Armie sprzymierzone z Wehrmachtem
Armie sojusznicze Wehrmachtu – związki taktyczne z okresu II wojny światowej, tworzone głównie z państw sprzymierzonych z III Rzeszą i podległe operacyjnie dowództwu niemieckiemu. Najliczniej wojska sojusznicze wspomagały Wehrmacht na froncie wschodnim i w Afryce. Zazwyczaj wojska sojusznicze były gorzej uzbrojone i dowodzone od ich niemieckich odpowiedników i dlatego od klęski w bitwie stalingradzkiej Niemcy mieszali jednostki niemieckie z sojuszniczymi. W miarę postępu aliantów Niemcy tracili zaufanie do swych sojuszników. Ostatnie oddziały sojusznicze zostały rozbrojone przez Niemców w marcu 1945 (z wyjątkiem zagranicznych formacji SS).
Finlandia[edytuj | edytuj kod]
Finlandia (udział w walkach na froncie wschodnim 26 czerwca 1941–19 września 1944, po podpisaniu rozejmu z Armią Czerwoną walczyła przeciwko Niemcom).
Naczelny Wódz[edytuj | edytuj kod]
- marszałek Carl Gustaf Mannerheim
Szefowie sztabu generalnego[edytuj | edytuj kod]
- generał Lennart Karl Oesch – 1930-1940
- generał Edwart Hanell – 1940-1941 i 1941-1942
- generał Axel Erik Heinrichs – 26 czerwca 1941–29 czerwca 1941 i 29 stycznia 1942–19 września 1944
- generał Vilijo Tuompo – 1941 i 1942
Lista związków operacyjnych[edytuj | edytuj kod]
Rumunia[edytuj | edytuj kod]
Królestwo Rumunii – udział w wojnie 22 czerwca 1941–25 sierpnia 1944
Naczelny Wódz[edytuj | edytuj kod]
- marszałek Ion Antonescu
Szefowie sztabu generalnego[edytuj | edytuj kod]
- generał Alexandru Ioanitu – 22 czerwca–7 września 1941
- generał Iosif Iacobici – 7 września 1941–20 stycznia 1942
- generał Ilie Steflea – 20 stycznia 1942–23 sierpnia 1944
- generał Gheoghe Mihail – 23 sierpnia–24 sierpnia 1944
Lista armii[edytuj | edytuj kod]
Węgry[edytuj | edytuj kod]
Królestwo Węgier (od 16 października 1944 Państwo Węgierskie) – udział w wojnie – 27 czerwca 1941–8 maja 1945
Uwaga. Powstały 2 grudnia 1944 Tymczasowy Rząd Narodowy (uległy Sowietom) wypowiedział wojnę III Rzeszy. Oddziały węgierskie współpracujące z Niemcami (oprócz jednostek Waffen-SS) zostały rozbrojone do 23 marca 1945
Władze naczelne[edytuj | edytuj kod]
- Regent (Królestwa Węgier):
- Miklós Horthy – od powstania do 16 października 1944
- Szef państwa (Państwo Węgierskie)
- Ferenc Szálasi – 16 października 1944 – 8 maja 1945
Szefowie sztabu generalnego i naczelni dowódca sił zbrojnych[edytuj | edytuj kod]
- generał Henrik Werth – 27 czerwca–6 września 1941
- generał Ferenc Szombathelyi – 6 września 1941–19 kwietnia 1944
- generał Lajos Csatay von Csatai – 19 kwietnia 1944–10 maja 1944
- generał Janos Voros – 10 maja 1944–16 października 1944
- generał Karoly Beregfy – 16 października 1944–28 marca 1945
- generał Gyula Kovacs – listopad 1944-1945
Lista związków operacyjnych[edytuj | edytuj kod]
Włochy[edytuj | edytuj kod]
Królestwo Włoch – udział w wojnie: 10 czerwca 1940 – 3 września 1943
Naczelny Wódz[edytuj | edytuj kod]
- Wiktor Emanuel III, król Włoch i Albanii, cesarz Etiopii, pierwszy marszałek imperium (od początku do końca wojny)
- Faktyczny dowódca
