Antoni Łaciak

Antoni Łaciak

Data i miejsce urodzenia	23 czerwca 1939 Szczyrk
Data i miejsce śmierci	6 lutego 1989 Katowice
Klub	LKS Skrzyczne (1950–1975) WKS Zakopane (1960–1962)
Wzrost	180 cm[1]
Rekord życiowy	123 m na Kulm w Tauplitz (1962)[1]
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska Mistrzostwa świata srebro Zakopane 1962 skocznia normalna

Antoni Jan Łaciak (ur. 23 czerwca 1939 w Szczyrku, zm. 6 lutego 1989 w Katowicach) – polski skoczek narciarski, reprezentant Polski, olimpijczyk. Wicemistrz świata 1962 z Zakopanego. Mistrz i wicemistrz Polski^[2]. Były rekordzista kraju w długości skoku. Reprezentant klubu LKS Skrzyczne, a w czasie służby wojskowej – WKS Zakopane.

Pochodził z wielodzietnej rodziny. Był synem Józefa Łaciaka i Julii z domu Wieczorek. Miał trzech braci: Jana, Jakuba i Józefa i dwie siostry: Annę i Marię^[3]. W czasie II wojny światowej rodzina została wywieziona do Lysek pod Rybnikiem, a następnie do Niemiec, do Arolsen i zmuszona do pracy^[4]. Józef zmarł, Julia w 1945 powróciła do Szczyrku^[3]. 4 kwietnia 1964 Antoni wziął ślub z Marianną z domu Laszczak. Łaciakowie mieli dwóch synów: Ryszarda i Jakuba. Ryszard skakał na nartach, ale bez większych sukcesów^[5]. Został mechanikiem samochodowym, a jego młodszy brat tapicerem^[4]. Wnuczki Antoniego, Patrycja i Katarzyna, także jeździły na nartach. Łaciak miał także wnuka Szymona^[4].

Przebieg kariery[edytuj | edytuj kod]

Po ukończeniu szkoły podstawowej Antoni Łaciak uczył się zawodu murarza i wstąpił do szczyrskiego LZS^[3]. Zaczął skakać w 1950, jego trenerem w klubie LKS Skrzyczne był jego krewny, Antoni Wieczorek. Oprócz narciarstwa zajmował się wówczas także siatkówką i pływaniem. Przygotowywał skocznie do zawodów^[4]. Ustanowił rekord skoczni na igelitowej skoczni w Warszawie^[6]. Na mistrzostwach Polski juniorów, rozgrywanych w dniach 11-14 stycznia 1954 w Karpaczu, uplasował się na 3. miejscu. W tamtym roku był także trzeci na zawodach skoków w Goleszowie^[6]. W 1958 na mistrzostwach Polski juniorów klasy „C”, w Wiśle, był szósty. Trener reprezentacji Mieczysław Kozdruń i trener klubowy Wieczorek zalecali mu sporo ćwiczeń gimnastycznych i akrobatyki, by zwiększyć jego sprawność. Spowodowane to było wysokim wzrostem Łaciaka. Więcej czasu niż na skoczni spędzał wtedy na sali gimnastycznej^[6].

1959/1960[edytuj | edytuj kod]

W 1959 Łaciak był dziewiąty na zawodach w Oberwiesenthal, trzeci w lotach na skoczni Kulm i trzeci podczas Konkursu Narodów w Dydku, w Czechosłowacji^[6]. W 1960 był drugi w zawodach na igelicie w Warszawie. Łaciak zajmował czołowe lokaty w Pucharze Beskidów i Mistrzostwach Śląska. Startował często w Zakopanem, gdzie trafił podczas służby wojskowej do klubu WKS Zakopane^[6].

1960/1961[edytuj | edytuj kod]

W mistrzostwach Polski w Wiśle-Malince był 8. i 7. W mistrzostwach Śląska w Wiśle, odbywających się w dniach 28–30 stycznia zdobył tytuł wicemistrzowski^[6]. W zawodach o Puchar „Volkstimme” w Klingenthal, rozgrywanych 24 marca, był 25. Dwa dni później, w Oberwiesenthal, zajął 27. miejsce^[6]. W marcowym Memoriale w Zakopanem uplasował się na 20. pozycji.

