Antykwa renesansowa
Antykwa renesansowa (ang. old-style, humanist) – rodzaj humanistycznego pisma antykwowego, cechujący się elegancją i czytelnością – jego forma nie zakłóca odbioru czytanej treści.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Antykwy renesansowe powstały jeszcze w XIV w. w skryptoriach w północnej Italii, rozwinęły się w dwóch następnych stuleciach, a w 1465 r. utworzono na ich podstawie czcionkę drukarską[1]. Najwcześniejszym zachowanym krojem jest Garamond, autorstwa Claude'a Garamonda, powstały w latach 30. XVI w. w Paryżu i początkowo wycinany w formie drewnianych stempli[2]. Inne repliki XV-wiecznych czcionek są tylko przypuszczalnymi rekonstrukcjami. W Polsce wzory wczesnoweneckie przejęli m.in. Florian Ungler (1513) oraz Hieronim Wietor (1518)[3]. Omawiane antykwy stały się ważnym punktem odniesienia dla typografii przez następne pięć wieków. W XX w. podjęto próby ich rekonstrukcji, wśród których można wymienić takie jak:
- Centaur (Bruce Rogers, Boston, ok. 1914), wzorowany na kroju weneckiego typografa Nicolasa Jensona z 1469 r.
- Bembo (Monotype, Londyn, 1929), oparty na kroju Francesca Griffa z 1499 r.
- Garamond (trzeci) (Robert Slimbach, San Francisco, 1988), wzorowany na kroju C. Garamonda z ok. 1540 r.[4]
Twórcami antykw renesansowych byli m.in.: Claude Garamond, Robert Granjon, Francesco Griffo, Nicolas Jenson, Aldus Manutius, Christophe Plantin, Geoffroy Tory[5].
Cechy[edytuj | edytuj kod]
Swoimi kształtami omawiane antykwy nawiązują do estetyki renesansowej, a więc cechują się m.in. harmonią i lekkimi formami. Zawsze są dwuelementowe (o zrównoważonych proporcjach elementów cienkich i grubych) i posiadają szeryfy, zazwyczaj klinowe, a w małych literach ukośne. Dukt wyróżnia się cieniowaniem – lewoskośna oś litery wzorowana na ruchu narzędzia pisarskiego. Wczesnorenesansowe antykwy charakteryzują:
- wystające szeryfy w majuskule (np. A, M),
- wyraźne wydłużenia górne małych liter wystające ponad górną linię majuskuł,
- pionowe nóżki liter,
- niewielka wysokość x,
- ukośna kreska w minuskulnym „e”.
Późnorenesansowe (od 1500 r.) antykwy charakteryzują się ponadto:
- zanikającymi górnymi szeryfami,
- poziomą kreską w minuskulnym „e”.
Przykładowe kroje[edytuj | edytuj kod]
Garamond, Palatino, Mediewal, Membo, Sabon
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Antykw renesansowych używa się z powodzeniem jako pism dziełowych ze względu na ich elegancję, wysoki stopień czytelności i odporność na niekorzystne warunki druku.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ R. Bringhurst, The Elements of Typographic Style, Vancouver 1997, s. 122-123.
- ↑ http://szablonykatemac.blox.pl/2011/11/Rodzaje-krojow-czcionek-i-fontow.html (dostęp: 14.06.2014)
- ↑ A. Tomaszewski, Leksykon pism drukarskich, Warszawa 1996, s. 32.
- ↑ R. Bringhurst, op. cit.
- ↑ Tyczkowski K., Lettera Magica, Łódź 2005, s. 22.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bringhurst R., The Elements of Typographic Style, Vancouver 1997.
- Tomaszewski A., Leksykon pism drukarskich, Warszawa 1996.
- Tyczkowski K., Lettera Magica, Łódź 2005.
- http://szablonykatemac.blox.pl/2011/11/Rodzaje-krojow-czcionek-i-fontow.html (dostęp: 14.06.2014)
- Regulski W., Minisłownik typograficzny dla studentów podstaw typografii, Kraków 2013 (http://liternictwo.asp.krakow.pl/wp-content/uploads/2010/02/MINI-Slownik-typo-ilustrowany-2014_01-OK_siec.pdf – dostęp: 14.06.2014)