- Benito Mussolini, premier Włoch, duce (pol. „wódz”), pierwszy marszałek imperium – 10 czerwca 1940 – 25 lipca 1943
Szefowie sztabu generalnego[edytuj | edytuj kod]
- marszałek Włoch Pietro Badoglio – 4 maja 1925–6 grudnia 1940
- generał Ugo Cavallero – 6 grudnia 1940–1 lutego 1943
- generał Vittorio Ambrosio – 1 lutego 1943–do końca wojny
Lista związków operacyjnych[edytuj | edytuj kod]
Włoska Republika Socjalna[edytuj | edytuj kod]
Włoska Republika Socjalna – udział w wojnie: 8 września 1943–2 maja 1945
Władze naczelne[edytuj | edytuj kod]
- Duce: Benito Mussolini – 8 września 1943–24 kwietnia 1945
- Naczelny Wódz i minister obrony: marszałek Włoch Rodolfo Graziani – 1943-1945
- Szef sztabu generalnego: generał Gastone Gambara – 1943-1945
Lista związków operacyjnych[edytuj | edytuj kod]
Chorwacja[edytuj | edytuj kod]
Niepodległe Państwo Chorwackie – udział w wojnie – 1941-1945
Władze[edytuj | edytuj kod]
- Szef państwa:
- Ante Pavelić – 10 kwietnia 1941 – 8 maja 1945
- Naczelny dowódca Armii Chorwackiej:
- generał Slavko Štancer
Lista związków operacyjnych[edytuj | edytuj kod]
Słowacja[edytuj | edytuj kod]
Republika Słowacka – udział w wojnie – 1941-1945 (oficjalnie)
Prezydent[edytuj | edytuj kod]
- ks. Jozef Tiso – 1939-1945
Związki operacyjne[edytuj | edytuj kod]
Bułgaria[edytuj | edytuj kod]
Carstwo Bułgarii – udział w wojnie – 1941–1944 (Bułgaria była w stanie wojny tylko ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią)
Władcy[edytuj | edytuj kod]
Lista związków operacyjnych[edytuj | edytuj kod]
Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (ROA)[edytuj | edytuj kod]
- Osobny artykuł:
Była to armia stworzona głównie z jeńców z Armii Czerwonej jesienią 1944, która na mocy porozumienia z Niemcami otrzymała status armii sojuszniczej.
- dowódca – generał Andriej Własow
- Skład:
- 1 Dywizja ROA
- 2 Dywizja ROA
- 3 Dywizja ROA (nie ukończono jej organizacji do końca wojny)
Ukraińska Armia Narodowa[edytuj | edytuj kod]
- Osobny artykuł:
Była to ukraińska formacja wojskowa utworzona 17 marca 1945 z inicjatywy III Rzeszy i ukraińskich stronnictw emigracyjnych, podporządkowana utworzonemu na żądanie Pawła Szandruka 17 marca 1945 Ukraińskiemu Komitetowi Narodowemu.
- dowódca – gen. Pawło Szandruk
- Skład:
- 1 Dywizja UNA (powstała m.in. z żołnierzy 14 Dywizji Grenadierów SS)
- 2 Dywizja UNA (nigdy nie walczyła jako całość, w jej skład wchodziły: Brygada Przeciwpancerna Wolna Ukraina, Brygada Spadochronowa Gruppe B, Ukraińska Armia Wyzwoleńcza (część) i inne mniejsze oddziały ukraińskie).
Galeria[edytuj | edytuj kod]
- dowódca armii fińskiej, marszałek Carl Gustaf Mannerheim
- admirał Miklós Horthy, regent Węgier
- ks. Jozef Tiso, prezydent Słowacji
- generał Pawło Szandruk, dowódca UNA
- Benito Mussolini, duce i premier Włoch; faktyczny dowódca armii włoskiej
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Masson Armia Hitlera 1939-1945, wyd. Przedsięwzięcie Galicja, Kraków 2008
- Ch.Bishop Zagraniczne fomacje SS, Muza S.A., Warszawa 2008
- Jarosław W. Gdański: Zapomniani żołnierze Hitlera. Warszawa 2005