1961/1962[edytuj | edytuj kod]

W tym sezonie zadebiutował w Turnieju Czterech Skoczni. W jego 10. edycji zajął 27. lokatę, z 786,9 pkt^[7]. W Oberstdorfie był 29^[8], w Innsbrucku 39^[9], w Garmisch-Partenkirchen 25^[10], a w Bischofshofen 35., ex eauquo z Władysławem Tajnerem^[11].

W międzynarodowym konkursie skoków w Zakopanem zajął 2. pozycję^[6]. Podczas V Międzynarodowych Konkursów Skoków o Puchar Beskidów, 19 stycznia w Wiśle-Malince, był drugi za Antonim Wieczorkiem, a 21 stycznia zwyciężył w drugim konkursie. Trener Kozdruń postanowił powołać go na mistrzostwa świata w Zakopanem^[6].

21 lutego, w ramach zawodów FIS, odbył się konkurs skoków na Średniej Krokwi. Był on wcześniej dwukrotnie odwoływany z powodu opadów śniegu i silnego wiatru. Wzięło w nim udział 62 skoczków^[12]. Zawody przerwano tylko raz, w południe, na okres około jednej godziny. Podmuchy wiatru i opady śniegu stwarzały nierówne warunki dla zawodników. Przez pewien czas zasypane były tory najazdowe^[12]. Faworytem Polaków do walki o medale miał być Wieczorek. Jego upadek, kilka dni przed rozpoczęciem zawodów, odebrał gospodarzom nadzieję na sukces^[1]. Prowadzenie w konkursie, po skoku na 68 m, objął norweski skoczek Toralf Engan. Drugie miejsce po pierwszej serii, z rezultatem 68,5 m, zajmował Łaciak, który skakał na enerdowskich nartach marki Poppa, z numerem startowym 57. Sędziowie przyznali mu dość niskie noty^[4]. W następnej kolejce Polak miał 64,5 m i spadł na czwartą pozycję w klasyfikacji^[12]. Podczas trzeciej i ostatniej serii padał gęsty śnieg. Faworyt konkursu, Helmut Recknagel, wylądował na 71,5 m i wyszedł na prowadzenie. Łaciak uzyskał taką samą odległość i uplasował się w rankingu konkursu przed Niemcem^[12], z łączną notą 222,5 pkt^[13]. Do noty skoczka zaliczano wówczas sumę punktów z dwóch najlepszych skoków. Kończący konkurs Engan uzyskał 70,5 m i został mistrzem świata, wyprzedzając Łaciaka i Recknagla. Łaciak, który uważał werdykt sędziów za niesprawiedliwy i twierdził, że to on jest mistrzem, na ramionach kibiców został zaniesiony do hotelu „Imperial”^[13][4].

Cztery dni później odbył się konkurs na Wielkiej Krokwi, specjalnie przebudowanej na mistrzostwa świata. Kierownikiem skoczni był Stanisław Marusarz, kierownikiem konkurencji Józef Podstolski, a delegatem technicznym FIS Hans Renner. Pod skocznią zgromadziło się około 125 tysięcy kibiców, a według fachowców z całego świata konkurs należał do najpiękniejszych w historii narciarstwa^[13]. Znowu rozegrano trzy serie skoków. W pierwszej Recknagel osiągnął 97,5 m. Łaciak, mimo nie najlepszego stylu, skoczył pół metra mniej od Niemca. Fin Niilo Halonen, tak jak Recknagel, miał 97,5 m. Engan wylądował na 92,5 m. W drugiej części zawodów Recknagel z rękami daleko wyciągniętymi przed siebie skoczył 103 m, co było nowym rekordem Krokwi^[13]. Zdeprymowało to rywali, w tym i Łaciaka, który osiągnął 94 m i 94,5 m, zajmując ostatecznie 6. lokatę z notą 222,3 pkt^[14].

Łaciak otrzymał gratulacje od premiera Józefa Cyrankiewicza i 5000 złotych, jako nagroda za medal. Od tygodnika Sportowiec otrzymał tytuł Sportowego Odkrycia Roku, był laureatem „Sportowej Syrenki”, potem od redakcji Tempa oraz WKKFiT w Krakowie otrzymał nagrodę dla najlepszego sportowca województwa krakowskiego^[5]. Zajął 4. miejsce w plebiscycie Przeglądu Sportowego na najlepszego sportowca Polski. Dostał od kibiców 258 201 głosów^[15].

