Arsienij Roginski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 18 grudnia 2017 |
| Zawód, zajęcie | historyk |
| Narodowość | rosyjska |
| Alma Mater | |
| Małżeństwo | Natalija |
| Dzieci | Boris |
| Odznaczenia | |
     | |
Arsienij Borisowicz Roginski (ros. Арсений Борисович Рогинский, Arsienij Borisowicz Roginskij; ur. 30 marca 1946 w Wielsku, zm. 18 grudnia 2017 w Izraelu) – rosyjski historyk i działacz polityczny pochodzenia żydowskiego[1][2], przewodniczący Stowarzyszenia „Memoriał”, badającego zbrodnie stalinowskie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie represjonowanego inżyniera z Leningradu, w miejscu jego zesłania. Absolwent fakultetu historyczno-filologicznego Uniwersytetu w Tartu (1968). Pracował jako bibliograf oraz nauczyciel języka rosyjskiego i literatury w szkole. W ramach badań naukowych zajmował się historią Rosji XX wieku, zwłaszcza lat dwudziestych – w tym likwidacji partii eserowców i innymi politycznymi represjami.
W latach 1975–1981 redagował i wydawał w drugim obiegu zbiory prac historycznych „Pamiat´”, które od 1978 były publikowane również za granicą.
Aresztowany w 1981 i skazany na cztery lata pozbawienia wolności za sfałszowanie dokumentów (próśb o udostępnienie materiałów z archiwów i bibliotek). Jako ostatnie słowo oskarżonego na swym procesie przedstawił wystąpienie „Sytuacja historyka w Związku Radzieckim”, opublikowane przez czasopismo „Russkaja mysl”. Odbył karę w całości, wyszedł na wolność w 1985. Został całkowicie zrehabilitowany w 1992.
W latach 1988–1989 był jednym z założycieli Stowarzyszenia Memoriał, od 1998 był jego przewodniczącym. Od 2012 członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.
Wspólnie z Nikitą Pietrowem zgromadził archiwum operacji polskiej NKWD z lat 1937 - 1939 ujawniając prawdę o represjach wobec Polaków w ZSRR[3].
Zmarł 18 grudnia 2017 w Izraelu w wieku 71 lat na chorobę nowotworową[4]. Pochowany na Cmentarzu Wwiedieńskim w Moskwie[5].
Prace naukowe[edytuj | edytuj kod]
- Воспоминания крестьян-толстовцев. 1910-е – 1930-е годы (М.: Книга, 1989)
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Krzyża Ziemi Maryjnej II Klasy – Estonia, 2002[6]
- Krzyż Zasługi I Klasy Orderu Zasługi RFN – Niemcy, 2010[7]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi RP – Polska, 2017, pośmiertnie[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP – Polska, 2010[9]
- Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP – Polska, 2005[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Matthew Luxmoore: Arseny Roginsky, Russian Human Rights Leader, Is Dead at 71. nytimes.com, 23 grudnia 2017. [dostęp 2019-01-06]. (ang.).
- ↑ Masha Gessen: How Arseny Roginsky Confronted the Politics of Memory in Russia. newyorker.com, 19 grudnia 2017. [dostęp 2019-01-06]. (ang.).
- ↑ Wacław Radziwinowicz, Zmarł Arsenij Roginski, jeden z założycieli stowarzyszenia Mamoriał, Gazeta Wyborcza, 19 grudnia 2017, (pl)
- ↑ Zmarł Arsenij Roginski, współzałożyciel i szef Memoriału [online], onet.pl [dostęp 2017-12-18] (ros.).
- ↑ Московский некрополь. РОГИНСКИЙ Арсений Борисович (1946 – 2017)
- ↑ Estonian State Decorations. Bearers of decorations. Arseni Roginski. president.ee. [dostęp 2018-02-08]. (ang.).
- ↑ Руководитель "Мемориала" награжден высшей наградой Германии. tatar-inform.ru, 2010-02-12. [dostęp 2022-02-22]. (ros.).
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 174
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 581 – pkt 2.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 43, poz. 594 – pkt 31.