Arkadij Wajspapir
 czerwonoarmista | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     | |
Arkadij Moisiejewicz Wajspapir (ros. Аркадий Моисеевич Вайспапир; ur. 23 grudnia 1921 w Bobrowym Kucie, zm. 11 stycznia 2018 w Kijowie[1]) – radziecki żołnierz i partyzant pochodzenia żydowskiego, uczestnik powstania i masowej ucieczki więźniów z obozu zagłady w Sobiborze[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1921 we wsi Bobrowyj Kut, w regionie Chersoń. Po agresji III Rzeszy na ZSRR w 1941 r. został zmobilizowany do Armii Czerwonej i brał udział w obronie Kijowa, podczas której został ciężko ranny. Następnie został uznany przez Niemców za Żyda i wraz z grupą żydowskich czerwonoarmistów deportowany do obozu zagłady w Sobiborze na terenie okupowanej Polski[1]. Był członkiem ośmioosobowej grupy czerwonoarmistów skupionej wokół Aleksandra Pieczerskiego, który wraz z Leonem Feldhendlerem był współorganizatorem powstania i masowej ucieczki więźniów Sobiboru[1]. W czasie buntu z 14 października 1943, Wajspapir zabił siekierą SS-Oberscharführera Siegfrieda Graetschusa[2]. Po ucieczce z obozu przystąpił do partyzantki[1].
Po wojnie ukończył Zaporoski Instytut Przemysłowy i pracował w Ługańsku, Artemiwsku i Doniecku. W 1994 osiadł wraz z rodziną w Kijowie. W czasie wojny zginęli wszyscy jego najbliżsi krewni; starszy brat zginął na froncie, zaś matka, pięcioletnia siostra i wszyscy krewni z rodzinnej wsi zostali rozstrzelani przez Niemców w Bobrowym Kucie. Po wojnie założył rodzinę, miał dwóch synów; Michaiła i Wadima[2].
W 2016 został laureatem przyznawanej przez Federację Wspólnot Żydowskich Rosji, Nagrody „Skrzypka na dachu” w kategorii „Człowiek-legenda”.
W momencie poprzedzającym śmierć był ostatnim żyjącym z kręgu organizatorów powstania i ucieczki z obozu w Sobiborze[3][1].
W filmie Sobibór z 2018 roku w postać Wajspapira wcielił się Sergiej Godin[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f В Киеве умер последний участник восстания в концлагере Собибор Аркадий Вайспапир. gordonua.com. [dostęp 2018-01-13]. (ros.).
- ↑ a b c В Киеве скончался последний участник кровавого восстания в концлагере „Собибор”. unian.net. [dostęp 2018-01-13]. (ros.).
- ↑ W Kijowie zmarł Arkadiy Vayspapir. radiozagranica.pl. [dostęp 2018-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (pol.).
- ↑ Sobibór. imdb.com, 2022-10-02. [dostęp 2022-10-05]. (pol.).