W tamtym sezonie Łaciak pojechał jeszcze do Tauplitz. W rozgrywanych tam zawodach zajął 6. miejsce, skacząc 122 m, 112 m, 118 m i 123 m. Ta ostatnia odległość była rekordem Polski, jednak została w tym samym konkursie pobita przez Piotra Walę^[5]. Na zakończenie sezonu wystąpił w Skandynawii. W Finlandii zajął 6. miejsce, a w Szwecji 7^[4].

1962/1963[edytuj | edytuj kod]

Turniej Czterech Skoczni rozpoczął od 13. miejsca w Oberstdorfie^[16]. Potem był 19. w Innsbrucku^[17], 8. w Ga-Pa^[18] i 13. w Bischofshofen^[19]. Wyniki te dały mu najwyższe w karierze, 7. miejsce w klasyfikacji generalnej. Łącznie zdobył 759,9 pkt.^[20]

Po powrocie z wojska podjął pracę w „Energoaparaturze” w Buczkowicach, nadal będąc członkiem kadry narodowej^[4]. W łącznej klasyfikacji dwóch konkursów skoków (w Wiśle i Szczyrku) zajął 2. miejsce. Był pierwszy w Le Brassus w Szwajcarii. Ustanowił rekord tamtejszej skoczni i uplasował się przed Norwegami Torbjørnem Yggesethem i Torgeirem Brandtzægiem^[5]. W Memoriale Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny był drugi, za Piotrem Walą. Zajmował czołowe lokaty w zawodach na Śląsku. Został mistrzem Polski na skoczni K-70, ex aequo z Ryszardem Witkem^[1][2] i wicemistrzem na obiekcie K-90, przegrywając z Walą^[2].

1963/1964[edytuj | edytuj kod]

W Turnieju Czterech Skoczni uplasował się na 39. lokacie w Oberstdorfie^[21], 11. w Garmisch-Partenkirchen^[22], 17. w Innsbrucku^[23] i 59. w Bischofshofen^[24].

Następnie pojechał na Igrzyska Olimpijskie 1964 do Innsbrucku. Wystąpił na nich po kontuzji^[5]. Według jednego źródła był chorążym polskiej ekipy podczas ceremonii otwarcia (według innych przekazów był to Jerzy Wojnar)^[25]. Łaciak był 34. na skoczni normalnej (72,5 m, 74 m i 71 m z notą 194,3 pkt.)^[26].

1965/1966[edytuj | edytuj kod]

W 14. Turnieju Czterech Skoczni został sklasyfikowany na 54. miejscu, z notą 630,3 pkt.^[27] W Oberstdorfie był 20^[28], a w Ga-Pa 66^[29]. 66. był także w Innsbrucku^[30]. Turniej zakończył na 73. pozycji w Bischofshofen^[31].

W mistrzostwach Polski na skoczni w Wiśle-Malince zajął 6. pozycję^[5]. Jeszcze przez kilka lat okazjonalnie uczestniczył w lokalnych zawodach^[4].

Po zakończeniu kariery[edytuj | edytuj kod]

Łaciak zakończył karierę w 1975 roku^[1]. Powodem wycofania się ze sportu były gorsze wyniki, coraz większe kłopoty ze zdrowiem, a zwłaszcza z kręgosłupem oraz założenie rodziny. Łaciak zajął się budową domu. Trwała ona około dziesięciu lat. Potem zajmował się skoczniami narciarskimi w rejonie Szczyrku i innymi obiektami sportowymi tej miejscowości, już jako pracownik szczyrskiego COS-u (był kierownikiem obiektów sportowych)^[5]. Otrzymał tytuł Mistrza Sportu^[1].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Z czasem kłopoty z kręgosłupem nasiliły się. Powodem były przeciążenia w treningu z ciężarami. Wtedy też przeszedł na rentę^[5]. Byłym skoczkiem zajmował się dr Smolik, lekarz sportowy. Łaciak zachorował potem na chorobę wieńcową. Lekarze w 1989 roku namówili go na operację serca, która odbyła się w szpitalu w Katowicach–Ochojcu, w szpitalu kardiologiczno-chirurgicznym. Operował go prof. Bochenek. Operacja trwała około 24 godzin i zakończyła się 6 lutego. Serce po odłączeniu aparatury nie podjęło pracy^[4]. Łaciak zmarł.

