecą tworzy grupę Mandinga. Dzięki nim zapoznaje się z muzyką taneczną, w tym przede wszystkim z danzonem, których znamienity cykl zacznie powstawać już cztery lata później. Poprzedzone to zostało jednak kompozycją Son a Tamayo, która zbliżyła Marqueza do regionu Veracruz.[2]
Na zamówienie Orkiestry Symfonicznej Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku w roku 1994 powstaje chyba najsłynniejsza kompozycja Marqueza - Danzon No. 2. Jak sam autor podkreśla - trwające w czasie tworzenia powstanie Zapatystów, w stanie Chiapas znajduje odzwierciedlenie w utworze oraz jego stosunku do ludności tubylczej. W 1998 roku komponuje Máscaras na harfę i orkiestrę (dedykowane Lidii Tamayo), na które składają się cztery tańce: Máscara Flor (poświęcony dzieciom zamordowanym w Acteal), Máscara Son, La Pasión según San Juan de Letrán i La Pasión según Marcos.[1]
Rok 2005 to kompozycja i premiera Sueños, kantaty scenicznej na chór, tancerzy, aktorów, mezzosopran, baryton i orkiestrę.[1]
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
Muzyka Arturo Márqueza została nagrodzona m.in.: przez Związek Kronikarzy Muzyki i Teatru (1997), Medalem Mozarta od Domecq Cultural Institute, CNA i Ambasady Austrii (1999), pierwszą nagrodą Millennium Fanfare (1999), Distinguished Alumnus Award przyznawaną przez Kalifornijską Instytut Sztuki; Uznano ją na festiwalu „Ortiz Tirado” w Alamos Sonora (2001), koncercie hołdu w Berlinie (2000), Międzynarodowym Festiwalu Książki Uniwersyteckiej w Jalapie (2002), Festiwalu „Tetabiakte” Obregón w Sonorze (2002), Festiwalu Harfy w La Martinica (2002), Festiwalu Młodych Orkiestr w Torreón Coahuila (2004). Międzynarodowym Festiwalu „Arturo Márquez” w Caracas w Wenezueli (2005) i Parrandon Vallenato w Kolumbii (2006):[1]
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Moyolhuica y Enigma, na flet (1981)
- Mutismo, na dwa fortepiany (1983)
- Gestación, na orkiestrę (1983)
- Concierto interdisciplinario con músicos y fotógrafos (1985)
- Son, na orkiestrę (1986)
- Persecución, na orkiestrę (1986)
- Ciudad rota, na głos fortepian, perkusję i orkiestrę smyczkową (1987)
- Sonata Mayo, na harfę (1989)
- En Clave, na fortepian (1988–1990)
- Passages, balet (1990)
- Danzón, na syntezator (1990)
- Noche de luna, na chór z orkiestrą (1991)
- Tierra, balet (1991)
- La Nao, balet (1992)
- Sehuailo, na dwa flety z orkiestrą (1992)
- Son a Tamayo, na harfę, perkusję i taśmę. Zaprezentowany w roku 1996 na Światowym Kongresie Harfowym; razem z Música para Mandinga, jest to kompozycja elektroakustyczna. (1992)
- Paisajes Bajo el Signo de Cosmos, na orkiestrę (1993)
- Zacamandú en la yierba, na fortepian (1993)
- Los cuatro narcisos, balet (1993)
- Homenaje a Gismonti, na kwartet smyczkowy (1993)
- Vals au meninos da rua, na orkiestrę (1993)
- Cristal del Tiempo, balet (1994)
- Danzón No. 1, na orkiestrę (1994)
- Danzón No. 2, na orkiestrę (1994)
- Danzón No. 3, na flet, gitarę i małą orkiestrę (1994)
- Zarabandeo, na klarnet z fortepianem (1995)
- Danzón No. 4, na orkiestrę kameralną (1996)
- Octeto Malandro, na orkiestrę (1996)
- Danza de Mediodía, na kwintet dęty (1996)
- Danzón No. 5, na kwintet saksofonowy (1997)
- Días de Mar y Río, na fortepian (1997)
- Máscaras (Máscara Flor, Máscara Son, La Pasión según San Juan de Letrán, La Pasión según Marcos) (1998)
- Danza sylvestre, na orkiestrę (1999)
- Espejos en la arena (Son de tierra candente, Lluvia en la arena, Polca derecha-izquierda), na wiolonczelę z orkiestrą (2000)
- Danzón No. 6 ("Puerto Calvario"), na saksofon z orkiestrą (2001)
- Danzón No. 7, na orkiestrę (2001)
- Danzón No. 8, ("Homenaje to Maurice Ohana"), na orkiestrę (2004)
- Sueños (Textos de Eduardo Langagne), kantata (2005)
- Conga del Fuego Nuevo, na orkiestrę (2005)
- Los Sueños cantate scénique, na mezzosopran, baryton, chór mieszany, narratora, tancerzy i orkiestrę (2006)
- De Juarez a Maximiliano, (2006)
- Solo Rumores, na fortepian solo (na zamówienie Ana Cervantes) (2006)
- Marchas de duelo y de ira, na orkiestrę (2008)
- Cuatro danzas cubants, na orkiestrę (2009)
- Rapsodia Tlaxcalteca, na orkiestrę (2009)
- Leyenda de Miliano, na orkiestrę (2010)
- Danzón 7 (reedycja) (2012)
- Alas (a Malala), na klarnet, chór i orkiestrę (2013)
- De la Mora a las Raíces, (Commissioned by UAEMex for its 60th anniversary) (2017)
- Danzón No. 9, (2017)
- Concierto de Otoño, na trąbkę (2018)
- Fandango, dla Anne Akiko Meyers, koncert skrzypcowy (2020)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Amante de la Musica Mariachi del Parrandon Vallenato [online], 18 marca 2017 [dostęp 2023-04-04] (hiszp.).
- ↑ a b Our Interview with Arturo Marquez [online], Chicago Sinfonietta [dostęp 2023-03-08] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Fabiola Palapa, Claudia Herrera, Monica Mateos. México es un país afortunado en géneros musicales, dijo Arturo Márquez. „La Jornada”, 2009-12-15.