Obecnie co roku organizowane są zawody w skokach narciarskich o Memoriał Olimpijczyków ze Szczyrku: Antoniego Wieczorka, Antoniego Łaciaka, Józefa Huczka i Stefana Przybyły. Ich organizatorem jest Stowarzyszenie Rekreacyjno-Sportowe „Sokół” w Szczyrku. W 1992 w Szczyrku otwarto skocznię Antoś, nazwaną tak na cześć Antoniego Łaciaka i Antoniego Wieczorka, o punkcie konstrukcyjnym umiejscowionym na 15 m.

Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]

Igrzyska olimpijskie[edytuj | edytuj kod]

Indywidualnie[edytuj | edytuj kod]

1964 Innsbruck

–

34. miejsce (K-70)

Starty A. Łaciaka na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo[edytuj | edytuj kod]

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Skocznia	Punkt K	Skok 1	Skok 2	Skok 3	Nota	Strata	Zwycięzca
34.	31 stycznia	1964	Seefeld in Tirol	Toni-Seelos-Olympiaschanze	K-72,5	72,5 m	74,0 m	71,0 m	194,3 pkt	35,6 pkt	Veikko Kankkonen

Mistrzostwa świata[edytuj | edytuj kod]

• Indywidualnie

1962 Zakopane

–

srebrny medal (K-65), 6. miejsce (K-90)

Starty A. Łaciaka na mistrzostwach świata – szczegółowo[edytuj | edytuj kod]

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Skocznia	Punkt K	Skok 1	Skok 2	Skok 3	Nota	Strata	Zwycięzca
2.	21 lutego	1962	Zakopane	Średnia Krokiew	K-65	68,5 m	64,5 m	71,5 m	222,5 pkt	1,1 pkt	Toralf Engan
6.	25 lutego	1962	Zakopane	Wielka Krokiew	K-90	97,0 m	94,0 m	94,5 m	222,3 pkt	19,1 pkt	Helmut Recknagel

Turniej Czterech Skoczni[edytuj | edytuj kod]

10. Turniej Czterech Skoczni
				klas.
29	39	25	35	27
11. Turniej Czterech Skoczni
				klas.
13	19	8	13	7
12. Turniej Czterech Skoczni
				klas.
39	11	17	59	24
14. Turniej Czterech Skoczni
				klas.
20	66	66	73	54

Sukcesy krajowe[edytuj | edytuj kod]

• mistrz Polski w skokach^[2]:
  • na skoczni 70 m (1963)
• wicemistrz Polski w skokach^[2]:
  • na skoczni 90 m (1963)

Inne[edytuj | edytuj kod]

• Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny – 2. miejsce w skokach (1963)^[5]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Wojciech Szatkowski: Poczet skoczków polskich: Antoni Jan Łaciak - Prawdopodobnie jedyny murarz na świecie, który został vicemistrzem świata. Skijumping.pl, 2006-08-11. [dostęp 2011-07-20]. (pol.).
• Szatkowski Wojciech, Od Marusarza do Małysza. Polscy skoczkowie 1924-2003, Wydawnictwo Fall, Zakopane 2004
• Legendy polskiego sportu, cz. 1 Białe szaleństwo, Aniela Tajner, fundacja „Gloria Victoribus”, 1991, str. 71-73
• BogdanB. Tuszyński BogdanB., Leksykon olimpijczyków polskich 1924–2006, HenrykH. Kurzyński, Warszawa: Fundacja Dobrej Książki, [2007?], s. 612, ISBN 978-83-86320-10-3, OCLC 749704893 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Profil na oficjalnej stronie FIS (jako LACIAK A.)
• Polski Komitet Olimpijski: Antoni Łaciak – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (pol.).
• Wyniki olimpijskie Łaciaka w serwisie sports-reference.com. sports-reference.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-15)]. (ang.).